Filaret (Wachromiejew) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Filaret

Філарэт

Kirył Wachramiejeu Кірыл Вахрамееў
Metropolita miński i słucki, patriarszy egzarcha Białorusi
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1935 Moskwa
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 2021 Mińsk
Miejsce pochówku	Monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach
Metropolita miński i słucki, patriarszy egzarcha Białorusi
Okres sprawowania	1978–2013
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Inkardynacja	Eparchia mińska
Śluby zakonne	3 kwietnia 1959
Prezbiterat	14 grudnia 1961
Chirotonia biskupia	24 października 1965
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Filaret (białorus. Філарэт – Fiłaret; ros. Филарет – Fiłariet; właśc. białorus. Кірыл Варфаламеевіч Вахрамееў – Kirył Varfałamiejevič Vachramiejeŭ; ros. Кирилл Варфоломеевич Вахромеев – Kiriłł Warfołomiejewicz Wachromiejew; ur. 21 marca 1935 w Moskwie, zm. 12 stycznia 2021 w Mińsku^[1]) – rosyjski biskup prawosławny. W latach 1978–2013 egzarcha Białorusi z ramienia Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Po odejściu w stan spoczynku zachował godność egzarchy honorowego.

Dziad przyszłego metropolity, Aleksandr Iwanowicz Wachromiejew był kupcem z Jarosławia, w 1913 otrzymał szlachectwo. Ojciec duchownego, Warfołomiej Aleksandrowicz, pracował jako wykładowca Szkoły Muzycznej im. Gniesinych przy Konserwatorium Moskiewskim. Jest autorem podręcznika podstaw teorii muzyki oraz podręcznika śpiewu cerkiewnego, za który otrzymał w swoje 80. urodziny cerkiewny order św. Włodzimierza II stopnia^[2]. Nauczycielką w szkole muzycznej była również matka hierarchy, Aleksandra (1903–1981) oraz jego starsza siostra Olga (1925–1997)^[2].

Kiriłł Wachromiejew ukończył kolejno szkołę średnią nr 557 (1953) i seminarium duchowne w Moskwie (1957). Uzyskał również średnie wykształcenie muzyczne w klasie śpiewu chóralnego i kontrabasu^[3]. Jako jego słuchacz został jednym z hipodiakonów patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Aleksego. Wieczyste śluby mnisze złożył jako student II roku Moskiewskiej Akademii Duchownej 3 kwietnia 1959 przed namiestnikiem ławry Troicko-Siergijewskiej archimandrytą Pimenem. Imię zakonne Filaret przyjął na cześć św. Filareta Miłościwego^[2]. Święcenia diakońskie przyjął 26 kwietnia 1959 z rąk patriarchy Aleksego w soborze Objawienia Pańskiego w Moskwie^[2].

Równocześnie kontynuował naukę na Akademii Duchownej, którą ukończył w 1961, uzyskując stopień kandydata nauk teologicznych za pracę poświęconą pasterskiej opiece nad duszami wiernych według metropolity moskiewskiego Filareta. Po ukończeniu studiów został zatrudniony na uczelni jako stypendysta profesorski. Prowadził zajęcia z historii zachodnich wierzeń religijnych, a następnie z homiletyki, w Akademii Duchownej oraz w moskiewskim seminarium^[2]. Służył w cerkwiach ławry Troicko-Siergijewskiej. 14 grudnia 1961 został wyświęcony na hieromnicha w prywatnej cerkwi św. Filareta Miłościwego na terenie apartamentów patriarszych w ławrze Troicko-Siergijewskiej. Od czerwca 1963 pracował jako inspektor Moskiewskiej Akademii Duchownej, zaś od września – jako kierownik aspirantury (studiów doktoranckich) na uczelni^[2]. W tym samym roku otrzymał godność igumena, a następnie archimandryty^[2].

Począwszy od 1961 uczestniczył w działalności zagranicznej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Był uczestnikiem zjazdu panprawosławnego na wyspie Rodos w 1963 oraz I, II i V Wszechchrześcijańskiego Kongresu na rzecz Pokoju w Pradze. Był sekretarzem komisji synodalnej ds. jedności chrześcijan oraz uczestniczył w dialogu prawosławno-starokatolickim^[2].

8 października 1965 otrzymał nominację biskupią, zaś 24 października tego samego roku w soborze Trójcy Świętej w Ławrze Aleksandra Newskiego w Petersburgu przyjął chirotonię na biskupa tichwińskiego, wikariusza eparchii leningradzkiej. Po roku przeszedł do służby w eparchii moskiewskiej jako jej wikariusz z tytułem biskupa dmitrowskiego. Został równocześnie rektorem Moskiewskiej Akademii Duchownej^[2]. Wykładał w Akademii Nowy Testament^[2].

