Jan-Krzysztof Duda – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jan-Krzysztof Duda
Ilustracja
Jan-Krzysztof Duda (2021)
Data i miejsce urodzenia

26 kwietnia 1998
Kraków

Obywatelstwo

Polska

Tytuł szachowy

arcymistrz (2013)

Ranking FIDE

2733 (27.06.2024)[1]

Ranking krajowy FIDE

1[2]

FIDE Top 100

18[3]

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

ⓘJan-Krzysztof Duda (ur. 26 kwietnia 1998 w Krakowie) – polski szachista, arcymistrz od 2013 roku. Zwycięzca Pucharu Świata FIDE w 2021 roku.

Kariera szachowa

[edytuj | edytuj kod]
Jan-Krzysztof Duda, Kraków 2009

W szachy gra od 5. roku życia. W niedługim czasie zaczął odnosić znaczące sukcesy na arenie krajowej oraz międzynarodowej. W 2005 roku zdobył w Kołobrzegu Puchar Polski juniorów do 8 lat. Na liście rankingowej FIDE zadebiutował 1 października 2006 roku[4]. W tym samym roku zdobył w Kołobrzegu brązowy medal mistrzostw Polski juniorów do 10 lat, w latach 2007 i 2008 (w obu przypadkach w Ustroniu) sięgając w tej kategorii po tytuły mistrzowskie. W 2009 roku zdobył tytuł mistrza kraju, zwyciężając w Łebie w kategorii do 12 lat, natomiast w 2012 roku w Solinie kolejny – w kategorii do 18 lat.

Łącznie zdobył kilkadziesiąt medali w rozgrywkach z cyklu mistrzostw Polski (zarówno w szachach klasycznych, jak i szybkich oraz błyskawicznych) w różnych kategoriach wiekowych.

W 2005 roku zdobył w Sebnitz tytuł międzynarodowego mistrza Niemiec do 8 lat[5]. W 2008 roku zdobył w Vung Tau tytuł mistrza świata do 10 lat. Kolejny międzynarodowy sukces odniósł w 2009 roku w Antalyi, gdzie zdobył tytuł wicemistrza świata do lat 12. W tym samym roku zajął II m. (za Mateuszem Kuziołą) w memoriale Józefa Dominika w Dobczycach. W 2010 roku, podczas rozgrywanych w Chotowej mistrzostw świata juniorów do 20 lat, odniósł pierwsze w karierze zwycięstwo nad arcymistrzem, którym był Wouter Spoelman. W tym samym roku zdobył w Porto Carras brązowy medal mistrzostw świata juniorów do 12 lat. W 2011 roku podzielił II m. (za Vidmantasen Mališauskasem, wspólnie z Aleksandrem Miśtą i Arkadiuszem Leniartem) w międzynarodowym turnieju w Ostródzie[6]. W tym samym roku zdobył w Albenie tytuł wicemistrza Europy do 14 lat. W 2012 roku podzielił I m. (wspólnie z Janem Krejčím) w Ołomuńcu, wypełniając pierwszą arcymistrzowską normę[7], natomiast w Pradze zdobył złoty medal mistrzostw Europy juniorów do 14 lat[8]. W marcu 2013 roku zwyciężył w cyklicznym turnieju First Saturday w Budapeszcie, wypełniając drugą normę arcymistrzowską[9]. Zadebiutował również w finale indywidualnych mistrzostw Polski, zajmując w Chorzowie 10. miejsce. Trzecią normę arcymistrzowską wypełnił w 2013 podczas rozegranych w Legnicy mistrzostw Europy[10]. W tym samym roku zdobył w Mariborze złoty medal drużynowych mistrzostw Europy juniorów do 18 lat. W 2013 roku wystąpił w rozegranym w Tromsø turnieju o Puchar Świata, w I rundzie przegrywając z Wasylem Iwanczukiem[11] oraz zajął VIII m. w mistrzostwach świata juniorów do 20 lat, rozegranych w Kocaeli[12]. W 2014 zdobył w Warszawie brązowy medal indywidualnych mistrzostw Polski mężczyzn oraz zajął IV m. w mistrzostwach świata juniorów do 20 lat w Pune[13], natomiast we Wrocławiu zdobył srebrny medal mistrzostw Europy w szachach błyskawicznych[14] oraz złoty – mistrzostw Europy w szachach szybkich[15][16].

Reprezentował Polskę w turniejach drużynowych, m.in.: czterokrotnie na olimpiadach szachowych (w latach 2014, 2016, 2018, 2022), na drużynowych mistrzostwach Europy (w roku 2013)[17] i na drużynowych mistrzostwach Europy juniorów do 18 lat (w roku 2013), zdobywając wspólnie z drużyną złoty medal[18].

