Boeing KC-46 – Wikipedia, wolna encyklopedia

Boeing KC-46A Pegasus^[1]

Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Boeing
Typ	latająca cysterna/samolot transportowy
Załoga	3
Historia
Data oblotu	25 września 2015
Lata produkcji	od 2013[2]
Liczba egz.	93[3]
Dane techniczne
Napęd	2 × Pratt & Whitney PW4062
Moc	2 × 289,13 kN
Wymiary
Rozpiętość	47,5 m
Długość	50,4 m
Szerokość kadłuba	5,03 m
Wysokość	16,1 m
Masa
Startowa	188 241 kg
Paliwa	96 265 kg
Zapas paliwa	94 198 kg (do przetoczenia)
Osiągi
Prędkość maks.	0,86 Ma (913 km/h)
Prędkość przelotowa	0,80 Ma (851 km/h)
Dane operacyjne
Liczba miejsc
114 pasażerów lub 54 nosze
Przestrzeń ładunkowa
18 palet typu 463L lub 29 484 kg
Użytkownicy
United States Air Force
Multimedia w Wikimedia Commons

Boeing KC-46 Pegasus – amerykański tankowiec powietrzny i samolot transportowy, wersja rozwojowa Boeing KC-767A, projektowany jako następca Boeing KC-135 Stratotanker, wykorzystywanego w tej roli od 1957 roku. Samolot ma zabierać więcej paliwa od KC-767, otrzyma nowy przewód sztywny oraz kokpit firmy Honeywell pochodzący z modelu Boeing 787. Wczesne wizje samolotu przewidywały też skrzydła z wingletami, z których później zrezygnowano.

W odróżnieniu od konkursu na pierwszy odrzutowy tankowiec dostawcy samolotu tankującego nowej generacji, dla zastąpienia 50-letnich Boeing KC-135 nie można było wybrać spośród kilku amerykańskich producentów, ponieważ po przejęciu wytwórni McDonnell Douglas, Boeing stał się monopolistą w USA na rynku odrzutowców pasażerskich i transportowych. Potencjalny konkurent Lockheed Martin skupił się w tym czasie na produkcji C-130 Hercules i F-16 Fighting Falcon oraz nad realizacją zlecenia na F-35 Lightning II.

W maju 2002 United States Air Force miało 604 tankowce, w tym 411 KC-135R (z nowymi silnikami CMF-56), 134 KC-135E (z silnikami JT3D z B707) i 59 KC-10 Extender. W 2003 USAF zaproponowało leasing 100 KC-767 (Boeing 767-200ER) oraz ich wykup w 2017 dla zastąpienia KC-135E.^[4] Konkurencyjną propozycję przedstawił też Airbusa, ale nie znalazła uznania USAF. Po pierwszej negatywnej opinii o leasingu jako zbyt kosztownym, propozycję zmieniono na leasing 20 maszyn, a następnie bezpośredni zakup 80 sztuk. Senacka komisja sił zbrojnych z czynnym udziałem senatora Johna McCaina nie wyraziła zgody na leasing i we wrześniu 2003 skierowała list do Departamentu Obrony w celu zbadania propozycji i określenia alternatyw. W lutym 2004 roku sekretarz obrony Donald Rumsfeld w oczekiwaniu na raport wstrzymał proces pozyskania tankowców^[5]. Jedna z osób odpowiedzialnych za postępowanie znalazła zatrudnienie u Boeinga. W wyniku śledztwa dwie osoby skazano na dziewięć i cztery miesiące więzienia, Boeing zgodził się zapłacić 615 mln USD kary, a dyrektor generalny firmy podał się do dymisji^[6]. Jak się później okazało, Boeing oczekiwał za tankowce 16 mld USD więcej niż były one warte^[7].

