Piestrzyca popielata – Wikipedia, wolna encyklopedia

Piestrzyca popielata

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	kustrzebniaki
Rząd	kustrzebkowce
Rodzina	piestrzycowate
Rodzaj	piestrzyca
Gatunek	piestrzyca popielata
Nazwa systematyczna
Helvella macropus (Pers.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 19: 37 (1871)
Multimedia w Wikimedia Commons

Piestrzyca popielata (Helvella macropus (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)^[1].

Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozował w 1796 r. Christiaan Hendrik Persoon jako Peziza macropus, do rodzaju Helvella przeniósł go Petter Karsten w 1871 r.^[1]

Ma kilkadziesiąt synonimów naukowych. Niektóre z nich^[2]:

Polska nazwa według M.A. Chmiel^[3]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także jako długotrzonka popielata^[4].

Kapelusz

Początkowo niemal kulisty, później coraz bardziej rozpostarty, w postaci okrągłej miseczki o średnicy 2–4 cm. Zarodniki wytwarzane są na górnej, wklęsłej powierzchni tej miseczki. Jest ona gładka, o barwie popielatej, szarobrązowej, szaroczarnej. Dolna powierzchnia jest szarobiała i filcowato owłosiona (tak samo jak trzon)^[5][4].

Trzon

Wysokość 1–7 cm, w stanie dojrzałości zwykle dłuższy niż szerokość kapelusza, grubość 1- 5 mm;, mniej więcej cylindryczny, czasami z pęknięciami w pobliżu podstawy. Powierzchnia brązowawa (podobnej barwy jak spód kapelusza), przy podstawie biaława, drobno owłosiona, ale u starszych okazów niemal naga^[6].

Miąższ

Cienki, białawy o niewyraźnym zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 18-25 × 10-12,5 µm, wrzecionowate lub niemal wrzecionowate (ale sporadycznie zdarzają się elipsoidalne, zwłaszcza gdy są jeszcze w worku), gładkie lub szorstkie, zwykle z jedną dużą centralną gutulą i drugą, mniejszą na każdym końcu, ale po nawodnieniu podczas obserwacji mikroskopowej zwykle z jedną dużą gutulą i różnymi mniejszymi kropelkami. Parafizy szkliste do ochrowych z maczugowatymi lub półkulistymi wierzchołkami o szerokości 5-10 µm. Strzępki wystające nad powierzchnię owocnika szkliste do brązowawych, często ułożone w krótkie lub długie pasma, z licznymi septami i nabrzmiałymi, półkulistymi wierzchołkami^[6].

Gatunki podobne

Jest kilka podobnych, trudnych do odróżnienia gatunków piestrzyc z miseczkowatymi kapeluszami, cienkimi, nieżebrowanymi trzonkami i owłosionymi owocnikami. Piestrzyca popielata odróżnia się od nich wrzecionowatymi zarodnikami; zarodniki podobnych gatunków, w tym Helvella cupuliformis, są elipsoidalne. Należy jednak ostrożnie oceniać tę cechę, ponieważ zarodniki Helvella macropus w stanie niedojrzałym są często elipsoidalne^[6].

Piestrzyca popielata występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniona, występuje na całym obszarze od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu skandynawskiego^[7]. W Polsce jest dość częsta^[4].

Rośnie samotnie lub stadnie na ziemi lub w mchu pod twardymi drzewami liściastymi (zwłaszcza dębami) lub drzewami iglastymi, a także nana próchniejącym drewnie. Owocniki pojawiają się od lata do późnej jesieni^[4].

Prawdopodobnie jest grzybem mikoryzowym^[6]. Jest grzybem jadalnym^[4].