Isisfordia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Isisfordia
Salisbury et al., 2006
Okres istnienia: 98–95 mln lat temu
98/95
98/95
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Nadrząd

krokodylomorfy

(bez rangi) Mesoeucrocodylia
(bez rangi) Neosuchia
Rodzina

Susisuchidae

Rodzaj

Isisfordia

Gatunki
  • I. duncani Salisbury et al., 2006 (typowy)
  • I. selaslophensis (Etheridge, 1917)
  • I. duncani Hart et al., 2019

Isisfordiarodzaj niewielkiego krokodylomorfa z grupy Neosuchia żyjącego na przełomie wczesnej i późnej kredy na obecnych terenach Australii. Został opisany w 2006 roku przez Stevena Salisbury'ego i współpracowników w oparciu o niemal kompletny szkielet pozaczaszkowy (QM F36211). Oprócz holotypu odnaleziono również czaszkę, żuchwę i niekompletny szkielet. Skamieniałości pochodzą z osadów formacji Winton w środkowo-zachodnim Queenslandzie, datowanych na alb lub cenoman, około 95–98 mln lat. W porównaniu do współczesnych krokodyli Isisfordia osiągała niewielkie rozmiary – holotyp, będący prawdopodobnie dorosłym osobnikiem, mierzył około 1,1 m długości. Rostrum było długie, szerokie i spłaszczone grzbietowo-brzusznie, czym przypominało występujące u krokodylomorfów z rodzaju Stomatosuchus. U holotypu zachowało się dziewięć kręgów szyjnych, piętnaście grzbietowych, dwa krzyżowe i co najmniej dwadzieścia osiem ogonowych. Wszystkie z wyjątkiem krzyżowych są lekko przodowklęsłe. Skóra i łuski są podobne do występujących u pozostałych przedstawicieli Eusuchia nienależących do Gavialoidea. Tarcza karkowa była oddzielona od grzbietowej i składała się z co najmniej czterech par nachodzących na siebie osteoderm. Za jedną z najistotniejszych cech isisfordii uważano otwór nozdrzy tylnych całkowicie otoczony kośćmi skrzydłowymi, długo uznawany za cechę diagnostyczną kladu Eusuchia[1], jednak późniejsze analizy wykazały, że przednie krawędzie nozdrzy tylnych były tworzone przez kości podniebienne, a nie skrzydłowe[2].

Według analizy przeprowadzonej przez Salisbury'ego i współpracowników (2006) Isisfordia jest taksonem siostrzanym do kladu obejmującego Hylaeochampsa i krokodyle[1], z kolei w analizie przeprowadzonej przez Pola i in. (2009) zajmowała dwie różne pozycje – kiedy uwzględniano rodzaj Susisuchus, na kladogramie Isisfordia znajdowała się w pozycji siostrzanej do rodzajów Shamosuchus i Rugosuchus, natomiast kiedy Susisuchus nie był uwzględniany – połowa najbardziej parsymonicznych drzew wskazywała, że Isisfordia jest taksonem siostrzanym do kladu obejmującego Hylaeochampsa i krokodyle, podczas gdy druga połowa preferowała identyczną topologię jak wówczas, gdy uwzględniono Susisuchus[3]. Według definicji Eusuchia przedstawionej przez Christophera Brochu w 1999 roku Isisfordia nie należy do tej grupy, jednak Salisbury i współautorzy stwierdzili, że cechy kluczowe dla Eusuchia pojawiły się wcześniej niż Hylaeochampsa, już u isisfordii, w związku z czym może być ona uznana za najbardziej bazalnego przedstawiciela tego kladu[1]. W 2008 roku Martin i Benton przedstawili taką definicję filogenetyczną Eusuchia, zgodnie z którą Isisfordia należy do tej grupy ex definitione[4]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Turnera i Pritcharda (2015) wskazuje na bliskie pokrewieństwo z Susisuchus, jednak klad obejmujący te dwa taksony nie jest siostrzany do Eusuchia, lecz zajmuje bardziej bazalną pozycję wewnątrz Neosuchia[2].

Nazwa gatunku typowego, Isisfordia duncani, pochodzi od nazwy hrabstwa Isisfordu, na terenie którego odnaleziono jego skamieniałości, oraz nazwiska Iana Duncana, który odkrył holotyp[1]. W 2019 roku opisano drugi gatunek należący do tego rodzaju – I. molnari z cenomańskich osadów formacji Griman Creek w Nowej Południowej Walii[5]. Do rodzaju Isisfordia przypisano także gatunek I. selaslophensis (opisany początkowo jako Crocodylus (Bottosaurus) selaslophensis), pochodzący z tej samej formacji, co I. molnari. Niewykluczone, że te dwa taksony są synonimami, jednak brak porównywalnego materiału utrudnia weryfikację tej hipotezy[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Steven W. Salisbury, Ralph E. Molnar, Eberhard Frey, Paul M. A. Willis. The origin of modern crocodyliforms: new evidence from the Cretaceous of Australia. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 273 (1600), s. 2439–2448, 2006. DOI: 10.1098/rspb.2006.3613. (ang.). 
  2. a b Alan H. Turner, Adam C. Pritchard. The monophyly of Susisuchidae (Crocodyliformes) and its phylogenetic placement in Neosuchia. „PeerJ”. 3, e759, 2015. DOI: 10.7717/peerj.759. (ang.). 
  3. Diego Pol, Alan H. Turner, Mark A. Norell. Morphology of the Late Cretaceous crocodylomorph Shamosuchus djadochtaensis and a discussion of neosuchian phylogeny as related to the origin of Eusuchia. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 324, s. 1–103, 2009. DOI: 10.1206/0003-0090-324.1.1. (ang.). 
  4. Jeremy E. Martin, Michael J. Benton. Crown clades in vertebrate nomenclature: correcting the definition of Crocodylia. „Systematic Biology”. 57 (1), s. 173–181, 2008. DOI: 10.1080/10635150801910469. (ang.). 
  5. Lachlan J. Hart, Phil R. Bell, Elizabeth T. Smith, Steven W. Salisbury. Isisfordia molnari sp. nov., a new basal eusuchian from the mid-Cretaceous of Lightning Ridge, Australia. „PeerJ”. 7, e7166, 2019. DOI: 10.7717/peerj.7166. (ang.). 
  6. Lachlan J. Hart. Taxonomic clarifications concerning the crocodyliform genus Isisfordia. „PeerJ”. 8, e8630, 2020. DOI: 10.7717/peerj.8630. (ang.).