Bruce Willis – Wikipedia, wolna encyklopedia
Bruce Willis (2018) | |
Imię i nazwisko | Walter Bruce Willis |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Zawód | aktor, producent filmowy, muzyk |
Współmałżonek | Demi Moore (1987–2000; rozwód) |
Lata aktywności | 1978–2022 |
Odznaczenia | |
Bruce Willis, właśc. Walter Bruce Willis[1] (ur. 19 marca 1955 w Idar-Oberstein[1]) – amerykański aktor, producent filmowy i muzyk, jedna z największych gwiazd kina akcji[2][3][4].
Przełomowym momentem w karierze była rola w serialu Na wariackich papierach (1985–1989). Pozycję światowej gwiazdy filmowej dała mu rola nowojorskiego policjanta Johna McClane’a w filmie Szklana pułapka (1988). Zagrał we wszystkich następnych sequelach Szklana pułapka 2 (1990), Szklana pułapka 3 (1995), Szklana pułapka 4.0 (2007), Szklana pułapka 5 (2013). Wystąpił także w filmach, takich jak Ze śmiercią jej do twarzy (1992), Pulp Fiction (1994), 12 małp (1995), Piąty element (1997), Armageddon (1998), Szósty zmysł (1999), Niezniszczalny (2000) Łzy słońca (2003), Sin City: Miasto grzechu (2005), Osaczony (2005), 16 przecznic (2006), Red (2010), Kochankowie z Księżyca. Moonrise Kingdom (2012), Niezniszczalni 2 (2012), Looper – Pętla czasu (2012), Split (2016) czy Glass (2019).
Laureat dwóch Złotych Globów i nagród Emmy, lecz także dwóch Złotych Malin. Odznaczony Orderem Sztuki i Literatury[5].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Młodość
[edytuj | edytuj kod]Jest synem urodzonej w Kassel Niemki Marlene[6][7][8] i Davida Willisa, Amerykanina o angielskich korzeniach. Jego matka pracowała w banku, a ojciec był żołnierzem i pracownikiem bazy wojskowej w Strasburgu[1][6]. Ma siostrę i dwóch młodszych braci: Davida i Roberta (zmarł w 2001 roku na raka trzustki)[6][9]. W 1957 roku wyjechał z rodziną do Stanów Zjednoczonych[1].
Po ukończeniu liceum był m.in. ochroniarzem[10][11].
Kariera aktorska
[edytuj | edytuj kod]W 1975 zdał na wydział aktorski. Karierę aktorską rozpoczynał w teatrze. Na ekranie debiutował w 1980 epizodyczną rolą w dreszczowcu Briana G. Huttona Pierwszy śmiertelny grzech.
Po zagraniu niewielkich ról w kilku kolejnych produkcjach otrzymał angaż do roli Davida Addisona w serialu Na wariackich papierach, w którym grał w latach 1985–1989. Rola zapewniła mu rozpoznawalność oraz uznanie środowiska filmowego, które wyróżniło go nagrodą Emmy i Złotym Globem dla najlepszego aktora.
W 1988 pojawił się na ekranie w roli Toma Mixa w komedii Blake’a Edwardsa Zachód słońca oraz Johna McClane’a w sensacyjnym filmie akcji Szklana pułapka. W kolejnych latach zagrał bohatera w następnych sequelach serii: Szklana pułapka 2 (1990), Szklana pułapka 3 (1995), Szklana pułapka 4.0 (2007), Szklana pułapka 5 (2013). W latach 90. zagrał również tytułowe role w Hudsonie Hawku (1991), za którego scenariusz otrzymał Złotą Malinę, i Szakalu (1997) oraz główne role w filmach Ostatni skaut (1991), Ze śmiercią jej do twarzy (1992), Pole rażenia (1993), 12 małp (1995), Kod Merkury (1998), Tylko miłość (1999) czy Śniadanie mistrzów (1999). Za rolę Harry’ego Stampera w Armageddon (1998) otrzymał Złotą Malinę dla najgorszego aktora.
