Kalendarium historii Polski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kalendarium historii Polski – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Polski.

• ok. 500–400 tys. lat p.n.e. – pierwsze ślady łowców-zbieraczy z gatunku Homo erectus na ziemiach polskich odkryte w Trzebnicy pod Wrocławiem^[1]
• ok. 250–40 tys. lat p.n.e. – neandertalska kultura mustierska na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej^[1]
• ok. 38–8,3 tys. p.n.e. – górnopaleolityczne osadnictwo człowieka współczesnego kopalnego, myśliwego^[1]
• ok. 4,5 tys. lat p.n.e. – początek neolitu na ziemiach polskich. Początki rolnictwa i hodowli zwierząt^[1]
• ok. 1700 r. p.n.e. – epoka brązu objęła tereny całej dzisiejszej Polski^[1]
• ok. 1250 r. p.n.e. – rozwój kultury łużyckiej, zwanej także kulturą pól popielnicowych, na ziemiach polskich^[1]
• VIII w. p.n.e. – złoty wiek kultury łużyckiej. Jej przykładem jest powstała około 740 r. p.n.e. osada obronna w Biskupinie^[1]
• IV – III w. p.n.e. – pojawienie się Celtów na południowych ziemiach polskich. Ich ośrodkami były m.in. Ślęża, Łysa Góra i Góra Świętej Anny^[1]
• I – V w. n.e. – wpływy cywilizacji rzymskiej na ziemiach polskich^[1]
• V – VII w. – na terenie obecnej Polski osiedlili się pierwsi Słowianie^[2]
• VIII – połowa X w. – tereny dzisiejszej Polski zamieszkiwali: Pomorzanie, Kaszubi, Lubuszanie, Goplanie, Polanie, Lędzianie, Wiślanie, Mazowszanie, Prusowie^[2]
• ok. 632 – powstało tzw. Państwo Samona^[2]
• 940–941 – w Gnieźnie, na Wzgórzu Lecha, wzniesiono pierwszy gród, jeden z grodów centralnych plemienia Polan^[3]

• 963–968 – Mieszko I pokonał zachodniosłowiańskie plemiona wieleckie^[2]
• 965–966 – żydowski kupiec Ibrahim ibn Jakub opisał gród „Karako” (Kraków)^[2]
• 966 – Mieszko I ożenił się z Dobrawą^[2]
• 966 – chrzest Polski
• 968 – biskup misyjny Jordan zorganizował diecezję kościelną w Gnieźnie^[2]
• ok. 970 – pojawiły się denary Mieszka I^[4]
• 24 czerwca 972 – bitwa pod Cedynią; zwycięstwo Mieszka I nad margrabim Hodonem^[2]
• 989 – Mieszko I zdobył Małopolskę^[2]
• 990 – wybuchł konflikt zbrojny z czeskim Bolesławem II – Mieszko I zdobył Śląsk^[2]
• ok. 990–992 – powstał dokument Dagome iudex, w którym Mieszko I i jego żona Oda przekazali swoje władztwo pod opiekę Stolicy Apostolskiej^[2]
• 25 maja 992 – zmarł Mieszko I^[2]

• 992 – Bolesław Chrobry usunął z kraju macochę Odę i jej synów^[2]
• 997 – odbyła się misja św. Wojciecha^[2]
• 999 – papież Sylwester II ustanowił w Gnieźnie arcybiskupstwo^[2]
• 8–10 marca 1000 – zjazd gnieźnieński: niemiecki cesarz Otto III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha, symbolicznie koronował Bolesława Chrobrego oraz zgodził się na utworzenie niezależnej polskiej metropolii w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu^[2]
• 1003 – Bolesław Chrobry zajął Czechy i Morawy^[2]
• 1004–1005 – pierwsza wojna z Henrykiem II^[2]
• 1007–1013 – druga wojna z Henrykiem II^[2]
• 1015 – 30 stycznia 1018 – trzecia wojna z Henrykiem II^[2]
• 30 stycznia 1018 – pokój w Budziszynie. Na jego mocy Milsko, Łużyce i Morawy pozostały przy Polsce^[2]
• 1018 – Bolesław Chrobry zdobył Grody Czerwieńskie oraz osadził na tronie ruskim zięcia Świętopełka^[2]
• 1025 – koronowano Bolesława Chrobrego
• 17 czerwca 1025 – zmarł Bolesław Chrobry^[2]

