Stefan Strzemieński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy polskiego generała. Zobacz też: Stefan Schoengut-Strzemieński – polski lekarz laryngolog.

Stefan Strzemieński

Stefan Strzemieński (przed 1934)
generał brygady
Data i miejsce urodzenia	14 marca 1885 Leśna, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	31 lipca 1955 Pernhos, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	1905–1955
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Jednostki	III Brygada Jazdy II Brygada Jazdy VIII Brygada Jazdy XII Brygada Kawalerii Komenda Garnizonu miasta stołecznego Warszawy
Stanowiska	dowódca brygady kawalerii komendant garnizonu i placu m. st. Warszawy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan Marian Strzemieński (ur. 14 marca 1885 w majątku Leśna, zm. 31 lipca 1955 w Penrhos^[1], w Walii) – generał brygady Wojska Polskiego.

Stefan Marian Strzemieński urodził się 14 marca 1885 roku w majątku Leśna, w powiecie sejneńskim, w rodzinie Bronisława, powstańca styczniowego, i Marii z d. Gerald-Wyżyckiej^[2][3]. Wstąpił do Korpusu Kadetów w Połocku (ros. Полоцкий кадетский корпус)^[4]. W 1905 ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii w Jelizawietgradzie^[3] (ros. Елисаветградское кавалерийское училище), jako kornet (ros. корнет). Następnie pełnił służbę w 16 pułku dragonów na Kaukazie, a w czasie I wojny światowej na froncie niemieckim, austriackim i tureckim. W 1916 roku awansował na rotmistrza. Następnie służył w rosyjskim korpusie ekspedycyjnym, skierowanym przez terytorium Persji dla połączenia się z wojskami angielskimi pod Bagdadem i Kut-el-Amara^[3].

W listopadzie 1917 roku został dowódcą 6 szwadronu w 3 pułku ułanów w I Korpusie Polskim^[3] pod dowództwem ge, Józefa Dowbor-Muśnickiego. Po rozbrojeniu korpusu przez Niemców w V/VI 1918 przybył wraz z większością jego żołnierzy do Warszawy. Tu, 13 października 1918 roku w swoim mieszkaniu przy ulicy Marszałkowskiej przystąpił do organizacji 3 pułku ułanów. Pułkiem dowodził do 16 lipca 1920 roku. W międzyczasie dowodził w zastępstwie Frontem Poleskim (23 kwietnia–2 maja 1919), dowodził Grupą Pińską i Grupą Słucką oraz Grupą w 2 Brygadzie Jazdy gen. Kosteckiego i dowodził 2 Brygadą Jazdy (18 marca–15 kwietnia 1920)^[3]. 17 lipca 1920 roku objął dowództwo 3 Brygady Jazdy, a już 7 września dowództwo 2 Brygady Jazdy^[3]. Tą ostatnią wielką jednostką jazdy dowodził do grudnia 1920 roku.

W maju 1921 roku objął dowództwo VIII Brygady Jazdy w Białymstoku. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 25. lokatą w korpusie oficerów jazdy^[5]. 1 czerwca 1924 roku został mianowany dowódcą XII Brygady Kawalerii w Ostrołęce^[6]. 14 września 1926 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy I Brygady Kawalerii w Warszawie^[7][3]. Od 11 listopada 1926 roku jednocześnie pełnił obowiązki dowódcy 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie. 6 listopada 1930 roku przyjął od pułkownika dyplomowanego Bolesława Wieniawa-Długoszowskiego obowiązki komendanta garnizonu i placu miasta stołecznego Warszawy^[3][8][9]. Z dniem 30 listopada 1932 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[10]. 26 stycznia 1933 roku awansował na generała brygady ze starszeństwem z dniem 30 listopada 1932 roku i 1. lokatą w korpusie generałów^[11].

W połowie kwietnia 1933 roku wyjechał do Brazylii, jako przedstawiciel Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Kolonialnej^[4] z zadaniem zbadania możliwości osadniczych, szczególnie w stanie Parana. Po kilkumiesięcznym pobycie przedstawił dwa projekty przeprowadzenia akcji osadniczej. 7 czerwca 1934 roku podpisał umowę z rządem parańskim o zakupie 7 tys. ha ziemi w dorzeczu rzeki Ivai. Na obszarze byłego rezerwatu indiańskiego zorganizowano osadę „Morska Wola”. Jego działalność była krytycznie oceniana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Zarzucano mu, że nie uwzględniał realiów społeczno-politycznych Parany oraz możliwości finansowych i organizacyjnych Ligi, a nadto wywołanie antypolskiej kampanii prasowej i brak konsultacji swoich poczynań z Konsulem Generalnym RP w Kurytybie. Sugestie MSZ o odwołaniu go z Brazylii nie zostały uwzględnione przez Ligę wobec czego kontynuował swoją działalność.

12 września 1939 roku, w trakcie kampanii wrześniowej, na polecenie ministra spraw wojskowych, objął dowództwo nad Grupą „Dubno” z zadaniem przygotowania obrony na linii rzeki Ikwy (dorzeczem Prypeci), w rejonie Dubna, przy pomocy oddziałów improwizowanych w ośrodkach zapasowych. 18 września na czele grupy podjął marsz na Lwów. 21 września stoczył pomyślną walkę z wydzielonym oddziałem niemieckiej 4 Dywizji Lekkiej. 24 września po walkach pod Rawą Ruską z niemiecką 2 Dywizją Pancerną grupa skapitulowała, lecz uniknął niewoli, przedostał się do Rumunii, gdzie został internowany w obozie w Băile Herculane^[12].

W lutym 1941 roku został przewieziony do III Rzeszy i osadzony w oflagu. Po wojnie osiadł w Wielkiej Brytanii. Zmarł 31 lipca 1955 roku w Pernhos w Walii. Pochowany na cmentarzu Pwllheli.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[13]
• Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932)^[14]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (8 listopada 1930)^[15]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[16]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[17]
• Odznaka Pamiątkowa 3 pułku ułanów^[17]
• Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii (Królestwo Rumunii)
• Komandor Orderu św. Sawy (Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców)
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (III Republika Francuska)
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)

• Strzemieński Stefan. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości sygn. I.480.581 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-04-15].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Bohdan Dobrzyński, Zarys historii wojennej 3-go Pułku Ułanów, Warszawa 1929.
• Tadeusz Białas, Liga Morska i Kolonialna 1930–1939, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983, ISBN 83-215-3257-8, s. 197–200, 203.
• Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2, s. 221, 368.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 171.
• Cezary Leżeński i Lesław Kukawski, O kawalerii polskiej XX wieku, Zakład Naukowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1991, ISBN 83-04-03364-X, s. 41.
• HenrykH. Wielecki HenrykH., RudolfR. Sieradzki RudolfR., Wojsko Polskie 1921–1939. Organizacja i odznaki kawalerii, Warszawa: Wydawnictwo CREAR, 1992, ISBN 83-900345-0-7, OCLC 834075857 . Brak numerów stron w książce
• PiotrP. Stawecki PiotrP., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: „Bellona”, 1994, s. 320–321, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .