Marian Opania – Wikipedia, wolna encyklopedia

Marian Opania

Data i miejsce urodzenia	1 lutego 1943 Puławy
Zawód	aktor
Współmałżonek	Anna Opania[1]
Lata aktywności	od 1962
Zespół artystyczny
Teatr Ateneum w Warszawie
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Marian Opania (ur. 1 lutego 1943 w Puławach) – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, wykonawca piosenki aktorskiej, artysta kabaretowy.

Urodził się 1 lutego 1943 w Puławach jako drugi syn Juliana i Jadwigi. Jego ojciec był oficerem piechoty Wojska Polskiego, zginął w powstaniu warszawskim^[2].

W 1960 ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. A.J. ks. Czartoryskiego w Puławach^[1]. W 1964 został absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie.

Należał do grupy najciekawszych młodych aktorów rozpoczynających swoją karierę na początku lat 60. W 1962 wcielając się w rolę Miśka w noweli Warszawa w filmie ''Miłość dwudziestolatków” (L’amour à vingt ans) Andrzeja Wajdy zadebiutował na dużym ekranie. W teatrze zadebiutował w 1964 rolą Księcia Edwarda w sztuce „Edward II” Christophera Marlowe’a w reżyserii Stanisława Bugajskiego, na scenie Teatru Klasycznego w Warszawie.

Za role Pawła w Skoku i Truchaczka (młodego bohatera wydarzeń „czarnej niedzieli” w Bydgoszczy w 1939) w Sąsiadach, Opania otrzymał w 1970 Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego. W tych latach wielokrotnie wcielał się w postacie nadwrażliwych młodzieńców, czasem zawadiackich, szarpanych nadziejami i rozterkami swojego wieku. Jedną z jego najbardziej złożonych ról był Tadeusz, bohater filmu Antoniego Krauzego – „Palec boży” z 1972, młody prowincjusz walczący o zrealizowanie swoich marzeń.

Wystąpił w filmie „Człowiek z żelaza” Andrzeja Wajdy (1981), który otrzymał Złotą Palmę na 34. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes, wielu dziełach komediowych m.in. w serialu Stanisława Barei „Zmiennicy” (1986), filmie „Rozmowy kontrolowane” Sylwestra Chęcińskiego (1991) czy „Saunie” Filipa Bajona (1992). Występował jako profesor Zybert w serialu TVP2 „Na dobre i na złe” (1999) i jako ojciec tytułowej bohaterki w serialu TVN „Prawo Agaty” (2012), w filmach „Mała matura 1947” Janusza Majewskiego (2010), „Wałęsa. Człowiek z nadziei” Andrzeja Wajdy (2013) oraz „Bogowie” Łukasza Palkowskiego (2014) i innych.

W 2016 zagrał w komedii „7 rzeczy, których nie wiecie o facetach” w reżyserii Kingi Lewińskiej. W teatrze Opania występował m.in. w spektaklach Józefa Szajny w warszawskim Teatrze Studio. Występował także w spektaklach muzycznych, m.in. w „Brelu” Emiliana Kamińskiego i Wojciecha Młynarskiego (1985) oraz w „Wysockim” (1989) czy „Hemarze” (1987).

Od 1965 związany jest z Teatrem Telewizji, gdzie wziął udział w prawie stu spektaklach. Wystąpił w około dwustu przedstawieniach Teatru Polskiego Radia^[3].

W latach 1964–1971 występował w Teatrze Klasycznym w Warszawie, następnie w Teatrze Studio (1971–1977), Teatrze Kwadrat (1978) i Teatrze Komedia (1979–1981). Od 1981 jest aktorem Teatru Ateneum w Warszawie. Na deskach teatru gra monogram „W progu” Glena Bergera w reżyserii Bartosza Konopki, którego premiera odbyła się 12 czerwca 2013^[4].

Znany z wykonań piosenki aktorskiej, z występów w kabaretach i ról komediowych. Współpracował m.in. z Teatrem Scena Prezentacje w Warszawie. Przez wiele lat współpracował z Marcinem Wolskim i kabaretem „60-tka”. Wraz z Wiktorem Zborowskim tworzył kabaret „Super-duo”. Wykonywał pieśni Włodzimierza Wysockiego, Bułata Okudżawy, Jacques’a Brela w tłumaczeniu Wojciecha Młynarskiego, teksty Antoniego Słonimskiego, Juliana Tuwima, Mariana Hemara, Jonasza Kofty, Marcina Wolskiego czy Jana Pietrzaka^[5].

W 2015 nagrał płytę z piosenkami Leonarda Cohena i Jaromira Nohavicy – Opania Cohen Nohavica^[6].

Żonaty z Anną, z którą poznali się w 1960^[7]. Mają dwoje dzieci, aktora Bartosza Opanię oraz córkę Magdalenę. Jest rzeźbiarzem amatorem^[8].

• Teatr Klasyczny w Warszawie 1964 – 1972 aktor
• Teatr Studio Warszawa 1972 – 1977 aktor
• Teatr Kwadrat Warszawa 1978 – 1978 aktor
• Teatr Komedia Warszawa 1979 – 1981 aktor
• Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza Warszawa od 1981 aktor

• Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego od tygodnika „Ekran” dla najlepszego młodego aktora roku za role w filmach Skok i Sąsiedzi (1970).
• Odznaka Honorowa „Zasłużony Działacz Kultury” (1988).
• Nagroda na Festiwalu Polskiej Twórczości Telewizyjnej za rolę w spektaklu Moskwa-Pietuszki (1992).
• Nagroda za najlepszą rolę męską na Festiwalu Polskiej Twórczości Telewizyjnej za film Sauna (1993).
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2003)^[9][10].
• Nagroda Teatru Polskiego Radia Wielki Splendor (2004)^[11].
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)^[12].

• Marek Grechuta – Pieśni Marka Grechuty do słów Tadeusza Nowaka (1979), w utworach „Spił się mój anioł” oraz „Chcę być pomylony”
• Złota kolekcja – Portrety muzyczny – Cukierki dla panienki mam (2001)
• Fascynacje (2013)^[13]

• Marian Opania w bazie IMDb (ang.)
• Marian Opania w bazie Filmweb
• Marian Opania w bazie filmpolski.pl
• Marian Opania, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
• Kabaret Super Duo Marian Opania, Wiktor Zborowski. [dostęp 2021-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-02)].
• Marian Opania: gwiazdor na bosaka. cialo-umysl-dusza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)].
• Marian Opania na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”