Robert Mitchum – Wikipedia, wolna encyklopedia

Robert Mitchum

Robert Mitchum (1955)
Imię i nazwisko	Robert Charles Durman Mitchum
Data i miejsce urodzenia	6 sierpnia 1917 Bridgeport
Data i miejsce śmierci	1 lipca 1997 Santa Barbara
Zawód	aktor, producent filmowy, autor, poeta, kompozytor, piosenkarz
Współmałżonek	Dorothy Spence (1940–1997; jego śmierć)
Lata aktywności	1942–1995
Multimedia w Wikimedia Commons

Robert Charles Durman Mitchum (ur. 6 sierpnia 1917 w Bridgeport, zm. 1 lipca 1997 w Santa Barbara) − amerykański aktor, producent filmowy, autor, poeta, kompozytor i piosenkarz.

Mitchum znalazł się na 23. pozycji na liście American Film Institute wśród 50 największych legend filmowych (50 Greatest Film Star Legends)^[1]. W 1946 został nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za występ w filmie Żołnierze (Story of G.I. Joe, 1945)^[2].

25 stycznia 1984 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6240 Hollywood Boulevard^[3][4].

Urodził się w Bridgeport^[5] w stanie Connecticut w rodzinie metodystów^[6]. Jego ojciec, pracownik kolei James Thomas Mitchum, miał pochodzenie angielskie i walijskie^[7], a matka, Ann „Harry” Henrietta (z domu Gunderson), była norweską emigrantką, urodzoną w Christianie^[7]. Wychowywał się ze starszą siostrą Annette Marie „Julie” (ur. 1914, zm. 2003)^[6]. W 1919, gdy Mitchum miał niespełna dwa lata, jego ojciec zginął w wypadku kolejowym w Charleston w Karolinie Południowej^[8]. Jego matka otrzymała rządową emeryturę i musiała sama utrzymywać rodzinę, a wkrótce urodziła syna, Johna Newmana (ur. 1919, zm. 2001)^[6]; wyszła ponownie za mąż za porucznika Hugh „Majora” Cunninghama Morrisa, byłego oficera Royal Naval Reserve, z którym miała córkę Carol Morris (ur. 1927)^[6]. Rodzina zamieszkała na rodzinnej farmie w Delaware. Mitchum jako dziecko był znany jako dowcipniś, często zaangażowany w bójki na pięści i psoty. W 1929 matka wysłała go do jego dziadków w Felton; chłopiec został natychmiast wyrzucony z gimnazjum za bójkę z dyrektorem. Jako nastolatek spędzał czasu włócząc się po okolicy, a w 1930 w wieku 13 lat przeprowadził się do Nowego Jorku i zamieszkał ze swoją starszą siostrą w dzielnicy Hell’s Kitchen na Manhattanie. Kiedy znowu wyrzucono go z liceum Haaren High School, zrezygnował z edukacji. Podróżował po kraju wagonami towarowymi, palił marihuanę i imał się różnych prac, był zarówno kopaczem rowów pod Civilian Conservation Corps, jak i tragarzem, pomywaczem, bramkarzem w nocnym lokalu i bokserem. W 1933 w Savannah w stanie Georgia został aresztowany za włóczęgostwo^[9].

W 1936 przeniósł się do Long Beach w Kalifornii, gdzie podjął prację jako ghostwriter. Wkrótce jego starsza siostra przekonała go, by wstąpił z nią do miejscowego teatru amatorskiego The Players Guild of Long Beach, gdzie Mitchum pracował jako pomocnik sceniczny i okazjonalnie był statystą w przedstawieniach. Pisał też teksty piosenek i monologów do występów siostry w klubach nocnych. Po raz pierwszy trafił przed kamery jako model w filmie krótkometrażowym The Magic of Make-up (1942)^[10]. Na kinowym ekranie debiutował w roli Quentina „Konia” Gilforda w komediodramacie familijnym Clarence'a Browna Komedia ludzka (The Human Comedy, 1943)^[11][12]. Następnie został obsadzany zazwyczaj w rolach złych charakterów w niskobudżetowych westernach. Po zagraniu roli Boba Graya w historycznym dramacie wojennym Mervyna LeRoya 30 sekund nad Tokio (1944), podpisał siedmioletni kontrakt z RKO Pictures^[8]. Wielkim sukcesem okazała się kreacja porucznika Billa Walkera w biograficznym dramacie wojennym Williama A. Wellmana Żołnierze (Story of G.I. Joe, 1945), która przyniosła mu (jedyną w karierze) nominację do Oscara za rolę drugoplanową i był nominowany do Nagrody Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych. Za rolę kaprala Allisona w przygodowym dramacie wojennym Johna Hustona Bóg jeden wie, panie Allison (1957) zdobył nominację do nagrody BAFTA dla najlepszego aktora zagranicznego.

Zagrał w ponad 130 produkcjach kinowych i telewizyjnych, w tym przygodowych, westernach, dramatach i melodramatach^[13]. Zyskał rozgłos, grając role w kilku klasycznych filmach noir, a jego gra aktorska jest powszechnie uważana za prekursora antybohaterów rozpowszechnionych w filmie w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych.

