Reykjavík – Wikipedia, wolna encyklopedia

Reykjavík

Reykjavík
Herb Flaga
Państwo	Islandia
Okręg wyborczy	Reykjavíkurkjördæmi norður, Reykjavíkurkjördæmi suður
Region	Höfuðborgarsvæðið
Okręg historyczny	niezależne miasto
Gmina	Reykjavíkurborg
Data założenia	874[1]
Prawa miejskie	1786[1]
Burmistrz	Dagur B. Eggertsson
Powierzchnia	273 km²
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	139 875[2] 480 os./km²
Nr kierunkowy	+354
Kod pocztowy	101-155
Położenie na mapie Islandii Reykjavík
Położenie na mapie Europy Reykjavík
64°08′N 21°56′W/64,133333 -21,933333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Reykjavík (dawny polski egzonim: Rejkiawik^[3]) – stolica oraz największe miasto Islandii, położone w jej południowo-zachodniej części nad Zatoką Faxa, najbardziej wysunięta na północ stolica świata. Na północ od Reykjavíku w odległości 10 km góruje masyw Esja^[4].

Ludność islandzkiej stolicy wynosi 131,1 tys. mieszkańców (2020). Miasto wchodzi w skład gminy Reykjavíkurborg, która oprócz stolicy obejmuje jej okolice oraz tereny położone po drugiej stronie zatoki Kollafjörður. Całą gminę zamieszkuje 126,0 tys. osób (2018). Zespół miejski Wielkiego Reykjavíku (Stór-Reykjavík), obejmujący stolicę i sąsiednie miasta skupia 217,7 tys. (2018), a cały region stołeczny Höfuðborgarsvæðið 222,5 tys. (2018), czyli około 2/3 ludności kraju^[5].

30 lipca 2008 roku został pobity rekord ciepła dla tego miasta – obecnie wynosi +26,2 °C. Najniższa zanotowana temperatura wynosi –24,5 °C (21 stycznia 1918). Od 30 stycznia 1971 temperatura nigdy nie spadła poniżej –20 °C.

Klimat subarktyczny (Dfc), zgodnie z klasyfikacją Wladimira Köppena, ale pod wpływem ciepłego oceanicznego Prądu Północnoatlantyckiego.

W miejscu dzisiejszej stolicy Islandii powstała najstarsza, założona z myślą o stałym osadnictwie, osada na wyspie. Założył ją w 874 roku norweski wiking Ingólfur Arnarson. Nazwał to miejsce Reykjavík, co po islandzku znaczy „dymiąca zatoka”, od znajdujących się tu gorących źródeł i gejzerów. Osada rozwijała się później dzięki założonemu w pobliżu w 1226 roku klasztorowi augustiańskiemu. W połowie XVIII wieku lokalny przedsiębiorca próbował rozwinąć drobny handel i przemysł, by przełamać duński monopol handlowy.

18 sierpnia 1786, liczącej 167 mieszkańców osadzie przyznano prawa miejskie. Wkrótce miasto zostało siedzibą protestanckiego biskupa Islandii, a także islandzkiego parlamentu Althing. Od tej pory Reykjavík ciągle rozwija swój potencjał ludnościowy – w XX wieku zwiększył liczbę mieszkańców blisko 10-krotnie. W 1911 założono tu pierwszy w Islandii uniwersytet Háskóli Íslands (Uniwersytet Islandzki).

W 2000 r. Reykjavík był jednym z dziewięciu Europejskich Miast Kultury.

Śródmieście usytuowane jest w północnej części miasta, jego punktem charakterystycznym jest jezioro Tjörnin, nad którym wybudowano postmodernistyczny ratusz w Reykjavíku^[4]. Neoklasyczny budynek siedziby parlamentu Islandii, nazywany z islandzkiego Alþingishúsið, oddano do użytku w 1881, sąsiaduje on z luterańską katedrą Dómkirkjan wzniesioną w mieście w XVIII wieku^[4]. Najstarszy zachowany dom w Reykjavíku pochodzący z 1762, stoi przy ulicy Aðalstræti 10^[7].

Nad miastem góruje charakterystyczna bryła kościoła Hallgrímskirkja (drugi w kraju najwyższy budynek), na którego wieży znajduje się punkt widokowy. W 1929 ukończono budowę katolickiej katedry Chrystusa Króla, według projektu Guðjóna Samúelssona. W dzielnicy Laugardalur w 1961 założono ogród botaniczny Grasagarður Reykjavíkur, prezentujący około 5 tysięcy gatunków roślin.

Na położonej na północ od miasta wyspie Viðey, wchodzącej w skład gminy stołecznej, znajdują się dwa historyczne budynki z XVIII wieku – rezydencja Viðeyjarstofa i kościół Viðeyjarkirkja^[8].

• Narodowe Muzeum Islandii (isl. Þjóðminjasafn Íslands) otwarte w 1863, muzeum prezentuje m.in. w formie multimedialnej dzieje Islandii, od czasów przybycia pierwszych ludzi na wyspę po współczesność^[9][4].
• Narodowa Galeria Islandii, gromadząca zbiory sztuki islandzkiej z XIX i XX wieku, wśród wystawianych prac są dzieła islandzkiego malarza Asgrimura Jónssona, a także m.in. Pablo Picassa oraz Edwarda Muncha^[4].
• Þjóðmenningarhúsið (Dom Kultury) z wystawą dziedzictwa narodowego Islandii, prezentowany jest m.in. zbiór sag i opowieści z XIV wieku, średniowieczne manuskrypty, a także szereg staroislandzkich rękopisów^[4].
• Muzeum Morskie, otwarte w 2005 z wystawą m.in. modeli trawlerów i statków^[4].

