French
DeutschViktor Nopp – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| profesor | |
| Specjalność: muzyka | |
| Uczelnia | Konserwatorium w Brnie |
 nadporucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   | |
.png){kind=small}
Viktor Nopp[a] (ur. 1893, zm. 1970) – czeski oficer wojskowy, skrzypek i pedagog muzyczny, profesor Konserwatorium w Brnie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w 1893[1][2][3]. Przed 1914 był przynależny do miejscowości Tobitschau[1]. Był narodowości czeskiej[4][5]. Uzyskał wyższe wykształcenie[6].
Służba wojskowa
[edytuj | edytuj kod]Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został powołany do służby w szeregach C. K. Armii i do 1918 był żołnierzem 54 pułku piechoty[7][8][9] (do 1914 stacjonującego w Olmütz[10]). Jako kadet w rezerwie 1 kompanii tego 54 p.p. pod koniec 1914 był odnotowany jako ranny[1][11]. W korpusie piechoty mianowany porucznikiem w rezerwie z dniem 1 maja 1915[12][13], a potem awansowany na nadporucznika w służbie czynnej z dniem 1 września 1915[14].
U kresu wojny 54 pułk piechoty stacjonował w koszarach w Sanoku (przed wojną obiekty były zajmowane przez 45 pułk piechoty)[15][5][16][b]. W tym czasie funkcję komendanta austriackiej załogi wojskowej pełnił płk Iwan Maksymowycz[4][5][16]. W tym czasie patriotycznie usposobiony porucznik Nopp[c] poprzez swoją grę na skrzypcach nawiązał i utrzymywał kontakty z polskimi domami w Sanoku, oficjalnie dając koncerty, a niejawnie prowadząc polską akcję niepodległościową[6]. Stanął na czele, złożonego z wojskowych swojego pułku (oficerów, podoficerów i szeregowych), czeskiego Komitetu Żołnierskiego[6]. Zamiarem Komitetu było wypowiedzenie posłuszeństwa komendzie pułku oraz powrót do Czech[6]. Na dzień podjęcia działań ustalono 1 listopada 1918 i wtedy plutony i kompanie złożone z czeskich żołnierzy wymaszerowały pod kierunkiem por. Noppa na sanocki rynek, gdzie on sam objaśnił podkomendnym sytuację i nakazał zdjęcie z czapek „bączków austriackich” oraz złożenie przysięgi na wierność państwu czeskiemu (wzgl. czechosłowackiemu)[17]. Do zgromadzonych Czechów dołączyli się polscy przedstawiciele władz miasta i głowni działacze niepodległościowi[18]. Tego samego 1 listopada 1918 do koszar udała się skierowana rankiem tego dnia przez sanocką Radę Miejską delegacja z żądaniem wobec płk. Maksymowicza rozbrojenia załogi wojskowej i oddania władzy Polakom[19][15][20][16]. W składzie delegacji byli: burmistrz Sanoka dr Paweł Biedka, były burmistrz Feliks Giela, adwokaci dr Wojciech Ślączka, dr Adolf Bendel i dr Jonasz Spiegel, działacze sokoli Adam Pytel i Marian Szajna, Michał Słuszkiewicz, lekarz dr Karol Zaleski, H. Sobol, Tomasz Rozum, Michał Guzik oraz wojskowi kpt. Antoni Kurka (kmdt POW na Sanok), kpt. Franciszek Stok, kpt. Eugeniusz Hoffman i – jak po latach określił historyk Wojciech Sołtys – „pozyskany dla sprawy polskiej Czech” por. Viktor Nopp-Rudolf[19][18][15][20][16]. Pułkownik Maksymowycz wyraził opór, jednak mimo tego ostatecznie uległ (także wskutek presji czeskich żołnierzy pojawiających się w gabinecie komendanta) i Polacy kontynuowali przejmowani władzę w mieście i powiecie[19][5][18][15][16]. Podczas spotkania presję na pułkownika wywarli także czescy żołnierze 54 pułku, którzy stanęli po stronie polskiej[15]. W tym samym dniu Maksymowycz został internowany, początkowo odprowadzony do swojej kwatery, a potem w asyście dwóch oficerów wywieziony do Krakowa[5][18].
Podczas zgromadzenia polskich osobistości tuż po przejęciu władzy w mieście obecni byli dwaj czescy oficerowie, którzy zadeklarowali, że żołnierze ich narodowości pozostaną w mieście jeszcze przez kilka dni do czasu zorganizowania polskich sił zbrojnych[5]. W pierwszych dniach listopada 1918 por. Nopp udzielił pomocy Polakom przy formowaniu 1 kompanii wojska polskiego, później wchodzącego w skład 3 batalionu Strzelców Sanockich[21]. Po przejęciu władzy w mieście przez Polaków żołnierze czeskiej narodowości opuścili miasto 4 listopada 1918 odjeżdżając koleją i byli przyjaźnie żegnani przez miejscowych mieszkańców[15]. W swoich wspomnieniach z 1919 uczestnik tych wydarzeń Juliusz Zaleski tak się wypowiedział[22]:
Zaznaczyć trzeba, że wielce był życzliwym i pomocnym zwłaszcza Nopp porucznik Baonu czeskiego w tych pierwszych dniach tworzącemu się wojsku polskiemu w Sanoku.
