French
DeutschU-15 (1936) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Projekt | IvS: MVBIIB / 1110C |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki | 24 września 1935 |
| Wodowanie | 15 lutego 1936 |
 Kriegsmarine | |
| Wejście do służby | 7 marca 1936 |
| Zatopiony | 31 stycznia 1940 |
| Los okrętu | staranowany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość | 42,7 metra |
| Szerokość | 4,08 metra |
| Zanurzenie | 3,9 metra |
| Zanurzenie testowe | 100 metrów |
| Rodzaj kadłuba | jednokadłubowy |
| Napęd | |
| 2 x silnik Diesla MWM RS127S (350 KM) 2 x silnik elektryczny SSW PG W322/26 (150 kW) 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg | 3100 mil morskich /8 węzłów (pow.) |
| Uzbrojenie | |
| 5 torped G7a, G7e lub 18 min 1 działko kalibru 20 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe | 3 x 533 mm (dziób) |
| Załoga | 25 |
U-15 – niemiecki okręt podwodny typu IIB z okresu międzywojennego i II wojny światowej, o wyporności podwodnej 328 ton. Po wybuchu wojny okręt odbył sześć patroli, podczas których zatopił trzy jednostki o łącznej pojemności 4532 BRT. Podczas ostatniego z nich, 31 stycznia 1940 roku został staranowany i zatopiony na północ od Helgolandu przez niemiecki torpedowiec.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Okręt został zaprojektowany w tajnym biurze projektowym Ingenieurskantoor voor Scheepsbouw (IvS) w Holandii, gdzie nosił oznaczenie projektowe MVBIIB w wersji 1110C[1]. Wśród przewidywanych zadań okrętów tego typu było przede wszystkim zabezpieczenie Bałtyku oraz żywotnych dla Niemiec linii żeglugowych między Niemcami i Szwecją, którymi transportowana była do Rzeszy ruda żelaza[2].
Kontrakt na budowę okrętu ze stocznią Deutsche Werke został zawarty 2 lutego 1935 roku[3]. Stępka pod jednostkę została położona 24 września 1935 roku, po czym 15 lutego 1936 roku okręt został zwodowany w Kilonii. 7 marca 1936 roku U-15 został przyjęty do służby w Kriegsmarine pod dowództwem kapitänleutnanta Wernera von Schmidta, rozpoczynając swoje działania w składzie 1. Flotylli U-Bootów „Weddingen”[4][5].
Konstrukcja jednostki
[edytuj | edytuj kod]
U-15 był przybrzeżnym jednokadłubowym okrętem podwodnym typu IIB w wersji 1110C, wypierającym 279 ton na powierzchni, w zanurzeniu zaś 329 ton[6]. Od oryginalnej konstrukcji 1110B jednostek typu IIB różnił się przedłużonym kioskiem z umieszczonymi na jego szczycie urządzeniami umożliwiającymi bezpośrednie sterowanie okrętem[3].
U-15 był jednostką o długości 42,7 metra, szerokości 4,08 metra i zanurzeniu 3,9 metra[7]. Napęd zapewniały dwa 6-cylindrowe czterosuwowe silniki Diesla Motorenwerke Mannheim MWM RS127S o łącznej mocy 700 KM przy 1000 obrotów na minutę[8] oraz dwa silniki elektryczne SSW PG W322/26 o mocy 300 kW[7]. Układ napędowy zapewniał mu możliwość osiągnięcia prędkości 13 węzłów na powierzchni oraz 7 węzłów w zanurzeniu[6]. Okręt miał stosunkowo niewielki zasięg 3100 mil morskich przy prędkości 8 węzłów na powierzchni oraz 35–45 mil w zanurzeniu, przy prędkości podwodnej 4 węzłów[7]. Znaczącą zaletą okrętu był bardzo krótki czas zanurzania awaryjnego, nieprzekraczający 25 sekund[9]. Architektura i konstrukcja tych okrętów zapewniała im głębokość zanurzenia testowego wynoszącą 100 metrów[10]. Stery głębokości umieszczone były na śródokręciu, zaś stery kierunku za dwoma śrubami[11].