W 2000 odebrał Złoty Glob za najlepszy gościnny występ w serialu komediowym (Przyjaciele). Na początku nowego tysiąclecia można było go zobaczyć w Niezniszczalnym (2000) i Dzieciaku (2000), następnie zagrał główne role we Włamaniu na śniadanie (2001), Łzach słońca (2003), Osaczonym (2005), 16 przecznicach (2006), Surogatach (2009), Fujarach na tropie (2010), Redzie (2010) i Redzie 2 (2013), Jak dogryźć mafii (2017) i Życzeniu śmierci (2018).
W 2022 rodzina aktora poinformowała w mediach społecznościowych, że Willis cierpi na afazję i w związku z ciężkim stanem zdrowia kończy karierę[12]. 16 lutego 2023 r. bliscy aktora oświadczyli, że choroba postępuje i stwierdzono u niego nieuleczalną formę demencji – otępienie czołowo-skroniowe[13].
Kariera muzyczna
[edytuj | edytuj kod]Jest liderem zespołu bluesowego „Bruce Willis and Blues Band”, w którym śpiewa i gra na harmonijce ustnej.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]21 listopada 1987 ożenił się z aktorką Demi Moore (ur. 1962). Rozwiedli się 18 października 2000. Para ma trzy córki: Rumer Glenn Willis (ur. 1988), Scout LaRue Willis (ur. 1991) i Tallulah Belle Willis (ur. 1994).
21 marca 2009, dwa dni po swoich urodzinach, poślubił młodszą o 24 lata modelkę i aktorkę Emmę Heming. Mają dwie córki, Mabel Ray (ur. 1 kwietnia 2012) i Evelyn Penn (ur. 5 maja 2014).
Jest twarzą reklamową polskiej wódki Sobieski oraz jednym z właścicieli jej producenta – spółki Belvedere (3,3% akcji)[14].
Choć nie udziela się politycznie, jest republikaninem.
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- Aktor
- 1980: Ein Guru kommt (sceny wycięte) jako „Extra”
- 1980: Pierwszy śmiertelny grzech (The First Deadly Sin) jako mężczyzna wchodzący do baru
- 1982: Werdykt (The Verdict) jako obserwator na sali sądowej
- 1984: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Tony Amato (gościnnie)
- 1985: Strefa mroku (Twilight Zone: The Movie) jako Peter Jay Novins
- 1985–1989: Na wariackich papierach (Moonlighting) jako David Addison
- 1987: Randka w ciemno (Blind Date) jako Walter Davis
- 1988: Szklana pułapka (Die Hard) jako John McClane
- 1988: Zachód słońca (Sunset) jako Tom Mix
- 1988: The Return of Bruno jako Bruno Radolini
- 1989: Na wrogiej ziemi (In Country) jako Emmett Smith
- 1989: I kto to mówi (Look Who’s Talking) jako Mikey (głos)
- 1990: Szklana pułapka 2 (Die Hard 2) jako John McClane
- 1990: I kto to mówi 2 (Look Who’s Talking Too) jako Mikey (głos)
- 1990: Fajerwerki próżności (The Bonfire of the Vanities) jako Peter Fallow
- 1991: Hudson Hawk jako Hudson Hawk
- 1991: Ostatni skaut (The Last Boy Scout) jako Joe Hallenbeck
- 1991: Billy Bathgate jako Bo Widerberg
- 1991: Motywy zbrodni (Mortal Thoughts) jako James Urbanski
- 1992: Ze śmiercią jej do twarzy (Death Becomes Her) jako Ernest Menville
- 1993: Pole rażenia (Striking Distance) jako Tom Hardy