• 1031 – bunt Bezpryma, starszego syna Chrobrego^[2]
• 1031 – wypędzono Mieszka II^[2]
• 1031 – książę kijowski Jarosław zdobył Grody Czerwieńskie, zaś Cesarstwo Niemieckie odzyskało Milsko i Łużyce^[2]
• 1032 – Mieszko II wrócił do Polski^[2]
• 1034 – śmierć Mieszka II^[2]

• ok. 1034 – wybuchło powstanie ludowe o podłożu antyfeudalnym i antychrześcijańskim, wygnanie Kazimierza Odnowiciela^[2]
• 1039 – książę czeski Brzetysław I zdobył kosztem Polski Śląsk^[2]
• 1039 – Kazimierz Odnowiciel wrócił z wygnania^[5]
• 1039 – nową stolicą Polski został Kraków^[5]
• 1050 – Polska odzyskała Śląsk^[5]
• 1058 – zmarł Kazimierz Odnowiciel^[5]

• 1069 – Bolesław Szczodry odzyskał Grody Czerwieńskie i wprowadził na tron kijowski Izjasława II^[5]
• 25 grudnia 1076 – odbyła się koronacja Bolesława Szczodrego^[5]
• 1077 – zakończył się spór o inwestyturę: cesarz Henryk IV upokorzył się przed papieżem Grzegorzem VII w Canossie^[5]
• 1078–1079 – biskup Stanisław ze Szczepanowa został oskarżony o zdradę i skazany na śmierć przez poćwiartowanie^[6] na rozkaz króla Bolesława II^[5]
• 1079 – w wyniku buntu Bolesław II uciekł z kraju^[5]

• ok. 1081 – na Węgrzech zmarł Bolesław II^[5]
• 1102 – zmarł Władysław I – kraj został podzielony pomiędzy jego dwóch synów: Zbigniewa (Północ) i Bolesława (Małopolska)^[5]

• 1103 – Bolesław Krzywousty wyruszył na Czechy^[5]
• 1106–1108 – wojna domowa w Polsce: Bolesław Krzywousty przejął tron książęcy oraz oślepił brata^[5]
• 1109 – pod pretekstem obrony praw Zbigniewa, Henryk V najechał na Polskę^[5]
• ok. 1112–1116 – Gall Anonim spisał dzieje Piastów do 1113 roku^[5]
• 1113–1119 – odbyła się wyprawa Bolesława Krzywoustego na Pomorze Gdańskie^[5]
• 1135 – odbył się zjazd w Merseburgu, podczas którego Bolesław Krzywousty złożył hołd lenny cesarzowi Lotarowi III oraz zobowiązał się do płacenia trybutu w zamian za utrzymanie całości państwa polskiego^[5]
• 1136 – bulla gnieźnieńska potwierdziła niezależność Kościoła polskiego^[5]
• 28 października 1138 – zmarł Bolesław Krzywousty – w wyniku testamentu Bolesława III, Polska została podzielona na dzielnice^[5]