Zabytki i atrakcje turystyczne w Reykjavíku

Widok na Śródmieście z perspektywy jeziora Tjörnin

Budynek parlamentu Alþingishúsið, wybudowany w latach 1880–1881

Katedra w Reykjavíku wybudowana w latach 1789–1796

Kościół Hallgrímskirkja

Charakterystyczna bryła kościoła Hallgrímskirkja na tle masywu Esja

Reykjavík podzielony jest na 10 dzielnic:

• Vesturbær
• Miðborg (Śródmieście, Centrum)
• Hlíðar
• Laugardalur
• Háaleiti og Bústaðir
• Breiðholt
• Árbær
• Grafarvogur
• Kjalarnes
• Grafarholt og Úlfarsárdalur

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, stoczniowy, chemiczny, włókienniczy oraz skórzany^[1].

 Osobny artykuł: Transport w Reykjavíku.

• Reykjavík – Borgarnes

• Reykjavík – Garðabær

• Reykjavík – Keflavík (międzynarodowy port lotniczy)

• Reykjavík (droga na terenie miasta)

• Reykjavík – Kópavogur

• Dagur B. Eggertsson (od 16 czerwca 2014)
• Jón Gnarr (15 czerwca 2010 – 16 czerwca 2014)
• Hanna Birna Kristjánsdóttir (21 sierpnia 2008 – 15 czerwca 2010)
• Ólafur F. Magnússon (24 stycznia 2008 – 21 sierpnia 2008)
• Dagur B. Eggertsson (2007 – 2008)
• Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson (2006 – 2007)
• Steinunn Valdís Óskarsdóttir (2004 – 2006)
• Þórólfur Árnason (2003 – 2004)
• Ingibjörg Sólrún Gísladóttir (1994 – 2003)
• Árni Sigfússon (1994 – 1994)
• Markús Örn Antonsson (1991 – 1994)
• Davíð Oddsson (1982 – 1991)
• Egill Skúli Ingibergsson (1978 – 1982)
• Birgir Ísleifur Gunnarsson (1972 – 1978)
• Geir Hallgrímsson (1960 – 1972)
• Auður Auðuns i Geir Hallgrímsson (1959 – 1960)
• Gunnar Thoroddsen (1947 – 1960)
• Bjarni Benediktsson (1940 – 1947)
• Pétur Halldórsson (1935 – 1940)
• Jón Þorláksson (1932 – 1935)
• Knud Zimsem (1914 – 1932)
• Páll Einarsson (1908 – 1914)

Miasto gościło uczestników finału C2 pucharu Europy w lekkoatletyce 1985^[10], zawodów grupy A II ligi tych rozgrywek w 2004^[10] oraz III ligi drużynowych mistrzostw Europy w lekkoatletyce w 2011^[11]. Corocznie w mieście od 1964 odbywa się szachowy turniej Reykjavík Open, a od 1984 bieg maratoński^[12].

W Reykjavíku działa 10 klubów piłkarskich:

• Africa Reykjavík
• Fjölnir
• Fram
• Fylkir
• IR Reykjavík
• Reykjavíkur
• Leiknir Reykjavík
• Valur Reykjavík
• Víkingur Reykjavík
• Þrottur Reykjavík

• W 1942 roku na cmentarzu Fossvogur w Reykjaviku pochowano 12 polskich marynarzy, którzy utonęli po katastrofie w zatoce Faxa statku SS Wigry – polskiego frachtowca Bałtyckiej Spółki Okrętowej. W pogrzebie uczestniczyli marynarze z polskich statków „Hel” i „Batory”. Grób załogi „Wigier”, odnowiony został przez polskich marynarzy na początku lat 60.
• W mieście ma siedzibę Towarzystwo Przyjaźni Islandzko-Polskiej.
• W 2014 Polacy stanowili najliczniejszą grupę imigrantów w Reykjavíku, głównym kierunkiem zatrudnienia jest przemysł rybny^[13].
• 7 kwietnia 2017 roku miastem partnerskim Reykjavíku został Wrocław.

• Baku (Azerbejdżan)
• Caracas (Wenezuela)
• Helsinki (Finlandia)
• Kingston upon Hull (Wielka Brytania)
• Kopenhaga (Dania)
• Nuuk (Grenlandia)
• Oslo (Norwegia)
• Seattle (Stany Zjednoczone)
• Strumica (Macedonia Północna)
• Sztokholm (Szwecja)
• Thorshavn (Wyspy Owcze)
• Wilno (Litwa)
• Winnipeg (Kanada)
• Zevenaar (Holandia)
• Wrocław (Polska)

Zobacz kolekcję cytatów o Reykjavíku w Wikicytatach

• 101 Reykjavik – komedia filmowa z 2000 r.
• Architektura i urbanistyka Reykjavíku

• Oficjalna strona Reykjavíku (isl.)