Tarja Halonen – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tarja Kaarina Halonen
Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1943 ; Helsinki
	Prezydent Republiki Finlandii
Okres	od 1 marca 2000; do 1 marca 2012
Przynależność polityczna	Socjaldemokratyczna Partia Finlandii
Poprzednik	Martti Ahtisaari
Następca	Sauli Niinistö
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tarja Kaarina Halonen (wym. ^ⓘ[tɑrjɑ kɑːrinɑ hɑlonen]; ur. 24 grudnia 1943 w Helsinkach^[1]) – fińska polityk, prawniczka i samorządowiec, parlamentarzystka, minister w różnych resortach, w latach 2000–2012 przez dwie kadencje prezydent Finlandii.

Życiorys

W 1968 ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie Helsińskim. W latach 1969–1970 pracowała jako sekretarz ds. społecznych w SYL, największej fińskiej organizacji studenckiej. Następnie została zatrudniona jako prawniczka w Centralnej Organizacji Fińskich Związków Zawodowych^[2].

W 1971 została członkinią Socjaldemokratycznej Partii Finlandii^[2]. Na początku lat 80. kierowała organizacją SETA, działającą na rzecz praw osób homoseksualnych^[3].

Od 1977 do 1996 zasiadała w radzie miejskiej Helsinek^[2]. W 1979 po raz pierwszy została wybrana do Eduskunty. Mandat deputowanej do fińskiego parlamentu uzyskiwała w kolejnych wyborach w 1983, 1987, 1991, 1995 i 1999, zasiadając w nim do 2000^[1]. Była wiceprzewodniczącą krajowej delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W kwietniu 1987 została ministrem w ministerstwie spraw społecznych i zdrowia w rządzie, którym kierował Harri Holkeri, pełniła tę funkcję do lutego 1990. W tym samym gabinecie od marca 1990 do kwietnia 1991 była ministrem sprawiedliwości^[4]. Od kwietnia 1995 do lutego 2000 w dwóch rządach Paava Lipponena sprawowała urząd ministra spraw zagranicznych^[1]^[2].

W lutym 2000 jako kandydatka socjaldemokratów wygrała drugą turę wyborów prezydenckich, otrzymując 51,6% głosów i pokonując byłego premiera Eska Aha. Urząd ten objęła 1 marca 2000 jako pierwsza kobieta w historii Finlandii. W styczniu 2006 z powodzeniem ubiegała się o reelekcję w kolejnych wyborach. W drugiej turze dostała 51,8% głosów, wyprzedzając Sauliego Niinistö^[5]. Drugą kadencję zakończyła 1 marca 2012, na stanowisku prezydenta zastąpił ją jej konkurent z wyborów w 2006 – Sauli Niinistö^[6]^[7].

Życie prywatne

W 2000 poślubiła fińskiego polityka i prawnika Penttiego Arajärviego^[8]. Z poprzedniego związku ma córkę Annę^[1]^[9].

Odznaczenia

Łańcuch Krzyża Wielkiego Orderu Białej Róży Finlandii (ex officio)
Krzyż Wielki Orderu Krzyża Wolności (ex officio)
Krzyż Wielki Orderu Lwa Finlandii (ex officio)
Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja)^[10]
Order Słonia (Dania)^[11]^[12]
Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)^[13]
Łańcuch z Gwiazdą Krzyża Wielkiego Orderu Sokoła Islandzkiego (Islandia)^[14]
Order Złotego Orła (Kazachstan)^[15]
Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa)^[16]
Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN (Niemcy)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)
Order Orła Białego (Polska)^[17]
Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy (Słowacja)^[18]
Order za Wybitne Zasługi (Słowenia)^[19]
Order Królewski Serafinów (Szwecja)
Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy)^[20]
Medal Puszkina (Rosja)^[21]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Profil na stronie Eduskunty. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
↑ ^a ^b ^c ^d Tarja Halonen. clubmadrid.org. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
↑ Tarja Halonen and gay rights. helsinki.fi. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
↑ Tarja Halonen. valtioneuvosto.fi. [dostęp 2024-02-11]. (fiń.).
↑ Halonen jatkaa presidenttinä. mtv.fi, 30 stycznia 2006. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
↑ Tasavallan presidentti Sauli Niinistö astui virkaansa. tpk.fi, 1 marca 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
↑ Sauli Niinistö ja Jenni Haukio uuteen kotiin!. iltasanomat.fi, 1 marca 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
↑ Halonen ja Arajärvi naimisiin. mtv.fi, 27 sierpnia 2000. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
↑ Kyösti Hagert: Tarja Halonen: Joulua juhlitaan ilman stressiä ja aikatauluja. iltasanomat.fi, 24 grudnia 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
↑ Odluka o odlikovanju Njezine Ekscelencije Tarje Halonen Veleredom kralja Tomislava s lentom i Velikom Danicom. narodne-novine.nn.hr, 31 lipca 2009. [dostęp 2016-09-22]. (chorw.).
↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2016-09-22]. (duń.).
↑ Jørgen Pedersen: Tilføjelser og rettelser til bogen: Riddere af Elefantordenen 1559–2009. omsd.dk, 23 sierpnia 2012. [dostęp 2016-09-22]. (duń.).
↑ BOE núm. 27: III. Otras disposiciones. boe.es, 1 lutego 1999. [dostęp 2016-09-22]. (hiszp.).
↑ Fálkaorðan 2000. forseti.is. [dostęp 2016-09-22]. (isl.).
↑ Ernur Akanbaj: Елбасы Финляндияның жоғары ордендерімен марапатталды. ontustik.gov.kz, 25 marca 2009. [dostęp 2014-12-20]. (kaz.).
↑ Jauni Triju Zvaigžņu ordeņa saņēmēji. diena.lv, 27 kwietnia 2001. [dostęp 2016-09-22]. (łot.).
↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 kwietnia 2001 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2001 r. nr 20, poz. 321).
↑ Rad Bieleho dvojkríža, I. trieda. prezident.sk. [dostęp 2016-09-22]. (słow.).
↑ Odlikovanja. predsednica-slo.si. [dostęp 2024-04-25]. (słoweń.).
↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it. [dostęp 2016-09-22]. (wł.).
↑ УКАЗ Президента РФ от 29.11.2007 N 1599 „О НАГРАЖДЕНИИ МЕДАЛЬЮ ПУШКИНА ИНОСТРАННЫХ ГРАЖДАН”. kremlin.ru, 29 listopada 2007. [dostęp 2016-09-22]. (ros.).