Jego najbardziej znane filmy to Człowiek z przeszłością (1947), Rzeka bez powrotu (1954), Noc myśliwego (1955), El Dorado (1966) i Córka Ryana (1970). W epickim dwuczęściowym miniserialu ABC Wichry wojny (1983) i sequelu Wojna i pamięć (1988) zagrał postać kapitana marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych Victora „Mopsa” Henry’ego^[14].

15 marca 1940 zawarł związek małżeński z Dorothy Clements Spence^[15], z którą miał dwóch synów − Jamesa Robina (ur. 8 maja 1941)^[16] i Christophera „Chrisa” (ur. 16 października 1943)^[17] oraz córkę Petrine „Trinę” Day (ur. 3 marca 1954)^[18].

We wrześniu 1948 został zatrzymany za posiadanie marihuany; trafił na tydzień do więzienia stanowego, a później odbył karę 43 dni w obozie pracy w Kalifornii^[8]. W 1983 naraził się serią rasistowskich i seksistowskich wypowiedzi; miesiąc później, w obawie przed nagonką, złożył oficjalne wyjaśnienie i przeprosił wszystkich urażonych^[8].

Mitchum był nałogowym palaczem tytoniu, chorował na nowotwór płuc i rozedmę. Zmarł 1 lipca 1997^[19].

• 1943: Komedia ludzka (The Human Comedy) jako Quentin „Koń” Gilford
• 1943: Flip i Flap: Nauczyciele tańca (The Dancing Masters) jako Mickey Halligan
• 1944: 30 sekund nad Tokio (Thirty Seconds Over Tokyo) jako Bob Gray
• 1945: Żołnierze (Story of G.I. Joe) jako porucznik Bill Walker
• 1947: Krzyżowy ogień (Crossfire) jako sierżant Peter Keeley
• 1947: Człowiek z przeszłością (Out of the Past) jako Jeff Bailey/Jeff Markham
• 1948: Krwawy księżyc (Blood on the Moon) jako Jim Garry
• 1951: Zapomniana przeszłość (My Forbidden Past) jako dr Mark Lucas
• 1951: Jego typ kobiety (His Kind of Woman) jako Dan Milner
• 1951: Nieokiełznani (The Lusty Men) jako Jeff McCloud
• 1953: Twarz anioła (Angel Face) jako Frank Jessup
• 1954: Rzeka bez powrotu (River of No Return) jako Matt Calder
• 1955: Noc myśliwego (Night of the Hunter) jako Harry Powell
• 1957: Bóg jeden wie, panie Allison (Heaven Knows, Mr. Allison) jako kapral Allison
• 1957: Ogień pod pokładem (Fire Down Below) jako Felix Bowers
• 1957: Podwodny wróg (The Enemy Below) jako kapitan Murrell
• 1962: Przybysze o zmierzchu (The Sundowners) jako Paddy Carmody
• 1962: Przylądek strachu (Cape Fear) jako Max Cady
• 1962: Najdłuższy dzień (The Longest Day) jako generał brygady Norman Cota
• 1962: Dwoje na huśtawce (Two for the Seesaw) jako Jerry Ryan
• 1964: Pięciu mężów pani Lizy (What a Way to Go!) jako Rod Anderson Jr.
• 1966: El Dorado jako szeryf J.P. Harrah
• 1967: Zachodni szlak (The Way West) jako Dick Summers
• 1968: Bitwa o Anzio (Lo Sbarco di Anzio) jako Dick Ennis
• 1970: Córka Ryana (Ryan’s Daughter) jako Charles Shaughnessy
• 1974: Yakuza jako Harry Kilmer
• 1975: Żegnaj, laleczko (Farewell, My Lovely) jako detektyw Philip Marlowe
• 1976: Ostatni z wielkich (The Last Tycoon) jako Pat Brady
• 1976: Bitwa o Midway (Midway) jako wiceadmirał William Halsey
• 1978: Wielki sen (The Big Sleep) jako Philip Marlowe
• 1980: Nocne zabójstwo (Nightkill) jako Donner / Rodriguez
• 1984: Kochankowie Marii (Maria’s Lovers) jako Pan Bibic
• 1988: Wigilijny show (Scrooged) jako Preston Rhinelande
• 1991: Przylądek strachu (Cape Fear) jako porucznik Elgart
• 1993: Tombstone jako narrator
• 1995: Truposz (Dead Man) jako John Dickinson

• 1983: Wichry wojny (The Winds of War) jako Victor „Mops” Henry
• 1985: Północ-Południe (North and South) jako Patrick Flynn
• 1988: Wojna i pamięć (War and Remembrance) jako Victor „Mops” Henry
• 1995: Szeryf (The Marshal) jako Frank MacBride

• 1957: Calypso Is Like So... (wyd. Scamp)^[20]
• 1967: That Man Robert Mitchum ... Sings (wyd. Bear Family Records)^[20]

• Portret na życzenie: Robert Mitchum. „Film”. nr 27/1989 (2087), s. 22, 1989-07-02. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
• Powieki z ołowiu: Robert Mitchum. „Film”. nr 35/1991 (2198), s. 18, 1991-09-01. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

• Robert Mitchum w bazie IMDb (ang.)
• Robert Mitchum w bazie Filmweb
• Robert Mitchum w bazie Notable Names Database (ang.)
• Robert Mitchum w bazie Discogs.com (ang.)