Pierwszym trenerem Jana-Krzysztofa Dudy był Andrzej Irlik, kolejnym – Leszek Ostrowski. Współpracował również z Kamilem Mitoniem i Jerzym Kostro[19].

1 lipca 2017 roku został pierwszym polskim juniorem, który przekroczył barierę 2700 punktów. Najwyższy ranking w swojej dotychczasowej karierze osiągnął w grudniu 2021 roku, a z wynikiem 2760 punktów zajmował 1. miejsce wśród polskich szachistów, 13. miejsce na światowej liście Międzynarodowej Federacji Szachowej i 2. miejsce na tej liście pośród juniorów[4][3].

30 grudnia 2018 roku Duda został wicemistrzem świata w szachach błyskawicznych w turnieju World Blitz Chess Championship, rozegranym w Sankt Petersburgu, przegrywając o pół punktu z Magnusem Carlsenem[20][21].

Jest najwyżej kiedykolwiek sklasyfikowanym Polakiem w światowym rankingu FIDE we wszystkich kategoriach[22]:

Jako jedyny z polskich szachistów przekroczył barierę 2800 punktów ELO (styczeń 2019: w kategorii blitz osiągnął 2818 ELO, lipiec 2022: w kategorii rapid 2808 ELO).

W popularnym międzynarodowym turnieju rozgrywanym poprzez internet – Speed Chess Championship – osiągnął półfinał w 2018 roku, przegrywając z arcymistrzem Wesleyem So[23]. W 2019 roku doszedł do ćwierćfinału, gdzie przegrał nieznacznie z jednym z najlepszych w historii graczy w tej dyscyplinie, arcymistrzem Hikaru Nakamurą[24], w 2020 dotarł do ćwierćfinału, gdzie przegrał z arcymistrzem Wesleyem So[25]. 20 maja 2020 roku podczas turnieju Lindores Abbey Rapid Challenge pokonał Magnusa Carlsena w szachach szybkich[26]. 10 października 2020 roku podczas turnieju Altibox Norway Chess w Stavanger wygrał z mistrzem świata Magnusem Carlsenem, przerywając jego serię 125 partii klasycznych bez porażki[27].

W rozgrywkach przez internet gra pod pseudonimem „Polish_fighter3000”[28].

W 2016 roku prezydent Polski Andrzej Duda odznaczył go Srebrnym Krzyżem Zasługi za „wybitne osiągnięcia sportowe w 2016 roku oraz popularyzację dyscypliny”[29]. W 2021 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[30][31].

1 maja 2021 roku wygrał turniej w szachach błyskawicznych rozgrywany w Chinach[32].

5 sierpnia 2021 roku jako pierwszy Polak w historii wygrał finał Pucharu Świata FIDE, pokonując Siergieja Karjakina. Dwa dni wcześniej pokonał w półfinale mistrza świata Magnusa Carlsena, zapewniając sobie udział w turnieju pretendentów w 2022 roku[33].

17 grudnia 2021 został mistrzem Europy w szachach błyskawicznych[34]. 28 grudnia 2021 roku zajął 5. miejsce w rozgrywanych w Warszawie mistrzostwach świata w szachach szybkich, natomiast dwa dni później ponownie został wicemistrzem świata w szachach błyskawicznych[35].

28 kwietnia 2022 zajął pierwsze miejsce w turnieju Oslo Esports Cup[36].

23 maja 2022 wygrał turniej szachów szybkich i błyskawicznych Superbet Rapid & Blitz Poland 2022[37][38].

4 lipca 2022 ukończył Turniej Pretendentów w Madrycie na siódmym miejscu[39].

