B́ – Wikipedia, wolna encyklopedia

B́ b́

litera zmodyfikowanego alfabetu łacińskiego, ze znakiem diakrytycznym w postaci ukośnej kreski.

Litera b́ występowała w zapisie języka średniopolskiego[1] sugerowanym przez Jana Kochanowskiego w traktacie Ortografia polska[2], a także przez Jana Januszowskiego w Nowym karakterze polskim[3]. Oznaczała spalatalizowaną spółgłoskę zwartą dwuwargową dźwięczną [bʲ], która w szesnastowiecznej polszczyźnie pojawiała się w wygłosie[4]. Jako przykład zastosowania Kochanowski podawał w swoim traktacie ortograficznym wyraz „ślub́”[5], czyli drugą osobę liczby pojedynczej trybu rozkazującego od czasownika „ślubić” (czyli ślubować, przyrzekać[6]), w odróżnieniu od rzeczownika „ślub”, zapisywanego przez zwykłe b[5]. W siedemnastym wieku zmiękczone wersje spółgłosek b, p, w i f zaczęły zanikać w wymowie, by w kolejnym stuleciu zniknąć całkowicie[4]. W 1830 podczas prac nad reformą orfografii stwierdzono brak tych spółgłosek w języku[a][4].

  1. Klemensiewicz w przypisie 403 (na str. 740) podaje jednak przykłady na to, że według niektórych autorów w wymowie istnienie tych spółgłosek utrzymywało się nieco dłużej, cytuje m.in. J. Rozwadowskiego, który w 1923 r. pisał Oznaczanie miękkości wyszło z użycia dopiero pod koniec XIX wieku, chociaż w wymowie palatalność znikła już n i e c o w c z e ś n i e j (podkreślenie Z.K.).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Skąd się wzięły znaki diakrytyczne? | 2+3D grafika plus produkt – Kwartalnik projektowy | Polish Design Quarterly [online], www.2plus3d.pl [dostęp 2021-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-21].
  2. Kochanowski 2021 ↓, s. 161.
  3. Decyk-Zięba 2020 ↓, s. 103–104.
  4. a b c Klemensiewicz 2015 ↓, s. 295.
  5. a b Kochanowski 2021 ↓, s. 161, 184.
  6. ślubić – Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2024-09-18] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]