Tadeusz Sulimirski (generał) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tadeusz Sulimirski

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	31 października 1866 Łączki
Data i miejsce śmierci	1940 Lwów
Przebieg służby
Lata służby	1886–1924
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	IV Brygada Jazdy
Stanowiska	dowódca brygady
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka

Tadeusz Sulimirski herbu Lubicz (ur. 31 października 1866 w Łączkach, zm. 1940 we Lwowie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Urodził się 31 października 1866 w Łączkach, w ówczesnym powiecie jasielskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa Jana Sulimirskiego (1839–1910) i Bolesławy z Rogoyskich (1840–1881)^[1] [2]. Miał sześcioro rodzeństwa: Marię (1863–1941), Bolesława (1863–1943), Leontynę (1865–1957), Zygmunta (1870–1915), Kazimierza (ur. 1872), majora kawalerii pospolitego ruszenia i Wita (1874–1943)^[2].

W 1883 roku ukończył naukę w Szkole Kadetów Kawalerii w Hranicach (Kavalleriekadettenschule in Mährisch Weißkirchen) i rozpoczął studia w Akademii Handlowej w Wiedniu, lecz wkrótce z nich zrezygnował. 21 maja 1886 roku rozpoczął zawodową służbę wojskową w cesarskiej i królewskiej Armii. Do 1 sierpnia 1896 roku był oficerem Galicyjskiego Pułku Ułanów Nr 2 w Tarnowie. W latach 1893–1894 pełnił funkcję oficera prowiantowego pułku^[3][4]. W 1894 został przydzielony z macierzystego oddziału do Pułku Ułanów Obrony Krajowej Nr 2^[5]. Od 1 października 1894 do 1 sierpnia 1895 był słuchaczem Kursu Telegraficznego^[6]. W latach 1905–1912 dowodził szwadronem w Galicyjskim Pułku Ułanów Nr 1 we Lwowie. W latach 1907–1908 w Wiedniu był słuchaczem ośmiomiesięcznego kursu dla oficerów sztabowych. W 1912 roku wyznaczony na stanowisko dowódcy II dywizjonu w Pułku Ułanów Obrony Krajowej Nr 1 we Lwowie, a rok później awansowany na majora. Z chwilą mobilizacji mianowany dowódcą dywizjonu kawalerii (Kavalleriedivision) w 43 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej, Feldmarschalleutnanta Alberta Schmidta von Georgenegg. W skład dywizjonu weszły 5 i 6 szwadrony pułku ułanów Obrony Krajowej Nr 1.

W czasie I wojny światowej (do kwietnia 1916 roku) dowodził wspomnianym wyżej dywizjonem na froncie galicyjskim^[6]. Następnie został przydzielony do Pułku Piechoty Obrony Krajowej Nr 20 na froncie włoskim, w Tyrolu i Gorycji, dowódca grupy kawalerii w dolinie Astico i dowódca batalionu^[6][7]. 10 października 1916 został przydzielony do Kadry Pułku Strzelców Konnych Nr 1 w Fulnek^[6]. Od 10 lutego 1917 do 31 października 1918 był przydzielony do Pułku Strzelców Nr 34 na froncie wołyńskim nad Stochodem dowodząc batalionem, a następnie pułkiem^[6][8]. W tym samym roku awansowany na pułkownika^[1] .

Uczestniczył w obronie Lwowa. Od 28 listopada 1918 roku pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej przy Dowództwie „Wschód”. 19 marca 1919 roku został komendantem miasta i placu we Lwowie. 4 sierpnia tego roku objął stanowisko sztabowego oficera inspekcyjnego kawalerii przy Dowództwie Okręgu Generalnego „Łódź”. 16 października 1919 został mianowany dowódcą 1 Pułku Strzelców Konnych (Dragonów)^[9]. Faktycznie nie dowodził ponieważ poszczególne dywizjony walczyły oddzielnie jako jazda dywizyjna. Między innymi I dywizjon w składzie Grupy gen. Bonin’a (eks 7 Dywizja Strzelców Polskich). IV wołyński dywizjon mjr Feliksa Jaworskiego do grudnia stacjonował w Hrubieszowie, a później walczył na froncie poleskim w składzie 9 Dywizji Piechoty. 15 listopada 1919 został zwolniony ze stanowiska dowódcy pułku i równocześnie mianowany dowódcą 4 Brygady Jazdy^[10]. 29 maja 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu pułkownika, w kawalerii, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej^[11].

Na stanowisku liniowym pozostał do czerwca 1920 roku. Z powodu złego stanu zdrowia przeniesiony do służby sztabowej. 23 lipca objął obowiązki zastępcy dowódcy Okręgu Generalnego „Kielce” w Kielcach^[12]. W listopadzie 1921 roku został przeniesiony na stanowisko zastępcy dowódcy Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu.

Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz dekretem z 10 września 1922 roku przeniósł go z dniem 1 września 1922 roku w stan spoczynku, w stopniu generała brygady z prawem noszenia munduru^[13]. Jako emerytowany generał brygady zatrzymany został w służbie czynnej. Powierzono mu obowiązki kontrolera remontu przy Departamencie II Jazdy Ministerstwa Spraw Wojskowych. 26 października 1923 roku Prezydent RP zatwierdził go w stopniu generała brygady^[14]. W lutym 1924 roku objął stanowisko inspektora remontu przy Generalnym Inspektorze Jazdy^[15]. Ostatecznie Minister Spraw Wojskowych zwolnił go z czynnej służby z dniem 31 grudnia 1924 roku^[16].

Na emeryturze pracował dorywczo w przedsiębiorstwie naftowym swojego brata Wita. W listopadzie 1939 roku aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD i osadzony w więzieniu Brygidki we Lwowie. Współwięźniem generała był lwowski architekt i poeta, kpt. Marian Hełm-Pirgo. Z jego relacji wynika, że generał w następstwie trudnych warunków więziennych zachorował na przewlekłe zapalenie nerek. W lutym 1940 roku przeniesiony został do więziennego szpitala, lecz po kilku dniach zmarł.

Tadeusz Sulimirski był żonaty z Bohdaną (Bogdaną) z Kaczkowskich (ur. ok. 1870, zm. ok. 1941 w Kazachstanie). Została aresztowana na drugi dzień po zatrzymaniu męża. Po pewnym czasie zwolniona z więzienia. W kwietniu 1940 deportowana do Kazachstanu, w rejon Semipałatyńska, gdzie zmarła z głodu.

Miał czworo dzieci:

• Felicja (1897–1918), uczestniczyła w obronie Lwowa jako kurierka. Zmarła 22 listopada 1918 w następstwie rany postrzałowej otrzymanej dzień wcześniej na ulicy Fredry 21,
• Bogdana (1898),
• Irena (1903–1982)
• Wojciech Jan (1910–1983), w Roczniku Oficerskim z 1932 figuruje jako Jan Wojciech Marian Sulimirski (ur. 22 czerwca 1910), podporucznik 20 pułku ułanów Króla Jana III Sobieskiego ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1931, w czasie kampanii wrześniowej 1939 był adiutantem generała brygady Wacława Scewola-Wieczorkiewicza, a później oficerem 1 Dywizji Pancernej generała brygady Stanisława Maczka.

• kadet – ze starszeństwem z 1 listopada 1888^[17][6]
• kadet–zastępca oficera – 1 maja 1889 ze starszeństwem z 1 listopada 1888^[18][6]
• porucznik (niem. Leutnant) – starszeństwo z 1 maja 1890^[19][6]
• nadporucznik (niem. Oberleutnant) – starszeństwo z 1 listopada 1894^[6]
• rotmistrz (niem. Rittmeister) – 1 listopada 1901^[6]
• major – 1 maja 1913^[6]
• podpułkownik (niem. Oberstleutnant) – 1 listopada 1915^[6]
• pułkownik (niem. Oberst) – 1 listopada 1918^[6]
• generał brygady – 10 września 1922 roku z dniem 1 września 1922 roku, zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku

• Generałowie polscy
• Generałowie i admirałowie II Rzeczypospolitej
• Generałowie II Rzeczypospolitej Polskiej awansowani w 2007 r.
• Generałowie polscy w niewoli
• Lista polskich herbów szlacheckich
• Uczestnicy obrony Lwowa pochowani na cmentarzu Orląt

• Tadeusz Sulimirski. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.585 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-09].
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1889. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1888. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1891. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1891. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1893. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1893. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1895. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1895. (niem.).
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Zdzisław Nicman. Generał Tadeusz Sulimirski (1866-1940). „Polska Zbrojna”. Warszawa. 
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
• Henryk P. Kosk, Apel żałobny dowódców września, Polska Zbrojna,
• Zbigniew Gnat-Wieteska, 1 Pułk Strzelców Konnych - tradycje i udział w wojnie 1939 r., Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, zeszyt 1, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Mikromax” Sp. z o. o., Warszawa 1989, ISBN 83-00-02552-9, s. 8,
• Józef Mularczyk, Zarys historii wojennej 1-go Pułku Strzelców Konnych, Warszawa 1931,
• Rocznik oficerski 1924, s. 313, 531, 559, 580, 626, 635, 1406,
• Rocznik oficerski 1932, s. 172, 647,
• Rocznik oficerski rezerw 1934, s. 322, 251, 959,