W 2007 do nowego postępowania nazwanego KC-X zgłosiło się, oprócz Boeinga, konsorcjum Northrop Grumman-EADS proponując maszynę Airbus A330 MRTT (dla celów marketingowych nazywany Northrop Grumman KC-30), który bazował na większym i młodszym Airbus A330-200. Siły powietrze ogłosiły chęć zakupu 179 samolotów, a preferowane było, aby nowe cysterny oferowały większy zasięg, ekonomiczność oraz większy zapas paliwa od maszyn zastępowanych. Wartość kontraktu oszacowano na 35 mld USD. W lutym 2008 ogłoszono zwycięstwo samolotu Airbusa, który zobowiązał się zbudować w USA nową linie montażową dla zamawianych samolotów oraz nowo projektowanych transportowych A330-200F^[8][9]. Kluczem do zwycięstwa był ładunek zabieranego paliwa, większy o 20% od konkurencyjnego Boeinga – 111 ton dla A330 MRTT i tylko 91,6 ton u Boeinga KC-767, dla porównania KC-135 zabierał 90,7 ton paliwa^[10]. Wojsko nadało nowej cysternie oznaczenie KC-45A, a pierwsze dostawy zaplanowano na 2013 rok^[9]. Boeing oprotestował decyzje, kwestionując kryteria wyboru, co wraz z protestami jego pracowników i wspierających go kongresmenów doprowadziło do anulowania zakupu^{[11][12][13][8]}.

W 2009 roku sekretarz obrony Robert Gates ogłosił 373 nowe kryteria, a decydujące przy zakupie miał być koszt użytkowania przez kolejne 40 lat. amerykański Northrop ogłosił, że nie złoży swojej nowej oferty ponieważ nowe wymagania preferowały mniejszy samolot Boeinga, EADS zdecydował o samotnym starcie w przetargu, podtrzymując chęć otwarcia linii montażu finalnego w Mobile, w stanie Alabama^[11]. W 2010 roku USAF wysłały recenzje wstępnych propozycji obu oferentów na adresy konkurentów, te przeznaczone dla Airbusa do Boeinga i na odwrót^[14]. Na sam koniec postępowania Antonow wspólnie z US Aerospace zaproponowali stworzenie nieistniejącego An-112KC, który miał być zmodyfikowanym samolotem An-124^[15], ale dokumenty zostały dostarczone po terminie, przez co nie były rozpatrywane^[16].

Tym razem Airbus reklamował się jako samolot kompletny i już oblatany, podczas gdy oferta Boeinga oznaczała stworzenie nowej wersji samolotu opartej na KC-767^[10][13]. Boeing zachęcał oszczędnością, mniejszy samolot był tańszy w zakupie, eksploatacji, nie wymagający dużych inwestycji w infrastrukturę, ale sugerował także że samolot jest amerykański i zagwarantuje 50 tysięcy miejsc pracy, podczas gdy Airbus byłby montowany z części sprowadzanych w większości z Europy^[10][8]. Media w USA ochrzciły KC-X mianem Wojny Tankowców^[17].

24 lutego 2011 propozycja Boeinga bazująca na KC-767 została ogłoszona zwycięzcą konkursu na nowy tankowiec USAF, samolotowi nadano oznaczenie KC-46A. EADS North America poinformowało, że nie oprotestuje tej decyzji^[7].

W czerwcu 2011 Boeing wybrał ponad 800 poddostawców z 40 stanów^[18]. Montaż pierwszego egzemplarza rozpoczęto 26 czerwca 2013^[19][2]. Prace projektowe nad samolotem zakończono w sierpniu 2013^[20]. Montaż czwartego, ostatniego egzemplarza testowego rozpoczęto w styczniu 2014 roku^[21]. 20 lutego 2014 USAF poinformowały, że samolot będzie nosił nazwę Pegasus (pol. Pegaz)^[22].

28 grudnia 2014 roku odbył się pierwszy lot demonstratora (bez możliwości przetaczania paliwa), Boeinga 767-2C o numerze seryjnym EMD1^[23]. W sierpniu samolot zakończył próby flatterowe i uzyskał certyfikat do lotów z zasobnikami tankującymi i bomem paliwowym. Pierwszy prototyp jest przeznaczony do uzyskania zmienionego certyfikat typu (ATC) FAA. Pierwszy przedseryjny KC-46 nr EMD2 w docelowej konfiguracji oblatano 25 września 2015^[19][24]. Samolot przeznaczono do uzyskania uzupełniającego certyfikatu typu (STC) i certfikatu wojskowego. Trzeci samolot będzie kolejnym 767-2C, a czwarty kolejnym kompletnym KC-46A^[25].