Wielokrotnie reprezentował Rosyjski Kościół Prawosławny za granicą jako członek delegacji odwiedzających inne Kościoły lub uczestniczących w wydarzeniach międzykonfesyjnych, działał nadal w ruchu na rzecz pokoju. Przyjmował delegacje zagraniczne w Moskiewskiej Akademii Duchownej. 28 listopada 1968 został II zastępcą przewodniczącego Wydziału Zewnętrznych Stosunków Cerkiewnych Patriarchatu Moskiewskiego. Brał udział w Soborze Lokalnym Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w 1971^[2].

We wrześniu 1971 otrzymał godność arcybiskupią, zaś w 1975 został metropolitą. Dwa lata wcześniej Święty Synod wyznaczył go na biskupa berlińskiego i niemieckiego oraz patriarszego egzarchę Europy Środkowej. Urząd ten sprawował przez pięć lat. W 1978 został przeniesiony na katedrę mińską i białoruską. W tym samym roku Synod postanowił uczynić go również egzarchą zachodnioeuropejskim^[2].

Brał udział w przygotowaniach do uroczystości tysiąclecia chrztu Rusi Kijowskiej. W 1981 stanął na czele Wydziału Zewnętrznych Stosunków Cerkiewnych, co oznaczało również wejście do Świętego Synodu Kościoła jako członek stały^[2]. Od stycznia do grudnia 1991 był deputowanym ZSRR^[2].

16 grudnia 1989 otrzymał godność egzarchy białoruskiego w związku z powstaniem Egzarchatu Białoruskiego. Zrzekł się wówczas funkcji przewodniczącego Wydziału Zewnętrznych Stosunków Cerkiewnych, zachował natomiast stałe miejsce w Świętym Synodzie Patriarchatu Moskiewskiego^[2]. W 1990 zasiadał także w synodalnej komisji biblijnej oraz w komisji ds. współpracy w działaniach na rzecz usuwania skutków katastrofy elektrowni w Czarnobylu^[2]. Od 1992 był również, jako egzarcha białoruski, honorowym przełożonym monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach^[2].

W 1993 stanął na czele nowo utworzonej synodalnej komisji teologicznej, następczyni komisji ds. jedności chrześcijan^[2].

Był deputowanym Rady Najwyższej Białoruskiej SRR oraz Republiki Białorusi XII kadencji (1990–1995)^[3].

W 1988 odznaczony nagrodą im. Bolesława Piaseckiego^[4]. 19 listopada 2000 metropolita warszawski i całej Polski Sawa odznaczył go Orderem Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny I stopnia z ozdobami^[5]. W 2009 uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Grodzieńskiego^[6].

25 grudnia 2013 odszedł w stan spoczynku. Z uwagi na jego osiągnięcia w służbie duszpasterskiej Święty Synod nadał mu godność honorowego egzarchy Białorusi i pozwolił mu zachować stałe członkostwo w swoim składzie. Zdecydował również, że w czasie nabożeństw metropolita Filaret będzie wspominany tak, jak czynni biskupi^[7].

W grudniu 2020 r. zachorował na COVID-19 i w styczniu roku następnego zmarł^[8]. Pochowany na terenie monasteru w Żyrowiczach^[9].

• Bohater Białorusi (2006)
• Order Ojczyzny III klasy (1998)
• Order Przyjaźni Narodów (2005)
• Order Honoru (2008)
• Order Franciszka Skaryny (2003)
• Medal Franciszka Skaryny (1995)
• Order „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy (2003)
• Order Przyjaźni (2009)
• Order Przyjaźni Narodów (1985)
• Order Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1987)

• Order Świętego Sergiusza z Radoneża I klasy (2005)
• Order Świętego Serafina z Sarowa I klasy (2005)
• Order Świętego Innocentego Metropolity Moskiewskiego i Kołomieńskiego I klasy (2009)
• Order Świętego Andrzeja Rublowa I klasy (2003)
• Order Świętego Księcia Daniela Moskiewskiego I klasy (1990)
• Order Świętego Włodzimierza II (1969) i I (1971) klasy
• Order Świętego Nestora Kronikarza I klasy (2003)
• Order Grobu Pańskiego II klasy – Prawosławny patriarchat Jerozolimy (1968)
• Order Marii Magdaleny I stopnia – Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny (1985 i 2000)
• Order Cyryla i Metodego I klasy – Kościół Prawosławny Czech i Słowacji (1985)

• Notatka biograficzna w W służbie Bogu i ludziom, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2008, ISBN 978-83-60311-14-1, s.17