• 1138–1146 – Władysław II Wygnaniec princepsem^[5]
• 1146 – w wyniku buntu juniorów, Władysław Wygnaniec został wypędzony, Bolesław IV Kędzierzawy przejął godność princepsa^[5]
• 1150 – książę Albrecht Niedźwiedź utworzył Marchię Brandenburską na terenach odebranych Słowianom połabskim^[5]
• ok. 1152 – biskup płocki Aleksander z Malonne ufundował drzwi płockie^[5]
• 1154 – odbyła się wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do Jerozolimy^[5]
• 1157 – odbyła się wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy do Polski w celu przywrócenia rządów Władysława Wygnańca. Bolesław Kędzierzawy złożył cesarzowi hołd lenny^[5]
• 1173–1177 – rządy princepsa Mieszka III Starego^[5]
• 1177 – przeciwko Mieszkowi III wybuchł bunt możnowładców – tron przejął Kazimierz II Sprawiedliwy^[5]
• 1180 – odbył się zjazd książąt piastowskich w Łęczycy^[5]
• 1194 – zmarł Kazimierz Sprawiedliwy^[5]
• 1195 – panowie małopolscy odparli pod Mozgawą wyprawę Mieszka Starego na Kraków^[5]
• 1198 – Mieszko Stary ustanowił ugodę z możnowładcami małopolskimi, na mocy której książę przejął tron krakowski^[5]
• 1202 – zmarł Mieszko III Stary. Princepsem został na krótko jego syn Władysław III Laskonogi, ale stracił tron na rzecz Leszka Białego^[5]
• 1202–1238 – panowanie Henryka I Brodatego na Śląsku^[5]
• 1205–1207 – Wincenty Kadłubek napisał Kronikę Polaków^[5]
• 1210 – nadanie przywilejów dla kleru tzw. Przywilej borzykowski.
• 1211 – książę Henryk Brodaty dokonał lokacji na prawie magdeburskim Złotoryi. Była to pierwsza na ziemiach polskich lokacja na prawie niemieckim^[7]
• 1215 – uchwalono przywilej wolborski książąt dzielnicowych dla kleru^[7]
• 1220 – na Mazowsze i ziemię chełmińską najechali Prusowie^[7]
• 1222–1223 – Leszek Biały, Henryk Brodaty oraz książęta pomorscy rozpoczęli wyprawy na Prusów^[7]
• 1226 – Konrad Mazowiecki rozpoczął rokowania w sprawie osiedlenia Krzyżaków na pograniczu prusko-mazowieckim^[7]
• 1227 – odbył się zjazd książąt dzielnicowych w Gąsawie, podczas których zamordowano Leszka Białego^[7]
• 1228 – zakon krzyżacki otrzymał od Konrada Mazowieckiego w dzierżawę ziemię chełmińską^[7]
• 1230 – Grzegorz IX wydał bullę potwierdzającą osiedlenie się i nadanie przywilejów dla Krzyżaków^[7]
• 1232–1238 – panowanie Henryka Brodatego^[7]
• 1232–1234 – powstał we Wrocławiu pierwszy polski klasztor franciszkański^[7]
• 1234 – odbyła się wyprawa polsko-krzyżacka na Prusów; Krzyżacy sfałszowali dokument kruszwicki, twierdząc, że Konrad Mazowiecki oddał im wszelkie zdobycze w Prusach jako darowiznę^[7]
• 1238–1241 – rządy Henryka Pobożnego^[7]
• 1241 – najazd Tatarów na Polskę^[7]
• 9 kwietnia 1241 – podczas bitwy pod Legnicą zginął Henryk Pobożny^[7]
• 1247 – zmarł Konrad Mazowiecki^[7]
• 1248–1255 – pomiędzy synami Henryka Pobożnego wybuchła wojna, która skończyła się rozbiciem Śląska i Małopolski na kilka księstw^[7]
• 1249–1252 – Marchia Brandenburska przejęła ziemię lubuską^[7]
• 8 września 1253 – papież Innocenty IV kanonizował Stanisława ze Szczepanowa^[7]
• 1259–1260 – drugi najazd Tatarów^[7]
• 1267 – żona Henryka Brodatego, Jadwiga, została kanonizowana przez Klemensa IV^[7]
• 1270–1273 – polski naukowiec Witelon opublikował Perspektywę poświęconą matematyce i zjawiskom optycznym^[7]
• 1279 – rządy Leszka Czarnego w Małopolsce^[7]
• 1287 – książę wielkopolski Przemysł II, książę gdański Mściwoj II oraz książę zachodniopomorski Bogusław IV podpisali układ sukcesyjny^[7]
• 1288–1289 – książę wrocławski Henryk IV Probus przejął tron krakowski^[7]
• 1290 – Przemysł II objął władzę w Krakowie^[7]
• 1291–1292 – czeski król Wacław II zdobył Małopolskę i ziemię sandomierską^[7]
• 1292 – na zajętych ziemiach polskich Wacław II wprowadził urząd starosty^[7]
• 25 czerwca 1295 – Przemysł II został koronowany – symboliczny koniec epoki rozbicia dzielnicowego^[7]
• 1296 – w Rogoźnie zamordowano Przemysła II^[7]
• 1300 – Wacław II został królem Polski^[7]
• 1305 – zmarł Wacław II, władzę objął jego syn Wacław III^[7]
• 1305 – przeciwko rządom starosty i biskupa krakowskiego Jana Muskaty wybuchł bunt^[7]
• 1306 – w Ołomuńcu zamordowano Wacława III^[7]
• 1306 – książę kujawsko-łęczycki Władysław Łokietek zajął Małopolskę i Pomorze Gdańskie^[7]
• 1308 – Krzyżacy dokonali rzezi mieszkańców Gdańska
• 1309 – Krzyżacy podstępnie zajęli Pomorze Gdańskie^[8]
• 1312 – wybuchł bunt wójta Alberta przeciwko Władysławowi Łokietkowi w Krakowie^[8]
• 20 stycznia 1320 – w Krakowie koronowano Władysława Łokietka. Ponowne zjednoczenie Polski i koniec rozbicia dzielnicowego^[8]