Działalność muzyczna
[edytuj | edytuj kod]W grze na skrzypcach był uczniem Arnolda Rosé i Františka Ondříčka w Wiedniu[2][3]. Potem doskonalił się u prof. Otakara Ševčíka i został jego asystentem[2][3][23]. Od 1946 do 1957 był profesorem w Konserwatorium w Brnie[2][3]. Jego uczniami byli M. Doležal, J. Foltýn, Z. Sehnal, V. Řehák[2][3]. Zmarł w 1970[2][3].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Housle: dějiny vývoje houslí, houslařství a hry houslové (1945)[3]
- Profesor Otakar Ševčik – Život a dílo (1948)[24]
- Houslová hra v SSSR (1948)[3]
Współautor
- Triová sonáta pro dvoje housle a klavír (1934, oraz Georg Benda)[25]
- Koncert pro klavír, G moll, s doprovodem dvou houslí, violy a violoncella (1950, oraz Georg Benda)[26]
- Triová sonáta = Sonata per due violini e clavicembalo (1956, oraz Bohuslav Martinů)[27]
- Sonatina per violino e piano (1965, oraz Bohuslav Martinů)[28]
- Sonatina per violino e piano (1937) (1977, oraz Bohuslav Martinů)[29]
- Intermezzo : čtyři skladby pro housle a klavír : vier Kompositionen für Violine und Klavier : four compositions for violin with piano accompaniment (1937) (1982, oraz Bohuslav Martinů, Karel Šolc)[30]
- Sonatina for violin and piano (1988, oraz Bohuslav Martinů)[31]
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (przed 1918)[9]
- Brązowy Medal Waleczności (przed 1918)[9]
- Krzyż Wojskowy Karola (przed 1918)[9]
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (przed 1917)[8]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Viktor Nopp-Rudolf” i figurował jako oficer 54 pułku piechoty stacjonującego w Sanoku do 1918. We wspomnieniach z 1919 Juliusz Zaleski użył formy nazwiska „Nopp”. We współczesnym polskim piśmiennictwie, odnoszącym się do wydarzeń w Sanoku u kresu I wojny światowej w 1918 podawano formę nazwiska „Napp” i stopień wojskowy porucznika. W czeskich źródłach dotyczących kariery muzycznej podaje się tożsamość „Viktor Nopp”.
- ↑ We wspomnieniach Roman Ślączka podał „56 pułk piechoty”, zob. Ślączka. Pamiętniki ↓, s. 157
- ↑ W swoich wspomnieniach Roman Ślączka podał „Nob”, zob. Ślączka. Pamiętniki ↓, s. 157, 158
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Offiziere. „Verlustliste”. Nr 77, s. 5, 10 grudnia 1914. (niem.).
- ↑ a b c d e f Profesoři houslové hry na brněnské konzervatoři. Viktor Nopp. konzervatorbrno.eu. [dostęp 2021-08-03]. (cz.).
- ↑ a b c d e f g h Viktor Nopp. databazeknih.cz. [dostęp 2021-08-03]. (cz.).
- ↑ a b Zielecki 1995 ↓, s. 496.
- ↑ a b c d e f Pytel 1920 ↓, s. 9.
- ↑ a b c d Ślączka. Pamiętniki ↓, s. 157.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 375.
- ↑ a b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 493.
- ↑ a b c d Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 630.
- ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1914. Wiedeń: 1914, s. 486.
- ↑ Verlustliste 77. „Salzburger Volksblatt”. Nr 8, s. 8, 12 stycznia 1915. (niem.).
- ↑ Amtlicher Theil. „Wiener Zeitung”. Nr 104, s. 6, 7 maja 1915. (niem.).
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 194.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 149.
- ↑ a b c d e f Sołtys 1995 ↓, s. 505.
- ↑ a b c d e Zając 1995 ↓, s. 16.
- ↑ Ślączka. Pamiętniki ↓, s. 157-158.
- ↑ a b c d Ślączka. Pamiętniki ↓, s. 158.
- ↑ a b c Zaleski 1919 ↓, s. 1.
- ↑ a b Pytel 1920 ↓, s. 8-9.
- ↑ Sołtys 1995 ↓, s. 506.
- ↑ Zaleski 1919 ↓, s. 2.
- ↑ Michał Burczyk. Otakar Ševčik – ojciec nowoczesnej pedagogiki skrzypcowej. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. Z. IX, s. 59, 2014.
- ↑ Michał Burczyk. Otakar Ševčik – ojciec nowoczesnej pedagogiki skrzypcowej. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. Z. IX, s. 50, 60, 2014.
- ↑ Triová sonáta pro dvoje housle a klavír. worldcat.org. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
- ↑ Koncert pro klavír, G moll, s doprovodem dvou houslí, violy a violoncella. worldcat.org. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
- ↑ Triová sonáta = Sonata per due violini e clavicembalo. worldcat.org. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
- ↑ Sonatina per violino e piano. worldcat.org. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
- ↑ Sonatina per violino e piano (1937). worldcat.org. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
- ↑ Sonatina for violin and piano. worldcat.org. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
- ↑ Sonatina for violin and piano. worldcat.org. [dostęp 2021-08-03]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Juliusz Zaleski. Z dziejów III Baonu strzelców sanockich (garść wspomnień w rocznicę). „Ziemia Sanocka”. Nr 30, s. 1, 7 grudnia 1919.
- Adam Pytel: Szanowni druhowie!. W: Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za lata 1914., 1915., 1916., 1917., 1918. i 1919. Sanok: 1920, s. 3-11.
- Roman Ślączka: Pamiętniki Romana Ślączki. s. 156-161.
- Alojzy Zielecki: W epoce autonomii galicyjskiej. Miasto w latach Wielkiej Wojny 1914–1918. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 481-498. ISBN 83-86077-57-3.
- Wojciech Sołtys: Między wojnami światowymi 1918-1939. Życie gospodarcze, społeczne i polityczne. Pierwsze miesiące wolności. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 501-509. ISBN 83-86077-57-3.
- Edward Zając: Jak Sanok wybił się na niepodległość. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1995, s. 1-43. ISBN 83-901466-3-0.