Ouen Uillans Riçardson — Vikipediya

Ouen Uillans Riçardson
Riçardson 1928-ci ildə
Doğum tarixi	26 aprel 1879(1879-04-26)[1][2][…]
Doğum yeri	Dyusberi[d], Kirklis[d], Qərbi Yorkşir[d], Birləşmiş Krallıq[3]
Vəfat tarixi	15 fevral 1959(1959-02-15)[3][1][…] (80 yaşında)
Vəfat yeri	Olton[d], İst-Xempşir[d], Hempşir[d], Hempşir qraflığı[d], Birləşmiş Krallıq
Dəfn yeri	Brukvud qəbiristanlığı[d]
Milliyyəti	ingilis
Elm sahəsi	fizika
İş yerləri	Prinston Universiteti (1906–1914), London Kral Kolleci (1914–1944)
Alma-mater	Triniti Kolleci (Kembric) London Universitet Kolleci
Təhsili	Triniti Kolleci, London Universiteti[d][4]
Elmi rəhbəri	Cozef Con Tomson [5]
Tanınmış yetirmələri	Karl Teylor Tempton Klinton Cozef Devisson Alan Tauer Uoterman
Tanınır	Termoelektron emissiya Effekt Eynşteyn de Haaza
Üzvlüyü	London Kral Cəmiyyəti, İsveç Kral Elmlər Akademiyası, Prussiya Elmlər Akademiyası[d], Amerika Fəlsəfə Cəmiyyəti[d][6]
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ouen Uillans Riçardson (ing. Owen Willans Richardson; 26 aprel 1879^[1][2][…], Dyusberi^[d], Qərbi Yorkşir^[d][3] – 15 fevral 1959^[3][1][…], Olton^[d], Hempşir qraflığı^[d]) — termionik tədqiqatlar üzərində işinə və xüsusilə onun adını daşıyan qanunun kəşfinə görə 1928-ci ildə Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı, ingilis fiziki.^{[7][8][9][10][11][12]}

O, 1913-cü ildə London Kral Cəmiyyətinin üzvü olub.

Riçardson İngiltərənin Yorkşir qraflığının Dyusberi şəhərində Coşua Henri və Şarlotta Mariya Riçardsonun yeganə oğlu olaraq anadan olub. Kembricdəki Batley Grammar School və Triniti Kollecində təhsil alan Ouen buranı təbiət elmləri üzrə birinci dərəcəli fərqlənmə diplomu bitirib. Daha sonra təhsilini London Universitetində davam etdirib.

1900-cü ildə təhsilini başa vurduqdan sonra Kembricdəki Kavendiş laboratoriyasında isti cisimlərdən elektrik cərəyanının buraxılmasını tədqiq etməyə başladı və 1902-ci ilin oktyabrında Trinitidə tədqiqatçı oldu.^[13] 1901-ci ildə o, qızdırılan naqildən gələn cərəyanın Arrenius tənliyinə bənzər riyazi formada telin temperaturundan eksponensial asılı olduğunu nümayiş etdirdi. Riçardson qanunu kimi tanınan bu qanun özündə: "Əgər mənfi şüalanma metaldan çıxan cisimciklərə bağlıdırsa, doyma cərəyanı s qanununa tabe olmalıdır ${\displaystyle s=A\,T^{1/2}\,e^{-b/T}}$." fikirlərini ehtiva edir.^[14]

Riçardson 1906-1913-cü illərdə Prinston Universitetindən professor elmi adını aldıqdan sonra 1914-cü ildə Böyük Britaniyaya qayıdıb London Kral Kollecində fizika üzrə Uitstoun professoru olduqdan sonra burada daha sonra tədqiqat direktoru təyin edilir. 1927-ci ildə o, Belçikada Fizika İnstitutunda keçirilən fizika üzrə beşinci Solvey konfransının iştirakçılarından biri idi. 1944-cü ildə təqaüdə çıxan Ouen 1959-cu ildə vəfat edir. o, Brukvud qəbirstanlığında dəfn olunub.

O, həmçinin fotoelektrik effekti, giromaqnit effekti, kimyəvi reaksiyalar zamanı elektronların emissiyasını, yumşaq rentgen şüalarını və hidrogen spektrini araşdıran alimdir.

Riçardson 1906-cı ildə Kavendişdə həmkarı olan Harold Vilsonun bacısı Lilian Vilson ilə evlənir və onların bu nikahdan iki oğlu və bir qızı olur. Riçardsonun öz bacısı amerikalı fizik (və 1937-ci il Nobel mükafatı laureatı) Klinton Devissonla evlənir. 1945-ci ildə Lilian öldükdən sonra 1948-ci ildə fizik Henriette Rapp ilə yenidən evlənir.

Ouen Riçardsonun oğlu Nüvə fizikası üzrə ixtisaslaşmış və eyni zamanda London Universitetinin Bedford Kollecində fizika departamentinin sədri olmuş və daha sonra London Universitetində fəxri professor olmuşdur.

Riçardson 1913-cü ildə London Kral Cəmiyyətinin üzvü seçildi^[15] və 1920-ci ildə Hyuz medalına layiq görüldü. O, 1928-ci ildə "termion hadisəsi üzərində işinə və xüsusilə onun adını daşıyan qanunun kəşfinə görə" fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb.^[16] 1939-cu ildə isə o, Cəngavər medalı ilə təltif olunub.