• 1320–1321 – odbył się proces polsko-krzyżacki w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim. Sąd papieski nakazał zakonowi krzyżackiemu zwrot Pomorza Gdańskiego i wypłatę odszkodowania. Wyrok nie został wykonany^[8]
• 1325 – Władysław I Łokietek zawarł z księciem litewskim Giedyminem przymierze, które umocniono ślubem polskiego następcy tronu Kazimierza z Aldoną Giedyminówną^[8]
• 1327–1332 – wojna polsko-krzyżacka, w której sojusznikiem zakonu był król Jan Luksemburski^[8]
• 1329 – Krzyżacy najechali na ziemię dobrzyńską^[8]
• 1330 – Felicjan Zach przeprowadził nieudany zamach na węgierską parę królewską, sprowokowany rzekomo romansem Kazimierza Wielkiego z jego córką Klarą^[8]
• 27 września 1331 – Władysław Łokietek pokonał Krzyżaków w bitwie pod Płowcami^[8]
• 1332 – Krzyżacy podbili Kujawy^[8]
• 2 marca 1333 – zmarł Władysław Łokietek^[8]

• 25 kwietnia 1333 – w katedrze wawelskiej koronowano Kazimierza Wielkiego^[8]
• 1335 – w listopadzie odbył się zjazd w Wyszehradzie, na którym Jan Luksemburski zrzekł się praw do korony polskiej, w zamian za 20 tys. kop groszy praskich. Podczas zjazdu Polska przekazała Krzyżakom Pomorze Gdańskie, zaś zakonowi nakazano oddać Kujawy i ziemię dobrzyńską Polsce^[8]
• 1335 – 24 listopada zmarł Henryk VI Dobry i na mocy wcześniejszego porozumienia Księstwo wrocławskie przeszło we władanie Czech.
• 1337 – odbył się zjazd w Inowrocławiu. Zakon krzyżacki oddał Kujawy i ziemię dobrzyńską Janowi Luksemburskiemu, który część tych dóbr przekazał Kazimierzowi Wielkiemu^[8]
• 1339 – w Warszawie odbył się proces polsko-krzyżacki. W wyniku procesu zakon krzyżacki miał oddać Pomorze i ziemię chełmińską Polsce, lecz nie uznał wyroku^[8]
• 1340 – wyprawa Kazimierza Wielkiego na Lwów, początek ekspansji na Ruś Halicką^[8]
• 1341 – Kazimierz Wielki i Luksemburgowie zawarli sojusz^[8]
• 1342 – rozpoczęto budowę katedry gotyckiej w Gnieźnie^[8]
• 8 lipca 1343 – Polska zawarła z zakonem krzyżackim pokój kaliski – Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską oraz zrzekła się Pomorza Gdańskiego i ziemi chełmińskiej^[8]
• 1348 – odbyła się nieudana wyprawa Kazimierza Wielkiego na Śląsk^[8]
• 1354–1355 – Polska zawarła układy z Ludwikiem Węgierskim, dotyczące sukcesji tronu polskiego^[8]
• 1 maja 1356 – w Pradze uchwalono układ pomiędzy Polską a Czechami – Kazimierz Wielki zrzekł się praw do Śląska w zamian za pomoc przeciwko Brandenburczykom i zakonowi krzyżackiemu^[8]
• 1356 – Kazimierz Wielki ustanowił Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego dla miast^[8]
• 1356 – Lwów uzyskał prawa miejskie^[8]
• 1356–1360 – Kazimierz Wielki uchwalił statusy dla Wielkopolski i Małopolski^[8]
• 12 maja 1364 – Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską (będącą drugą wyższą uczelnią w Europie Środkowej, po praskiej)^[8]
• wrzesień 1364 – odbył się zjazd monarchów w Krakowie z udziałem cesarza i króla Czech Karola IV, króla Polski Kazimierza, króla Węgier Ludwika, króla Cypru Piotra, króla Danii Waldemara IV, księcia mazowieckiego Siemowita, książąt śląskich i margrabiego brandenburskiego Ottona^[8]
• 5 listopada 1370 – zmarł Kazimierz Wielki^[8]