- 1993: Strzelając śmiechem (Loaded Weapon 1) jako właściciel nie tego domu
- 1994: Naiwniak (Nobody’s Fool) jako Carl Roebuck
- 1994: Pulp Fiction jako Butch Coolidge
- 1994: Małolat (North) jako narrator
- 1994: Barwy nocy (Color of Night) jako dr Bill Capa
- 1995: Cztery pokoje (Four Rooms) jako Leo (niewymieniony w czołówce)
- 1995: Szklana pułapka 3 (Die Hard: With a Vengeance) jako John McClane
- 1995: 12 małp (Twelve Monkeys) jako James Cole
- 1996: Beavis i Butt-Head zaliczają Amerykę (Beavis and Butt-Head Do America) jako Muddy Grimes
- 1996: Ostatni sprawiedliwy (Last Man Standing) jako John Smith
- 1997: Piąty element (The Fifth Element) jako Korben Dallas
- 1997: Szakal (The Jackal) jako „Szakal”
- 1997: Szaleję za tobą (Mad About You) jako on sam (gościnnie)
- 1998: Stan oblężenia (The Siege) jako gen. William Devereaux
- 1998: Kod Merkury (Mercury Rising) jako Art Jeffries
- 1998: Armageddon jako Harry Stamper
- 1999: Szósty zmysł (The Sixth Sense) jako Malcolm Crowe
- 1999: Ally McBeal jako dr Nickle
- 1999: Tylko miłość (The Story of Us) jako Ben Jordan
- 1999: Śniadanie mistrzów (Breakfast of Champions) jako Dwayne Hoover
- 2000: Przyjaciele (Friends) jako Paul Stevens (gościnnie)
- 2000: Niezniszczalny (Unbreakable) jako David Dunne
- 2000: Jak ugryźć 10 milionów (The Whole Nine Yards) jako Jimmy
- 2000: Dzieciak (The Kid) jako Russ Duritz
- 2001: Włamanie na śniadanie (Bandits) jako Joe Blake
- 2002: True West jako Lee
- 2002: Wojna Harta (Hart’s War) jako pułkownik William McNamara
- 2003: Pełzaki szaleją[15] (Rugrats Go Wild!) jako Spike (głos)
- 2003: Aniołki Charliego: Zawrotna szybkość (Charlie’s Angels: Full Throttle) jako William Rose Bailey
- 2003: Łzy słońca (Tears of the Sun) jako porucznik A.K. Waters
- 2004: Jak ugryźć 10 milionów 2 (The Whole Ten Yards) jako Jimmy „The Tulip” Tudeski
- 2004: Ocean’s Twelve: Dogrywka (Ocean’s Twelve) jako on sam
- 2005: Różowe lata siedemdziesiąte (That ’70s Show) jako Vic (gościnnie)
- 2005: Sin City: Miasto grzechu (Sin City) jako Hartigan
- 2005: Osaczony (Hostage) jako Jeff Talley
- 2006: Alpha Dog jako Sonny Truelove
- 2006: Fast Food Nation jako Harry
- 2006: Zabójczy numer (Lucky Number Slevin) jako pan Goodkat
- 2006: 16 przecznic (16 Blocks) jako Jack Mosley
- 2006: The Hip Hop Project jako on sam
- 2006: Skok przez płot[16] (Over the Hedge) jako R.J. (głos)
- 2007: Ktoś całkiem obcy (Perfect Stranger) jako Harrison Hill
- 2007: Szklana pułapka 4.0 (Live Free or Die Hard) jako John McClane
- 2007: Grindhouse: Planet Terror (Planet Terror) jako porucznik Muldoon
- 2008: Szkoła zgorszenia (Assassination of a High School President) jako John T. Kirkpatrick
- 2009: Surogaci (Surrogates) jako agent Greer
- 2010: Niezniszczalni (The Expendables) jako pan Church
- 2010: Fujary na tropie (Cop Out) jako Jimmy Monroe
- 2010: RED (Retired Extremely Dangerous) jako Frank Moses
