French
DeutschSzwadron Kawalerii KOP „Dederkały” – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Organizacja | |
| Numer | kryptonimowy: 118[a] |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Szwadron Kawalerii KOP „Dederkały” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza[2], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę[3]. Jesienią 1924, w składzie 1 Brygady Ochrony Pogranicza, rozpoczęto formowanie jednostki 3 szwadronu kawalerii KOP[4]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu. Według etatu szwadron liczyć powinien trzech oficerów, 19 podoficerów i 65 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 77 karabinków, 7 pistoletów oraz 82 szable[5]. Z dniem 1 grudnia 1924 został przeniesiony do KOP na stanowisko dowódcy szwadronu rotmistrz 7 Pułku Ułanów Lubelskich Leonard Łodzia-Michalski[6]. Dowództwo rozlokowało się w Dederkałach, w budynku prywatnym[7].
Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju[8]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym[9].
W lipcu 1929 zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”[10]. Szwadron wszedł w skład grupy południowej[11]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania[11]. Obok nazw geograficznych, do 1931 stosowano również numer szwadronu[12].
W 1934(?)1932W 1934(?)1932[b] dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy południowej[14].
Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Dederkały”[17].
W 1938 nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy II[19]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe[18] po cztery sekcje[20] w tym sekcję rkm[9]. Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 6 podoficerów zawodowych, 4 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe[21]. Szwadron wchodził w skład pułku KOP „Zdołbunów”[19]. Do 17 września stacjonował w pokojowym m.p.[22].
Żołnierze szwadronu
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy szwadronu
- rtm. / mjr Leonard Łodzia-Michalski[23] (od 1 grudnia 1924)
- rtm. / mjr Wiktor Stanisław Baranowski (I 1927[24][25][26] - 31 III 1930 → dowódca szwadronu zapasowego 13 puł.)
- mjr Marian Skrzynecki (31 III 1930 - 3 VIII 1931 → zastępca dowódcy 8 psk)
- rtm. Paweł Radowicki (24 VII 1931[27] − był w 1937)[26]?
- rtm. Władysław Wichtowski (14 kwietnia 1934 – był w 1937)[26]
- rtm. Edward Rudnicki z 21 p.uł. (15 kwietnia 1938[26]-1939[22])
- Obsada personalna w marcu 1939
Ostatnia „pokojowa” obsada oficerska szwadronu[28][e]
- dowódca szwadronu – rtm. Rudnicki Edward
- oficer szwadronu – por. Karpiński Marian
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zarządzenie szefa sztabu Korpusu Ochrony Ochrony Pogranicza ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1].
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934[13][14][15].
Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932[16]. - ↑ W 1938 nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron „Nowe Świeciany”[18].
- ↑ Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki[9].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[29].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 426.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 11-12.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 111.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 21.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 75 z 21 lipca 1925, s. 399.
- ↑ Wykaz L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. ↓.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 4-6.
- ↑ a b c Zarządzenie nr L.5201/tj.org./38 ↓.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
- ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 34.
- ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 2.
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 156.
- ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
- ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
- ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 3 zał. 47.
- ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52.
- ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 58.
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 158.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52 i 149.
- ↑ a b Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 20.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 12 stycznia 1927, s. 1.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 144.
- ↑ a b c d Wykazy imienne oficerów KOP ↓.
- ↑ Obsada oficerska B KOP „Nowogródek” ↓.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 944.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1925.
- Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Iwona Wiśniewska, Katarzyna Promińska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wilno»”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2013.
- Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.5201/tj.org./38 z 3 listopada 1938.
- Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/287.)
- Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937. (sygn.177/132.)
- Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 1 Brygady KOP nr L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Wykaz zmian stanu oficerów Brygady KOP „Nowogródek” w latach 1927–1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.182/17.)
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].