Okręt wyposażony był w trzy wyrzutnie torpedowe kalibru 533 mm na dziobie, z dwiema torpedami G7a lub G7e w zapasie[7][11][12]. U-15 nie miał na wyposażeniu klasycznego działa okrętowego – jego uzbrojenie uzupełniało jedynie jedno działko przeciwlotnicze kalibru 20 mm[11][7]. Zamiennie z torpedami okręt mógł przenosić do 18 wystrzeliwanych z wyrzutni torpedowych min[7][11].
Służba okrętu
[edytuj | edytuj kod]Po wejściu do służby 7 marca 1936 roku, U-15 został przyjęty w skład 1. Flotylli U-Bootów „Weddingen”, w której pozostał przez cały okres swojej służby[4]. Krótko przed wybuchem wojny – 25 sierpnia 1939 roku – wyszedł z Kilonii na swój pierwszy patrol u wschodnich wybrzeży Wielkiej Brytanii. Powrócił jednak do Wilhelmshaven już 30 sierpnia, aby dzień później wyjść na kolejny rejs, celem przeprowadzenia operacji minowych. 6 września 1939 roku postawił miny w pobliżu Flamborough Head, na których 10 września zatonął brytyjski statek „Goodwood” (2796 BRT), zaś 11 dni później „Orsa” (1478 BRT)[4]. 8 września U-15 powrócił ze swojego pierwszego wojennego patrolu[4].
20 września wyszedł na kolejny patrol, celem podjęcia ataków w Kanale La Manche na transporty wojska z wysp brytyjskich do Francji, z którego bez sukcesów powrócił do Wilhelmshaven 8 października[4]. Na swój kolejny patrol wyszedł natomiast 11 listopada z Kilonii, i po przejściu przez Morze Północne 17 października postawił miny niedaleko od Lowestoft[4]. Na jednej z nich 28 grudnia 1939 roku zatonął trawler rybacki „Resercho” (358 BRT)[4]. Po powrocie do Wilhelmshaven 20 listopada, nie był aktywny aż do 9 stycznia 1940 roku, kiedy wyszedł na patrol w pobliże Downs, z którego bez sukcesu powrócił 20 stycznia[4].
Na swój szósty patrol U-15 wyszedł z Wilhelmshaven 29 stycznia 1940 roku. Nocą z 30 na 31 stycznia płynący z dużą prędkością przy złej widoczności niemiecki torpedowiec „Iltis” staranował U-15, uderzając w jego kadłub za kioskiem, co doprowadziło do zatonięcia U-Boota wraz z całą załogą[4][13]. Do chwili kolizji, U-15 przeprowadził sześć patroli bojowych, na postawionych przez niego minach zatonęły trzy jednostki o łącznej pojemności 4532 BRT[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Eberhard Rőssler: The U-Boat, s. 95, 97-100.
- ↑ Peter Padfield: War Beneath the Sea, s. 41.
- ↑ a b Eberhard Rőssler: The U-Boat, s. 102-103.
- ↑ a b c d e f g h i j Kenneth Wynn: U-Boat Operations, s. 10.
- ↑ R. Busch, H-J. Roll: German U-Boat Commanders, s. 191.
- ↑ a b Eberhard Rőssler: The U-Boat, s. 334.
- ↑ a b c d e f E. Möller, W. Brack: The Encyclopedia of U-Boats, s. 66.
- ↑ E. Möller, W. Brack: The Encyclopedia of U-Boats, s. 159.
- ↑ Chris Bishop: The Ilustrated Encyclopedia, s. 475.
- ↑ Ulrich Gabler: Submarine design, s. 38.
- ↑ a b c d Ulrich Gabler: Submarine design, s. 162-163.
- ↑ Eberhard Rőssler: The U-Boat, s. 97-100.
- ↑ uboat.net: U-15, [online]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rainer Busch, Hans-Joachim Roll: German U-Boat Commanders of World War II. A Biographical Dictionary. Annapolis: Naval Institute Press, 1 kwietnia 1999, s. 32. ISBN 1-55750-186-6.
- Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present Day. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3.
- Eberhard Rőssler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9.
- Kenneth Wynn: U-Boat Operations of the Second World War. T. Volume 1: Career Histories, U1-U510. Annapolis: Naval Institute Press, marcach 1998. ISBN 1-55750-860-7.
- U-15. uboat.net. [dostęp 2019-12-03]. (ang.).