- 2011: Mokra robota (Setup) jako Jack Biggs
- 2011: Paragraf 44 (Catch.44) jako Mel
- 2012: Niezniszczalni 2 (The Expendables 2) jako Church
- 2012: Kochankowie z Księżyca. Moonrise Kingdom (Moonrise Kingdom) jako kapitan Sharp
- 2012: Looper – Pętla czasu (Looper) jako stary Joe
- 2013: G.I. Joe: Odwet (G.I.Joe: Retaliation) jako Joe Colton
- 2013: Red 2 jako Frank Moses
- 2013: Szklana pułapka 5 (A Good Day to Die Hard) jako John McClane
- 2014: Książę (The Prince) jako Omar
- 2014: Sin City 2: Damulka warta grzechu (Sin City: Dame to Kill For) jako Hartigan
- 2015: Ocalenie (Extraction) jako Leonard Turner
- 2015: Vice: Korporacja zbrodni (Vice) jako Julian
- 2015: Rock the Kasbah jako Bombay Brian
- 2016: Cenny ładunek (Precious Cargo) jako Eddie Pilosa
- 2016: Maruderzy (Marauders) jako Hubert
- 2016: Split (Split) jako David Dunn
- 2017: Jak dogryźć mafii (Once Upon a Time in Venice) jako Steve Ford
- 2017: Pierwszy strzał (First Kill) jako Marvin Howell
- 2018: Życzenie śmierci (Death Wish) jako Paul Kersey
- 2018: Odwet (Reprisal) jako James
- 2019: Glass[17] (Glass) jako David Dunn
- 2019: Osierocony Brooklyn (Motherless Brooklyn) jako Frank Minna
- 2019: 10 minut (10 minutes) jako Rex
- 2019: Trauma Center jako Detektyw Wakes
- 2019: Between Two Ferns: Film (Between Two Ferns: The Movie) jako on sam
- 2020: Arka przetrwania (Breach) jako Clay
- 2020: Plan ocalenia (Hard Kill) jako Chalmers
- 2020: Przetrwać do świtu (Survive the Night) jako Frank
- 2021: Poza prawem (Out of Death) jako Jack Harris
- 2021: Midnight in the Switchgrass jako Karl Helter
- 2021: Kosmiczny grzech (Cosmic Sin) jako James Ford
- 2021: McClane jako John McClane
- 2021: Impas (Deadlock) jako Ronald Whitlock
- 2022: Pomścić córkę (Vendetta) jako Donald Fetter
- 2022: Corrective Measures jako Julius Loeb
- 2022: Survive the Game jako David
- 2022: W złym miejscu (Wrong Place) jako Frank
- 2022: Na podsłuchu (Wire Room) jako Shane Mueller https://www.filmweb.pl/film/Na+pods%C5%82uchu-2022-10025724/cast/actors
- Producent
- 2000: Jak ugryźć 10 milionów (The Whole Nine Yards)
- 2003: Łzy słońca (Tears of the Sun)
- 2005: Osaczony (Hostage)
- 2006: 16 przecznic (16 Blocks)
- 2006: Całe szczęście (Just My Luck)
- 2007: Szklana pułapka 4.0 (Live Free or Die Hard)
- 2013: Szklana pułapka 5 (A Good Day to Die Hard)[18]
- Producent wykonawczy
- 2002: True West
- 2002: Łowca krokodyli (The Crocodile Hunter: Collision Course)
- 2004: Dotyk zła (Touching Evil)
- 2006: The Hip Hop Project
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]- Albumy studyjne
- 1987 – The Return of Bruno (Motown)
- 1989 – If It Don’t Kill You, It Just Makes You Stronger (Motown/Pgd)
- 2001 – Classic Bruce Willis: The Universal Masters Collection (Polygram Int'l)
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- 2005: Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja)[5].