13 sierpnia 2023 przegrał rewanżową partię z Amerykaninem Fabiano Caruaną 1/8 finału Pucharu Świata w szachach i odpadł z turnieju rozgrywanego w Baku. Partia zakończyła się wygraną Caruany po 42 posunięciach[40].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Duda, Jan-Krzysztof. World Chess Federation – FIDE. [dostęp 2024-01-01].
  2. ↑ Period: January 2024. Rank Poland. Międzynarodowa Federacja Szachowa, 1 stycznia 2024. [dostęp 2024-01-01].
  3. ↑ a b Top 100 Players January 2024 – Archive. Międzynarodowa Federacja Szachowa, 1 stycznia 2024. [dostęp 2024-01-01].
  4. ↑ a b Rating Progress Chart Duda, Jan-Krzysztof.
  5. ↑ Jan-Krzysztof Duda został Mistrzem Niemiec. szachista.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-29)].
  6. ↑ VIII Międzynarodowy Festiwal Szachowy Ostróda 2011.
  7. ↑ PZSzach.pl: Fenomenalny Jaś Duda!
  8. ↑ PZSzach.org: Podwójnie Złota Praga.
  9. ↑ Duda gra w Budapeszcie. turnieje.chessbrains.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-29)].
  10. ↑ A. Moiseenko mistrzem Europy!
  11. ↑ 2013 World Cup.
  12. ↑ MŚ do lat 20 Turcja – 8 miejsce Dudy.
  13. ↑ Mistrzostwa Świata do lat 20 2014. mistrzostwa.chessbrains.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-08)].
  14. ↑ David Navara mistrzem Europy w Szachach Błyskawicznych.
  15. ↑ European Rapid Chess Championship 2014: Jan-Krzysztof Duda is the winner.
  16. ↑ European Blitz and Rapid Championships.
  17. ↑ OlimpBase.
  18. ↑ OlimpBase.
  19. ↑ MOS Wieliczka: najmłodszy mistrz Polski.
  20. ↑ Polak wicemistrzem świata w szachach błyskawicznych! Duda przegrał tylko z Carlsenem. przegladsportowy.pl, 2018-12-30. [dostęp 2019-01-01].
  21. ↑ Antoni Szustakowski: Mistrzostwa Świata w Blitzu: srebro Janka Dudy!. infoszach.pl, 2018-12-30. [dostęp 2018-12-31]. (pol.).
  22. ↑ Duda, Jan-Krzysztof – Profile Info [online], Międzynarodowa Federacja Szachowa, 1 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-09].
  23. ↑ Peter Doggers (PeterDoggers), Nakamura Beats So In Bullet, Wins Speed Chess Championship [online], Chess.com [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  24. ↑ Chess.com (News), Nakamura Defeats So To Repeat As Speed Chess Champion [online], Chess.com [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  25. ↑ Chess com Team (CHESScom), 2020 Speed Chess Championship: All The Information [online], Chess.com [dostęp 2021-01-14] (ang.).
  26. ↑ Jan-Krzysztof Duda pokonał mistrza świata. Onet Sport, 2020-05-20. [dostęp 2020-05-20].
  27. ↑ Premier pogratulował polskiemu szachiście. Jan-Krzysztof Duda przerwał niesamowitą serię Magnusa Carlsena. onet.pl, 2020-10-11. [dostęp 2020-10-11].
  28. ↑ GM Jan-Krzysztof Duda (Polish_fighter3000) – Chess Profile [online], Chess.com [dostęp 2020-07-02] (ang.).
  29. ↑ Paweł Panuś: 10 Asów Małopolski. Jan Krzysztof Duda jest arcymistrzem, ale maturę zdawać musi. Dziennik Polski, 2016-12-24. [dostęp 2020-12-21].
  30. ↑ M.P. z 2022 r. poz. 50.
  31. ↑ Jan Krzysztof Duda odznaczony przez Prezydenta RP [online], prezydent.pl [dostęp 2021-10-17].
  32. ↑ Chiński turniej w szachach. Sukces Dudy [online], www.tvp.info, 1 maja 2021 [dostęp 2021-05-06] (pol.).
  33. ↑ Jan-Krzysztof Duda wygrał szachowy Puchar Świata! [online], Onet.pl [dostęp 2021-08-05] (pol.).
  34. ↑ Jan-Krzysztof Duda mistrzem Europy w szachach błyskawicznych. Srebro też dla Polaka [online], TVN24.pl [dostęp 2021-12-20] (pol.).
  35. ↑ Jan-Krzysztof Duda wicemistrzem świata w szachach błyskawicznych! [online], worldrapidandblitz.fide.com, 30 grudnia 2021 [dostęp 2022-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-01-15] (pol.).
  36. ↑ Jan-Krzysztof Duda znowu wygrywa. Wielki triumf Polaka w Lidze Mistrzów [online], www.sport.pl, 28 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-29] (pol.).
  37. ↑ Szachy. Jan-Krzysztof Duda wygrał prestiżowy turniej w Warszawie [online], sport.tvp.pl, 23 maja 2022 [dostęp 2022-05-23] (pol.).
  38. ↑ Jack Rodgers (JackRodgers), Superbet Rapid & Blitz Poland 2022 – dzień 5: Zwycięstwo Dudy! [online], Chess.com [dostęp 2022-05-29] (pol.).
  39. ↑ Wyniki końcowe Turnieju Pretendentów [online], tylkoszachy.blogspot.com, 4 lipca 2022 [dostęp 2022-07-27] (pol.).
  40. ↑ Ćwierćfinał nie dla Dudy. Polski arcymistrz nie obroni Pucharu Świata [online], gotowinasport.sts.pl, 14 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-23] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Mistrzowie i Mistrzynie Polski w szachach
Mężczyźni
Kobiety
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan-Krzysztof_Duda&oldid=75183827”