[edu-1] Profil na stronie Eduskunty. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).

[bio-2] Tarja Halonen. clubmadrid.org. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).

[3] Tarja Halonen and gay rights. helsinki.fi. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).

[4] Tarja Halonen. valtioneuvosto.fi. [dostęp 2024-02-11]. (fiń.).

[5] Halonen jatkaa presidenttinä. mtv.fi, 30 stycznia 2006. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).

[6] Tasavallan presidentti Sauli Niinistö astui virkaansa. tpk.fi, 1 marca 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).

[7] Sauli Niinistö ja Jenni Haukio uuteen kotiin!. iltasanomat.fi, 1 marca 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).

[8] Halonen ja Arajärvi naimisiin. mtv.fi, 27 sierpnia 2000. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).

[9] Kyösti Hagert: Tarja Halonen: Joulua juhlitaan ilman stressiä ja aikatauluja. iltasanomat.fi, 24 grudnia 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).

[10] Odluka o odlikovanju Njezine Ekscelencije Tarje Halonen Veleredom kralja Tomislava s lentom i Velikom Danicom. narodne-novine.nn.hr, 31 lipca 2009. [dostęp 2016-09-22]. (chorw.).

[11] Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2016-09-22]. (duń.).

[12] Jørgen Pedersen: Tilføjelser og rettelser til bogen: Riddere af Elefantordenen 1559–2009. omsd.dk, 23 sierpnia 2012. [dostęp 2016-09-22]. (duń.).

[13] BOE núm. 27: III. Otras disposiciones. boe.es, 1 lutego 1999. [dostęp 2016-09-22]. (hiszp.).

[14] Fálkaorðan 2000. forseti.is. [dostęp 2016-09-22]. (isl.).

[15] Ernur Akanbaj: Елбасы Финляндияның жоғары ордендерімен марапатталды. ontustik.gov.kz, 25 marca 2009. [dostęp 2014-12-20]. (kaz.).

[16] Jauni Triju Zvaigžņu ordeņa saņēmēji. diena.lv, 27 kwietnia 2001. [dostęp 2016-09-22]. (łot.).

[17] Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 kwietnia 2001 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2001 r. nr 20, poz. 321).

[18] Rad Bieleho dvojkríža, I. trieda. prezident.sk. [dostęp 2016-09-22]. (słow.).

[19] Odlikovanja. predsednica-slo.si. [dostęp 2024-04-25]. (słoweń.).

[20] Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it. [dostęp 2016-09-22]. (wł.).

[21] УКАЗ Президента РФ от 29.11.2007 N 1599 „О НАГРАЖДЕНИИ МЕДАЛЬЮ ПУШКИНА ИНОСТРАННЫХ ГРАЖДАН”. kremlin.ru, 29 listopada 2007. [dostęp 2016-09-22]. (ros.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

W dniu zaprzysiężenia	Paavo Lipponen (SDP) Sauli Niinistö (Kok.) Tarja Halonen (SDP) Johannes Koskinen (SDP) Kari Häkämies (Kok.) Jan-Erik Enestam (SFP) Suvi-Anne Siimes (Vas) Maija Rask (SDP) Kalevi Hemilä Olli-Pekka Heinonen (Kok.) Erkki Tuomioja (SDP) Maija Perho (Kok.) Eva Biaudet (SFP) Sinikka Mönkäre (SDP) Satu Hassi (Vihr.) Suvi Lindén (Kok.) Martti Korhonen (Vas) Kimmo Sasi (Kok.)
Późniejsi członkowie rządu	Ville Itälä (Kok.) Raimo Tammilehto Jari Koskinen (Kok.) Osmo Soininvaara (Vihr.) Tarja Filatov (SDP) Jouni Backman (SDP) Kaarina Dromberg (Kok.) Jari Vilén (Kok.)