نرم‌افزار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نَرم‌اَفزار^[۱] (به انگلیسی: software) گردآوردی از دستورالعمل‌ها است که به رایانه می‌گوید «چگونه کار کن». این مفهوم در برابر سخت‌افزار فیزیکی قرار دارد، که توسط آن سامانه ساخته شده‌است و «در واقعیت کار را انجام می‌دهد».

در علوم رایانه و مهندسی نرم‌افزار، یک نرم‌افزار رایانه‌ای همه اطلاعاتی است که توسط سامانه رایانه‌ای پردازش می‌شود، که شامل برنامه‌ها و داده است.

نرم‌افزار رایانه‌ای شامل برنامه‌های رایانه‌ای، کتابخانه‌ها، و داده‌های مرتبط غیرقابل اجرا (مثل مستندات برخط و رسانه‌های دیجیتالی) است. سخت‌افزار و نرم‌افزار رایانه‌ای به هم احتیاج دارند و هیچ‌کدام به صورت واقعی قابل استفاده به خودی خود نیست.

نرم‌افزار رایانه دو دسته است:

• نرم‌افزار سیستم
• نرم‌افزار کاربردی

نرم‌افزارهای کاربردی، برنامه‌های مورد استفاده کاربرند و نرم‌افزارهای سیستمی، مدیریت رایانه را برعهده دارند. مهم‌ترین نرم‌افزار سیستم، سیستم‌عامل است.

وقتی برنامه‌ای روی رایانه نصب می‌گردد، بعضی از اجزای سخت‌افزاری رایانه به فرمان آن برنامه در می‌آیند.

برای نمونه هنگامی که با یک برنامه اجرای موسیقی کار می‌کنید، کارت صدای رایانه با برنامه پخش موسیقی همکاری می‌کند و یک آهنگ یا پرونده (فایل) ارتباط بین این تنها قسمتی از کار سیستم‌عامل است.

ارتباط بین نرم‌افزار و سخت‌افزار به عهده برنامه‌نویسی است. سیستم‌عامل یک برنامه نرم‌افزاری است که چون تمام منابع و امکانات سخت‌افزاری در اختیار وی می‌باشد دارای ویژگی منحصر به فردی می‌باشد بنابراین آن را در رده نرم‌افزارهای سطح پایین (زبان ماشین) می‌خوانیم با این ویژگی که از اهمیت خاصی برخوردار است.

به بیان دیگر سیستم‌عامل یک برنامه جامع است که اجازه در اختیار قراردادن منابع و امکانات سخت‌افزاری را برای نرم‌افزارها صادر می‌کند و این سیستم‌عامل است که مسئول صحت عملکرد سیستم و منابع آن است. انواع سیستم‌عامل: مایکروسافت ویندوز، مک او اس، لینوکس، اندروید و آی‌اواس

سیستم‌عامل شامل ۴ بخش مهم است:

• مدیریت پردازش و پردازشگر
• مدیریت حافظه
• مدیریت دستگاه‌های ورودی و خروجی (I/O)
• مدیریت فایل‌ها و اطلاعات|مدیریت فاست. و تازه درخواست‌هایی که رابط کاربری نرم‌افزار ارسال می‌کند توسط این منبع پردازش می‌شود.

از دیدگاه ساختاری (معماری)، نرم‌افزارها به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• کاربر بنیان
• کارگزار بنیان
• کاربر کارگزار بنیان

واژه نرم‌افزار را در معناهایی به جز معنی برنامه رایانه‌ای نیز به‌کار می‌برند؛ مثلاً در دانش برنامه نویسان برخی نرم‌افزارهای لینوکس. امروزه بیشتر کاربران تنها با ظاهر گرافیکی این برنامه‌ها کار می‌کنند و اقدامات بسیاری از آن‌ها از دید کاربر پنهان می‌ماند به عبارتی هر نرم‌افزار مجموعه‌ای از رمزها است که از الگوریتمی اجرا می‌کند.

• Evans, Claire L. (2018). Broad Band: The Untold Story of the Women Who Made the Internet. New York: Portfolio/Penguin. ISBN 978-0-7352-1175-9.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ نرم‌افزار موجود است.

این یک مقالهٔ خرد علوم رایانه است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

این یک مقالهٔ خرد نرم‌افزار است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.