Pajęczakokształtne – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pajęczakokształtne
	Arachnomorpha
	Lameere, 1890
	Okres istnienia: kambr–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Przedstawiciele szczękoczułkopodobnych. Lewy górny róg: kikutnica, prawy górny: wielkorak, lewy dolny: ostrogon, prawy dolny: pajęczak
	; Cheirurus, przedstawiciel trylobitów
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Nadtyp	wylinkowce
(bez rangi)	Panarthropoda
Typ	stawonogi
(bez rangi)	pajęczakokształtne
Synonimy
	Arachnata Paulus, 1979; Palaeopoda Packard, 1903;
	Arachnata Paulus, 1979; Palaeopoda Packard, 1903;

Pajęczakokształtne^[1] (Arachnomorpha) – hipotetyczny klad stawonogów, obejmujący podtypy szczękoczułkopodobnych i trylobitokształtnych oraz niektóre inne taksony wymarłe.

Do pajęczakokształtnych powszechnie zalicza się szczękoczułkopodobne (w tym szczękoczułkowce) i trylobitokształtne (w tym trylobity), natomiast reszta ich składu, stanowiąca już wyłącznie taksony wymarłe, może się zmieniać u różnych autorów. Bergström i Hou w analizie z 2003 zaliczyli doń m.in. Marrellomorpha, natomiast poza nimi umieścili Fuxianhuia^[2]. Inny kladogram zaprezentowany został w pracy Lamsdella z 2013. Zaliczył on doń Fuxianhuia (w pozycji bazalnej) i rząd Megacheira, natomiast wykluczył zeń Marrellomorpha^[3].

Odkrycie w 2019 roku u trylobitów oczu złożonych o fasetkach zbudowanych z soczewki i stożka krystalicznego (właściwy aparat dioptryczny) może podważać monofiletyzm pajęczakokształtnych, jako że są to struktury charakterystyczne dla żuwaczkowców, nieznane u szczękoczułkopodobnych. Sugeruje to siostrzaną relację żuwaczkowców z trylobitami lub wywodzenie się od nich^[4].  

Kladogram pajęczakokształtnych (Arachnomorpha) wg Lamsdella (2013)

Arachnomorpha

†Fuxianhuia

†Antennulata

	†Emeraldella

	†Trilobitomorpha

	†Sidneyia

†Megacheira

†Yohoia

	†Alalcomenaeus

	†Leanchoilia

Chelicerata

Pycnogonida

†Palaeoisopus

	Pycnogonum

	†Haliestes

Euchelicerata

Offacolus

Prosomapoda

†Weinbergina

	†Venustulus

	†Camanchia

†Legrandella

Xiphosura

†Kasibelinurus

†Willwerathia

Xiphosurida

†Lunataspis

	†Bellinurina

	Limulina

Planaterga

	†Pseudoniscus

	†Cyamocephalus

†Pasternakevia

	†Bunodes

	†Limuloides

†Bembicosoma

Dekatriata

Sclerophorata

	Arachnida

	†Eurypterida

Skoncentrowany na trylobitokształtnych kladorgram stawonogów z pracy Bergströma i Hou (2003)

stawonogi

pajęczakokształtne

Limulavida

Sidneyia

	Aglaspidida

	szczękoczułkopodobne

	Cheloniellon

trylobitokształtne (s.s.)

	Mimetaster

	Marrella

Kuamaia

	Sapenion

	Tegopelte

Nectopleura

Naraoia

Petalopleura

Cindarella

	Xandarella

	Phytophilaspis

trylobity

	sześcionogi

	skorupiaki

Yohoia

Canadaspis

Fuxianhuia

Przypisy

↑ Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalne, systematyki i filogenezy. Wyd. 3. Warszawa: PWN, 2005, s. 488-531.
↑ J. Bergström, X.G. Hou. Arthropod origins. „Bulletin of Geosciences”. 78 (4), s. 323–334, 2003.
↑ James C. Lamsdell. Revised systematics of Palaeozoic 'horseshoe crabs' and the myth of monophyletic Xiphosura. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 167 (1), s. 1–27, 2013. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2012.00874.x. ISSN 0024-4082.
↑ Gerhard Scholtz, Andreas Staude, Jason A. Dunlop. Trilobite compound eyes with crystalline cones and rhabdoms show mandibulate affinities. „Nature Communications”. 10 (2503), 2019.

[Jura-1] Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalne, systematyki i filogenezy. Wyd. 3. Warszawa: PWN, 2005, s. 488-531.

[BH-2] J. Bergström, X.G. Hou. Arthropod origins. „Bulletin of Geosciences”. 78 (4), s. 323–334, 2003.

[Lamsdell-3] James C. Lamsdell. Revised systematics of Palaeozoic 'horseshoe crabs' and the myth of monophyletic Xiphosura. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 167 (1), s. 1–27, 2013. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2012.00874.x. ISSN 0024-4082.

[Scholtz19-4] Gerhard Scholtz, Andreas Staude, Jason A. Dunlop. Trilobite compound eyes with crystalline cones and rhabdoms show mandibulate affinities. „Nature Communications”. 10 (2503), 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]