Tyniewicze Duże – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tyniewicze Duże
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	hajnowski
Gmina	Narew
Liczba ludności (2011)	162
Strefa numeracyjna	85
Kod pocztowy	17-210
Tablice rejestracyjne	BHA
SIMC	0036647
	Położenie na mapie Polski Tyniewicze Duże
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Tyniewicze Duże
	Położenie na mapie powiatu hajnowskiego Tyniewicze Duże
	Położenie na mapie gminy Narew Tyniewicze Duże
	52°51′40″N 23°28′14″E/52,861111 23,470556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tyniewicze Duże (białorus. Тыневічы Вялікія^[6]) – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Narew^[7]^[5].

W latach 1975−1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Tyniewicze Duże^[7]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0036280	Glinica	część wsi
0036660	Hrudek	część wsi
0036676	Morgi	część wsi

Historia

Wieś założona w XVII wieku przez rodzinę Tyniewickich.

Wieś królewska w starostwie narewskim w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku^[8].

W okresie I Wojny Światowej w Tyniewiczach Dużych powstała szkoła powszechna nauczająca w języku białoruskim^[9].

Według Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności, przeprowadzonego w 1921 r., wieś liczyła 67 domostw, które zamieszkiwało 298 osób (147 kobiet i 151 mężczyzn). Niemal wszyscy mieszkańcy miejscowości, w liczbie 293, zadeklarowali wówczas wyznanie prawosławne oraz białoruską przynależność narodową (5 mieszkańców podało wyznanie mojżeszowe i narodowość żydowską). W owym czasie miejscowość znajdowała się w gminie Narew w powiecie bielskim i nosiła nazwę Tyniewicze Wielkie^[10].

Dnia 20 listopada 2011 r. w świetlicy wiejskiej w Tyniewiczach Dużych odbyło się białoruskie spotkanie kulturalne z cyklu „Żywie jaszcze tardycyja” zorganizowane przez Narwiański Ośrodek Kultury we współpracy ze Stowarzyszeniem na rzecz dzieci i młodzieży uczących się języka białoruskiego „AB-BA”^[11].

Inne

Tyniewicze Duże zamieszkują prawosławni Białorusini posługujący się na co dzień ukraińską gwarą podlaską, typową dla tej mniejszości na terenach powiatu hajnowskiego^[12]. Miejscowość posiada charakter rolniczy, umiejscowiona jest w otoczeniu lasów. Na jednym z końców wsi znajduje się żwirownia. W centrum wsi znajduje się mleczarnia, a na wyjeździe do Tyniewicz Małych sklep spożywczo-przemysłowy. Kiedyś we wsi funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, obecnie pozostały po niej stare zabudowania oraz silosy.

W Tyniewiczach Dużych znajduje się cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. Apostoła i Ewangelisty Łukasza, zbudowana pierwotnie około 1750. Spłonęła ona podczas II wojny światowej w 1944 po podpaleniu jej przez zwiad sowiecki. Ocalała wtedy jedynie dzwonnica. Odbudowę cerkwi zakończono w 1948. Obecnie jest to świątynia parafialna.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Narwi^[13].

Zabytki

cerkiew pod wezwaniem św. Apostoła i Ewangelisty Łukasza, drewniana, XVIII wiek, 1944–1948, nr rej.:A-25 z 14 września 2001
cmentarz parafialny przycerkiewny, XVIII wiek, nr rej.:j.w.

Urodzeni w Tyniewiczach Dużych

Andrzej Sadowski (ur. 1945) – polski socjolog

Zobacz też

Tyniewicze Małe

Linki zewnętrzne

Opis wsi na stronach gminy Narew

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142154
↑ Wieś Tyniewicze Duże w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1311 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Rejestr TERYT
↑ Тыневічы Вялікія, вёска. Radzima.net. [dostęp 2016-09-08].
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Karol de Perthées , Mappa Szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego, 1795
↑ Sławomir Iwaniuk: [http://www.ab-ba.com.pl/page.php?id=100 Szkolnictwo z językiem białoruskim w Białymstoku w latach 1917-2012 (na tle regionu białostockiego)]. [w:] Historia nauczania j. białoruskiego w Białymstoku [on-line]. Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży uczących się języka białoruskiego „AB-BA”. [dostęp 2016-08-21].
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 32 (23).
↑ Żywie jaszcze tradycyja w Tyniewiczach Dużych. Narwiański Ośrodek Kultury w Narwi, 21 listopada 2011. [dostęp 2016-09-09].
↑ Ludmiła Filimoniuk. Pozytywne zmiany. „Над Бугом і Нарвою”. 1 (33), 2001. Związek Ukraińców Podlasia. ISSN 1230-2759. [dostęp 2015-10-22]. (pol.).
↑ Opis parafii na stronie diecezji

Linki zewnętrzne

Tyniewicze (3) T. Wielkie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 714 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142154

[pwl-2] Wieś Tyniewicze Duże w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1311 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT

[6] Тыневічы Вялікія, вёска. Radzima.net. [dostęp 2016-09-08].

[R2013-7] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[8] Karol de Perthées , Mappa Szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego, 1795

[9] Sławomir Iwaniuk: [http://www.ab-ba.com.pl/page.php?id=100 Szkolnictwo z językiem białoruskim w Białymstoku w latach 1917-2012 (na tle regionu białostockiego)]. [w:] Historia nauczania j. białoruskiego w Białymstoku [on-line]. Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży uczących się języka białoruskiego „AB-BA”. [dostęp 2016-08-21].

[Spis1921-10] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 32 (23).

[11] Żywie jaszcze tradycyja w Tyniewiczach Dużych. Narwiański Ośrodek Kultury w Narwi, 21 listopada 2011. [dostęp 2016-09-09].

[NadBuhom-12] Ludmiła Filimoniuk. Pozytywne zmiany. „Над Бугом і Нарвою”. 1 (33), 2001. Związek Ukraińców Podlasia. ISSN 1230-2759. [dostęp 2015-10-22]. (pol.).

[par-13] Opis parafii na stronie diecezji

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Ancuty Białki Bruszkowszczyzna Chrabostówka Cimochy Cisy Doratynka Gorędy Gorodczyno Gorodzisko Gradoczno Hajdukowszczyzna Istok Iwanki Janowo Kaczały Kotłówka Koweła Koźliki Krzywiec Kutowa Lachy Łopuchówka Łosinka Makówka Narew Nowiny Odrynki Ogrodniki Podborowisko Przybudki Puchły Radźki Rohozy Rybaki Saki Soce Trześcianka Tyniewicze Małe Tyniewicze Duże Waniewo Waśki
Przysiółki	Skaryszewo Usnarszczyzna
Integralne części wsi	Ancuty-Kolonia Borek Chrenowe Chytry Rynek Długi Zakościuk Dziedziniec Ferma Glinica Góra Gramotne Hrudek Kamionka Kątek Kołodczyk Konczlanie Kruhły Las Michałowe Mikołajczykowe Morgi Mostowlanie Naddatki Nowinka Nowosiółka Pasowe Paszkowszczyzna Pawłoczki Piaski Pod Nowiny Pod Rzepiskami Podhorodysko Podłuże Podwaśki Popiele Praha Seredlanie Stawek Supronowe Swój Zakościuk Wyterebek Zabłocie Zamostocze Zapieczyska