Niezapominajka polna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Niezapominajka polna

Morfologia
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rodzina	ogórecznikowate
Rodzaj	niezapominajka
Gatunek	niezapominajka polna
Nazwa systematyczna
Myosotis arvensis (L.) Hill Veg. syst. 7:55. 1764[3]
Synonimy
Myosotis intermedia Link
Multimedia w Wikimedia Commons

Niezapominajka polna (Myosotis arvensis (L.) Hill) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych^[4]. Znana też jako niezapominajka pośrednia^[5].

Gatunek pochodzenia śródziemnomorsko-irano-turańskiego. W Europie Środkowej pojawił się już w epoce brązu^[6]. Szeroko rozprzestrzenił się po całym świecie. Obecnie poza Australią i Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach i na licznych wyspach. W Ameryce Północnej i Europie szeroko rozprzestrzeniony, na północy sięga po Grenlandię i archipelag Svalbard^[7]. W Polsce pospolity na całym niżu i w niższych położeniach gór. We florze Polski ma status archeofita^[6].

Łodyga

O wysokości 15–40 cm, pojedyncza lub rozgałęziona w dolnej części, wzniesiona lub pokładająca się, kanciasta, odstająco, szorstko owłosiona^[6].

Liście

Odziomkowe na ogonkach, zebrane w rozetę, owalne. Zamierają podczas kwitnienia rośliny. Liście łodygowe siedzące, równowąskolancetowate^[6].

Liścienie

Wyrastające na krótkich ogonkach, szerokojajowate, o lekko spłaszczonym i wciętym wierzchołku. Wyraźnie owłosione^[8].

Kwiaty

Zebrane w gęsty, krótki i bezlistny sierpik o przylegająco owłosionej głównej osi i szypułkach kwiatów. Kielich o długości do 1,5 mm zbudowany z lancetowatych, haczykowato owłosionych działek. Korona początkowo różowa, potem niebieska. Ma krótką rurkę i 5 płatków o średnicy 2–4 mm. Wewnątrz korony znajdują się osklepki^[6].

Owoce

Brunatne lub czarne, błyszczące, jajowate z ostrymi brzegami 3-graniaste rozłupki. Wyrastają na szypułce około 2–3 razy dłuższej od kielicha^[8].

Gatunki podobne

Niezapominajka polna od innych gatunków niezapominajek odróżnia się mniejszymi kwiatami, pędami rozgałęziającymi się przy samej ziemi oraz szorstkimi i odstającymi włoskami. Ponadto wytwarza kwiaty nawet na najniżej położonych pędach bocznych, co wśród niezapominajek jest rzadkością^[9]. Najbardziej podobne gatunki niezapominajek to niezapominajka piaskowa (Myosotis stricta) i niezapominajka pagórkowa (Myosotis ramosissima). Mają krótsze szypułki^[6].

• 
  Kwiatostan
• 
  Kwiat
• 
  Owoc
• 
  Nasiono
• 
  Łodyga

Rozwój

Roślina jednoroczna, w sprzyjających warunkach także bylina, hemikryptofit. Kwitnie od kwietnia do października^[10], zapylana jest przez owady (głównie pszczoły, muchówki i motyle), Nasiona rozsiewane są głównie przez wiatr (anemochoria), czasami jednak także przez zwierzęta – szorstkie nasiona mogą przyczepiać się do ich sierści (ektozoochoria). Jedna roślina wytwarza około 500 do 1000 nasion, które zachowują zdolność kiełkowania przez 2 lata^[9]. Optymalna temperatura kiełkowanie wynosi 12-20 °C^[8].

Siedlisko

Siedliska ruderalne i segetalne; nieużytki, ugory, tereny kolejowe, ścierniska, zręby i pola uprawne. Rośnie zarówno na lekkich, jak i ciężkich glebach^[6]. Jest chwastem szczególnie w uprawach zbóż ozimych, rzepaku, buraków i kukurydzy^[8]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Stellarietea mediae^[11].

Genetyka

Liczba chromosomów 2n =52, (36,48, 54, 66). Tworzy mieszańce z niezapominajką leśną, n. pagórkową i n. piaskową^[10].

Korelacje międzygatunkowe

Na niezapominajce polnej pasożytują niektóre gatunki grzybów: Golovinomyces cynoglossi wywołujący mączniaka prawdziwego, Entyloma fergussonii, Ramularia cerinthes emend grzybopodobny lęgniowiec Peronospora myosotidis wywołujący mączniaka rzekomego i żeruje pluskwiak Sehirus luctuosus^[12].

Jest w uprawach dość częstym chwastem, ale zazwyczaj o małej szkodliwości. Na zaniedbanych uprawach może jednak silnie się rozmnożyć i stać się uciążliwa. Zapobiega się temu poprzez prawidłowe zabiegi agrotechniczne. Wiosenne bronowanie i jesienna podorywka łatwo usuwa siewki niezapominajki. Większe rośliny w uprawach można wyrwać ręcznie. Należy usuwać chwasty z nieużytków i terenów przylegających do pół uprawnych. Ważne jest, by materiał siewny pozbawiony był nasion chwastów, a kompost i obornik używane do nawożenia pól dobrze przefermentowane. W uprawach na niewielkich powierzchniach można ograniczyć ilość chwastów ściółkowaniem^[9].

Jeśli jednak pojawi się w dużej ilości, należy ją zwalczać chemicznie. Jest wrażliwa na większość znajdujących się w herbicydach substancji czynnych. Zarejestrowano liczne preparaty przeznaczone do zwalczania maruny. Zwalczają one także liczne gatunki innych chwastów. Preparaty te zawsze należy stosować zgodnie z zaleceniami zawartymi na etykiecie preparatu i w odpowiedniej fazie rozwojowej, zarówno rośliny użytkowej jak i chwastu^[9].