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Glob:
- Najlepszy aktor w serialu komediowym lub musicalu: 1987 Na wariackich papierach
- Najlepszy gościnny występ w serialu komediowym – aktor: 2000 Przyjaciele
- Nagroda Emmy
- Najlepszy aktor w serialu dramatycznym: 1987 Na wariackich papierach
- Najlepszy gościnny występ w serialu komediowym – aktor za Przyjaciele (1994)
- Złota Malina:
- Najgorszy scenariusz: 1992 Hudson Hawk
- Najgorszy aktor: 1999 Armageddon
- Antynagroda za „Najgorszy film z udziałem Bruce'a Willisa z 2021 roku” (Kosmiczny grzech) została wycofana
- People’s Choice
- 1986: Kryształowa Statuetka – Ulubiony artysta w nowym serialu[18]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Bruce Willis Biography (1955-). Film Reference. [dostęp 2019-11-02]. (ang.).
- ↑ 12 Most Unlikely Action Movie Stars. „Rolling Stone”. [dostęp 2019-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-18)]. (ang.).
- ↑ Pete DAlessandro (2012-11-14): Bruce Willis Movies: 9 Reasons Why a 57 Year Old Man is Still Our Favorite Action Hero. Mic. [dostęp 2019-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-02)]. (ang.).
- ↑ David Thomas (2008-05-04): Ford and Willis voted best action heroes. „The Daily Telegraph”. [dostęp 2019-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-02)]. (ang.).
- ↑ a b Didier Plowy/MCC (2005-04-13): Remise des insignes d'Officier des Arts et des Lettres à Bruce Willis. Ministère de la Culture. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-20)]. (fr.).
- ↑ a b c Surprise German visit from Willis. news.bbc.co.uk, 2005-08-08. [dostęp 2022-03-31]. (ang.).
- ↑ Army Archerd , Inside Move: Flu KOs Smart Set yule bash [online], Variety, 12 grudnia 2003 [dostęp 2021-03-27] (ang.).
- ↑ Surprise German visit from Willis [online], 8 sierpnia 2005 [dostęp 2021-03-27] (ang.).
- ↑ Robert Willis. [w:] People news [on-line]. variety.com, 2001-07-01. [dostęp 2022-03-31]. (ang.).
- ↑ The Daily Show with Trevor Noah – Season 26 – TV Series | Comedy Central US. [dostęp 2021-03-27].
- ↑ Bruce Willis's Tragic Mask [online], washingtonpost.com [dostęp 2021-03-27] .
- ↑ Bruce Willis kończy karierę. Aktor jest ciężko chory [online], film.interia.pl [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ Bruce Willis cierpi na demencję [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2023-02-17] (pol.).
- ↑ Bruce Willis będzie nadal reklamował wódkę Sobieski. Forsal.pl. [dostęp 2009-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-22)]. (pol.).
- ↑ Nickelodeon Kids' Choice Awards Press site – Kids' Choice Awards 2004 [online], Nickelodeon [dostęp 2021-05-19] .
- ↑ Chad Gervich , Kids’ Choice Awards grows up [online], Variety, 29 marca 2007 [dostęp 2021-05-19] (ang.).
- ↑ Profil M. Nighta Shyamalana [online], Twitter [dostęp 2021-05-19] (ang.).
- ↑ a b Bruce Willis [online], Filmweb [dostęp 2022-03-17] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bruce Willis w bazie IMDb (ang.)
- Bruce Willis w bazie Filmweb
- Bruce Willis w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000121420758
- VIAF: 85362156
- LCCN: n85258458
- GND: 119035499
- NDL: 00719495
- BnF: 121990072
- SUDOC: 061535265
- SBN: RAVV098460
- NLA: 36015722
- NKC: xx0008989
- BNE: XX1266563
- NTA: 07339159X
- BIBSYS: 98039845
- CiNii: DA10061577
- PLWABN: 9810630983505606
- NUKAT: n2003036677
- J9U: 987007528063605171
- CANTIC: a11039103
- LNB: 000245325
- CONOR: 6734691
- LIH: LNB:HiE;=BM