• 17 listopada 1370 – koronowano Ludwika Węgierskiego^[8]
• 1374 – odbył się zjazd w Koszycach, na którym ustanowiono przywileje dla szlachty^[8]
• 1382 – zmarł Ludwik Węgierski^[8]
• 16 października 1384 – koronowano Jadwigę Andegaweńską^[8]
• 14 sierpnia 1385 – Polska z Litwą zawarły unię w Krewie – Jadwiga Andegaweńska poślubi Władysława Jagiełłę^[8]

• 15 lutego 1386 – koronowano Władysława Jagiełłę^[8]
• 1386 – odbył się chrzest Litwy^[8]
• 1387 – w Wilnie powstało biskupstwo katolickie^[8]
• 1397 – organizacja szlachty chełmińskiej powołała Związek Jaszczurczy skierowany przeciwko nadużyciom urzędników krzyżackich^[8]
• 1398 – na wyspie Salin podpisano pokój litewsko-krzyżacki^[8]
• 17 lipca 1399 – zmarła Jadwiga Andegaweńska^[8]
• 12 sierpnia 1399 – wojska Witolda poniosły klęskę w bitwie nad Worsklą – przegrana skłoniła Witolda do zbliżenia z Polską przeciwko Krzyżakom^[8]
• ok. 1400 – odnowiono Akademię Krakowską^[9]
• 1401 – brat Władysława Jagiełły, Witold, został wielkim księciem litewskim^[8]
• 1401 – zawarto unię wileńsko-radomską, na mocy której Witold otrzymał dożywotnio tron wielkiego księcia litewskiego, w zamian musiał uznać zwierzchnictwo Jagiełły jako najwyższego księcia Litwy oraz zobowiązał się nie zawierać traktatów z Krzyżakami bez zgody Jagiełły^[10]
• 1401 – przeciwko Krzyżakom wybuchło powstanie na Żmudzi^[10]
• 1402 – Krzyżacy odkupili od Brandenburczyków Nową Marchię, oddzielając Pomorze Zachodnie od Polski^[10]
• 1404 – Polska i Litwa zawarły z Krzyżakami pokój w Raciążku^[10]
• 1404–1406 – wojna litewsko-moskiewska: Witold zdobył Smoleńsk^[10]
• kwiecień 1409 – Krzyżacy zarekwirowali polskie statki płynące na Litwę pod pretekstem przewożenia broni dla Żmudzinów^[10]
• maj 1409 – wybuchło kolejne powstanie Żmudzinów^[10]
• 1–6 sierpnia 1409 – polskie poselstwo wyruszyło do Malborka: na deklarację o sojuszu z Litwą Krzyżacy odpowiedzieli wypowiedzeniem wojny^[10]
• 12 sierpnia 1409–1411 – wielka wojna z zakonem krzyżackim^[10]
• 12 sierpnia 1409 – Krzyżacy wkroczyli na Kujawy i ziemię dobrzyńską^[10]
• 6 października 1409 – wojska polskie zdobyły Bydgoszcz^[10]
• 8 października 1409 – Polska zawarła pokój z zakonem^[10]
• 20 grudnia 1409 – Krzyżacy zawarli antypolski sojusz z królem Węgier Zygmuntem Luksemburskim^[10]
• 21 czerwca 1410 – Zygmunt Luksemburski wypowiedział Polsce wojnę^[10]
• 24 czerwca 1410 – Polska i Litwa zaatakowały tereny krzyżackie^[10]
• 30 czerwca – 2 lipca 1410 – wojska koronne przeprawiły się przez Wisłę pod Czerwińskiem – rozpoczął się marsz na Malbork^[10]
• 15 lipca 1410 – 40 tys. armia polsko-litewsko-ruska pokonała pod Grunwaldem wojska krzyżackie wspierane przez zachodnie rycerstwo – w bitwie zginął wielki mistrz krzyżacki Ulrich von Jungingen
• 25 lipca – 19 sierpnia 1410 – nieudane oblężenie Malborka^[10]
• 10 października 1410 – pod Koronowem Polska pokonała krzyżackie posiłki^[10]
• październik 1410 – na Sądecczyznę najechał Zygmunt Luksemburski^[10]
• 9 grudnia 1410 – w Nieszawie zawarto rozejm polsko-krzyżacki^[10]
• 1 lutego 1411 – w Toruniu zawarto pokój, na mocy którego Krzyżacy oddali Polsce ziemię dobrzyńską oraz Litwie Żmudź^[10]
• 1412 – Zygmunt Luksemburski zawarł pokój z Polską i Litwą^[10]
• 1413 – zawarto unię w Horodle, na mocy której Polska i Litwa pozostały niezależnymi od siebie państwami^[10]
• lipiec – grudzień 1414 – wojna głodowa pomiędzy Polską a zakonem^[10]
• 1421 – Polska i Brandenburgia zawarły sojusz antykrzyżacki^[10]
• 1422 – ustanowiono przywilej czerwiński, na mocy którego Władysław Jagiełło zobowiązał się nie konfiskować majątków szlacheckich bez wyroku sądowego^[10]
• lipiec – listopad 1422 – wojna polsko-krzyżacka: wojska polskie spustoszyły ziemię chełmińską^[10]
• 27 listopada 1422 – Polska zawarła z Krzyżakami pokój nad jeziorem Melno, na mocy którego Litwa uzyskała potwierdzenie praw do Żmudzi, a Polska odzyskała krzyżacką część Kujaw^[10]
• 1423 – ustanowiono statut warcki, na mocy którego szlachta uzyskała prawo rugowania sołtysów, a wojewodowie ustalania cen produktów rolnych^[10]
• 1430–1433 – uchwalono przywileje jedlneńsko-krakowskie, które zagwarantowały szlachcie nietykalność osobistą^[10]
• 27 października 1430 – zmarł wielki książę litewski Witold, jego następcą został najmłodszy brat Władysława Jagiełły, Świdrygiełło^[10]
• 1431–1432 – wybuchł konflikt polsko-litewski o Podole i Wołyń, Świdrygiełło zawarł rozejm z Krzyżakami^[10]
• 1432 – Zygmunt Kiejstutowicz obalił rządy Świdrygiełły – w Grodnie zawarł nową unię z Polską^[10]
• 1433 – wojska polskie zaatakowały terytoria krzyżackie^[10]
• 1434 – zmarł Władysław Jagiełło^[10]

