Włościbórz (województwo zachodniopomorskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Włościbórz
osada
Ilustracja
Dwór w Włościborzu
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

kołobrzeski

Gmina

Dygowo

Liczba ludności (2011)

279

Strefa numeracyjna

94

Kod pocztowy

78-114[2]

Tablice rejestracyjne

ZKL

SIMC

0306124

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Włościbórz”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Włościbórz”
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego
Mapa konturowa powiatu kołobrzeskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Włościbórz”
Położenie na mapie gminy Dygowo
Mapa konturowa gminy Dygowo, na dole znajduje się punkt z opisem „Włościbórz”
Ziemia54°05′21″N 15°44′34″E/54,089167 15,742778[1]

Włościbórzosada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Dygowo.

1 stycznia 2011 r. osada miała 279 mieszkańców[3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Włościbórz (niem. Lustebuhr) to miejscowość średniowieczna, wzmiankowana po raz pierwszy w 1381 r. Dawne lenno rodu von Rahmel, w którego posiadaniu było do 1738 r., kiedy sprzedane zostało radcy sprawiedliwości Heinrichowi von Broich. Później majątek był w posiadaniu rodzin von Eichmann, von Moritz, von Natzmer. Od 1820 r. do końca XIX w. należał do rodziny von Kameke, a od 1905 r. do rotmistrza Hugona Witte von Helden. W 1939 r. jako właściciel wymieniany był dr Joachim von Rumker.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie miejscowości znajduje się zespół pałacowo-parkowy z pałacem z połowy XIX w. i parkiem naturalistycznym o powierzchni 10,83 ha, który jest zabytkowy.

  • Park włościborski z drugiej poł. XIX, (nr rej.: A-1383 z 2.12.1976)[4] wraz z otaczającymi lasami, sadem rosnącym na południowo-wschodnich stokach morenowych oraz polami stanowi istotny współkomponent krajobrazu. Park nie posiada założeń osiowych, jedynie niektóre odcinki dróg obsadzono strzelistymi ścianami świerków, tworzą krótkie perspektywy widokowe. Znajduje się w nim m.in. polana parkowa otoczona zielenią średniowysoką i wysoką oraz staw obramiony skupiskami drzew i krzewów. Park otrzymał swój funkcyjny status w II poł. XIX w., kiedy pewną część obszarów leśnych zagospodarowano ciągami spacerowymi, a naturalne ukształtowanie terenu w południowej i zachodniej części wykorzystano do urządzenia stawów. Jeden z nich o pow. całkowitej 3 ha posiada wysepkę. Park porastają m.in.: jedlice, świerki ajańskie i sitkajskie, jodły białe, żywotnik zachodni, dąb szypułkowy, kasztanowce, buki, graby, modrzewie, świerki, daglezje, wejmutki, dęby i lipy. Szacuje się, że w parku rośnie ok. 8 000 drzew. Wiek drzewostanu szacuje się od 100 do 150 lat (stan zachowania dobry). Wykonana w 1968 r. dokumentacja projektowo-kosztorysowa na urządzenie terenów zielonych przewidywała odtworzenie wszystkich ciągów spacerowych, zabiegi sanitarne w drzewostanie istniejącym, budową ogrodu skalnego, urządzeń małego sportu, strzelnicy małokalibrowej, plaży itp. Park miał być oświetlony i wyposażony w elementy małej architektury. Stawy i cieki wodne miały być oczyszczone i zarybione. W 1969 r. przeprowadzono trzebież drzewostanu. W 1971 r. w wyniku rozpoczętych i niezakończonych prac melioracyjnych odcięto dopływ wody do stawów co spowodowało ich wyschnięcie. Powstała struktura bagienna.
inne
  • Dwór wzniesiony został w stylu neogotyckim. Składa się z dwóch połączonych szczytowo części. Wszystkie jego części są podpiwniczone. Rezydencja pałacowa miała charakter pałacu myśliwskiego[5], czasowo użytkowanego przez magnacką rodzinę, stale zamieszkującą w Berlinie. Obecnie w pałacu mieści się Dom Pomocy Społecznej. W 1969 r. wzniesiono 3 kondygnacjowe skrzydło południowe, które stanowi część mieszkalną. Obecnie Dom Rencisty składa się z adaptowanego starego pałacu i nowo dobudowanego skrzydła południowego. Dom zamieszkuje ok. 100 pensjonariuszy, którym m.in. ma służyć park. Przy budynku rośnie miłorząb japoński rodzaju męskiego (Ginkgo biloba) i ponad 100-letnia daglezja.

W pobliżu wsi Włościbórz znajdują się również stanowiska archeologiczne, tj. 3 osady i kurhan z okresu średniowiecza:

  • osada wczesnośredniowieczna - leżąca 0,3 km na zachód od skraju zabudowań wsi Włościbórz, w rozwidleniu dróg prowadzących ze wsi w kierunku rzeki Parsęty i drogi z Pobłocia do Bard.
  • osada wczesnośredniowieczna - leżąca w odległości 1 km na pn.-wsch. od zabudowań wsi w sąsiedztwie samotnej mogiły.
  • osada wczesnośredniowieczna - leżąca na zach. od wsi, na terenie obecnych zabudowań gospodarczych leśnictwa we Włościborzu.
  • kurhan z VII- poł. IX w. o wysokości 5 m leżący przy drodze leśnej w odległości 1 km od zabudowań wsi Włościbórz.

Badania przeprowadzone na tych stanowiskach dostarczyły materiałów ceramicznych, które określają chronologię obiektów.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149298
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1477 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Rozwój ludności w gminie 2000-2013. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Gminy Dygowo, 2011-02-28. [dostęp 2012-06-21].
  4. NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A). nid.pl, 2022-12-21. [dostęp 2023-05-04]. (pol.).
  5. Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 203, ISBN 978-83-7495-133-3.