W Pegasusie zastosowano nowy wysięgnik sztywny typu fly-by-wire, czyli sterowany joystickiem za pośrednictwem komputera, o wydajności 4540 l/min, zapożyczony z KC-10. Operator wykorzystuje 24-calowy 3-wymiarowy ekran i okulary stereoskopowe oraz 3 ekrany podglądowe. Dostawcą zasobników z przewodami elastycznymi, o wydajności ok. 1200 l/min, jest brytyjski Cobham^[25]. W pierwszym etapie prób w locie w październiku 2015 badane było zachowanie aerodynamiczne samoloty z wysuniętymi przewodami tankującymi^[26]. W następnym etapie trwającym ok. 6 miesięcy przeprowadzane są testy przetaczania paliwa do różnych rodzajów statków powietrznych^[24].

24 stycznia 2016 roku wykonano pierwsze, testowe przetoczenie paliwa z KC-46 przy użyciu sztywnego boomu podczas lotu. Podczas trwającej ponad 5 godzin próby, wykonano wiele połączeń z biorącym udział w testach samolotem F-16C i podano mu 726 kg paliwa. Pierwsze przetestowanie podawania paliwa przy użyciu giętkiego łącza w powietrzu odbyło się 10 lutego tego samego roku. Odbiorcą paliwa był należący do US Navy samolot F/A-18C Hornet z jednostki doświadczalnej VX-23^[27]. Próby w locie trwały łącznie 3300 godzin. Wzięło w nich udział sześć przedseryjnych samolotów. W ich trakcie KC-46 przekazały innym biorącym udział w próbach maszynom ponad 900 ton paliwa. Zakończenie testów w powietrzu ogłoszono 13 lipca 2018 roku^[28].

Pierwsze 18 sztuk miało być dostarczonych do 2017^[11]. Zamówienie na cztery samoloty wpłynęło 7 marca 2011^[29]. 29 sierpnia 2016 zamówiono dalsze 19 tankowców^[29][30]. W związku z opóźnieniami w maju 2016 harmonogram dostaw pierwszych 18 sztuk przesunięto z do końca marca 2017 na do lutego 2018^[31], a w marcu 2017 przesunięto go dalej do października 2018^[32]. W styczniu 2017 zawarto drugi kontrakt na dostawę 15 KC-46 do sierpnia 2019 roku^[33]. 5 grudnia 2017 oblatano pierwszy seryjny KC-46A^[34]. Siły powietrzne USA odebrały pierwszego Pegasusa 10 stycznia 2018 roku^[35]. Pierwszym użytkownikiem samolotu jest 22d Air Refueling Wing w bazie McConnell AFB w Wichita, Kansas, gdzie trafi 36 tankowców^[36].

KC-46A

Oznaczenie pierwszej wersji produkcyjnej, podajnik sztywny i trzy przewody giętkie. Bazowe B767-2C będą produkowane w Seattle-Everett, a doposażane w Oklahoma City. Konstrukcja wykorzystuje kadłub Boeinga 767-200, skrzydła z 767-300 oraz awionikę Honeywell z Boeinga 787.

 Stany Zjednoczone

• United States Air Force (od 2018) - dostarczono 89 sztuk^[3].

 Izrael

• Siły Powietrzne Izraela - w 2020 Kongres i Departament Stanu USA poinformowały o możliwej sprzedaży do 8 szt. KC-46A dla Izraela. W 2021 roku zawarto porozumienie (LoA) ws. sprzedaży dwóch samolotów.

 Japonia

• Japońskie Powietrzne Siły Samoobrony - japońskie siły powietrzne są pierwszym zagranicznym użytkownikiem maszyn KC-46. Japonia zamówiła cztery samoloty. Pierwszy z nich został oblatany 9 lutego 2021 roku^[37].

• KC-46A Tanker [online], af.mil, 18 maja 2011 [dostęp 2012-07-03] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-20]  (ang.).
• KC-46A Pegasus [online], af.mil, 1 lutego 2016 [dostęp 2020-01-22]  (ang.).