Stanisław Sielański – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stanisław Sielański

Imię i nazwisko	Stanisław Nasielski
Data i miejsce urodzenia	8 sierpnia 1899 Łódź
Data i miejsce śmierci	28 kwietnia 1955 Nowy Jork
Zawód	aktor
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Sielański, właśc. Szlama (Salomon) Nasielski, później również Stanisław Nasielski (ur. 8 sierpnia 1899 w Łodzi, zm. 28 kwietnia 1955 w Nowym Jorku) – polski aktor komediowy i artysta kabaretowy, przez dokumentalistów nazwany „mistrzem drugiego planu”.

Stanisław Sielański urodził się 8 sierpnia 1899^[1][a] w Łodzi^[3] jako Szlama Nasielski w żydowskiej rodzinie Bereka Abusza Nasielskiego (ur. 29 września 1860 w Łęczycy, zm. 1942 w Warszawie) oraz jego żony Sury (Sary) z Kamuszewiczów (ur. 10 października 1863 w Łodzi)^[3].

Studiował na Uniwersytecie Warszawskim i w Warszawskiej Szkole Dramatycznej^[1]. Od 1916 występował w rodzinnej Łodzi, następnie w Tomaszowie, by wkrótce przenieść się do Warszawy. W latach 1920–1921 ponownie mieszkał w Łodzi^[3]. Sielański występował przede wszystkim w kabaretach, teatrach rewiowych i muzycznych (m.in. „Stańczyk”, „Olimpia”, „Morskie Oko” w latach 1928–1933, Cyrulik Warszawski), sporadycznie w rolach dramatycznych^[1].

Największą popularność przyniosły mu role filmowe, choć zawsze pozostawał w cieniu wielkich amantów choćby Aleksandra Żabczyńskiego czy Eugeniusza Bodo. Grywał w komediach, przeważnie służących, szoferów, ekspedientów. Często bywał typem warszawskiego cwaniaka o złotym sercu. To właśnie głównie w filmach z jego udziałem pojawiały się gagi, dowcipy i żarty. Przez publiczność nazywany był „księciem komedii”^[4].

Po agresji ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską. Z Rumunii wyjechał do Francji, gdzie do wiosny 1940 występował w Teatrze Polskim w Paryżu. Po zajęciu Paryża przez Niemców wyjechał z miasta^[3], a w listopadzie 1940, przez Portugalię, wyemigrował do Nowego Jorku^[3] i tam występował w Polskim Teatrze Artystów, w kabaretach oraz w telewizji. Po wojnie nie wrócił do Polski^[1]. 28 maja 1951 roku złożył w sądzie wniosek o naturalizację^[2].

Zmarł 28 kwietnia 1955 w Nowym Jorku^[5][b][3]. Jan Lechoń, również nowojorski emigrant, tak o tym napisał w swoim Dzienniku^[5]:

28 kwietnia

(...) Umarł Staś Sielański, który jeszcze w niedzielę na moim wieczorze zdrów i wesół mówił (bardzo dobrze) różne błazeństwa w stylu „Qui Pro Quo” i czytał (bardzo źle) rozmowę Telimeny z Panem Tadeuszem. Wczoraj o 3 po południu spotkaliśmy się, aby załatwić różne związane z tym występem sprawy i wymienialiśmy zwykłe przy naszych spotkaniach żarty. Po południu skarżył się na ból ręki, ale doktor, zrobiwszy kardiogram, nie znalazł powodu do alarmu. Po czym Staś został sam w swoim, pożal się Boże, mieszkaniu i umarł samotnie i – wierzymy w to – bezboleśnie.

(...)

1 maja

(...) Pogrzeb Sielańskiego – jeszcze jedno uderzenie w łeb, jakby ktoś z góry chciał nam powiedzieć: „Patrz, durniu! Oto wasze życie i wasza emigrancka śmierć!”. (...) Sielański nie miał tu żadnej rodziny i za trumną szli obok siebie Rozmarynowski od braci aktorów i dr Aldon z Warszawy od braci-polskich Żydów.

W 1994 roku o Stanisławie Sielańskim zrealizowano film dokumentalny: Mistrz drugiego planu. Stanisław Sielański w reżyserii Tadeusza Pawłowicza i Zbigniewa Wawra^[6].

Źródło: Filmpolski.pl^[1].

• 1924: Skandal na scenie, „Stańczyk”
• 1924: Wesoła śmierć, „Stańczyk”
• 1927: Spiskowcy, „Olimpia”
• 1928: Klejnoty Warszawy, „Morskie Oko”
• 1931: Halo, Malicka i Sawan, „Morskie Oko”
• 1933: Rewia miłości, „Morskie Oko”
• 1933: Boccaccio, „Morskie Oko”
• 1936: Kot w worku, „Cyrulik Warszawski”

• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977. Brak numerów stron w książce
• Zbigniew Adrjański: Kalejdoskop estradowy. Leksykon polskiej rozrywki 1944–1989 : artyści, twórcy, osobistości. Warszawa: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09191-9. Brak numerów stron w książce
• Stanisław Sielański w bazie Filmweb
• Stanisław Sielański, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
• Stanisław Sielański w bazie IMDb (ang.)
• Stanisław Sielański na zdjęciach w bibliotece Polona

• MarekM. Teler MarekM., Zanim Szlama vel Salomon stał się Stanisławem… Nieznana rodzina Stanisława Sielańskiego [online], Stare kino, 8 sierpnia 2020 [dostęp 2023-08-09]  (pol.).