• 25 lipca 1434 – koronowano Władysława III Warneńczyka^[10]
• 31 grudnia 1435 – w Brześciu Kujawskim podpisano pokój pomiędzy Polską i Krzyżakami^[10].
• 1439 – Konfederacja Spytka z Melsztyna została rozbita przez wojska królewskie w bitwie pod Grotnikami^[10]
• 20 marca 1440 – Zygmunt Kiejstutowicz zginął w wyniku zamachu, na tron litewski wybrano Kazimierza Jagiellończyka^[10].
• 7 lipca 1440 – Władysław III został królem Węgier^[10]
• 1443 – Władysław III zawarł w Szegedzie pokój z Turcją na okres dziesięciu lat^[10]
• 10 listopada 1444 – wojska węgierskie przegrały z Turkami pod Warną – podczas bitwy zginął Władysław III^[10]
• 1445–1446 – odbyły się rokowania polskich panów w sprawie przejęcia tronu polskiego^[10]

• 25 czerwca 1447 – królem Polski i Litwy został Kazimierz Jagiellończyk – podczas koronacji zawarto unię personalną obu państw na zasadzie równorzędności^[10]
• 1449 – biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki został kardynałem^[11]
• 1454 – uchwalono statuty nieszawskie^[9]
• 1454–1466 – wojna trzynastoletnia^[9]
• luty 1454 – Związek Pruski wypowiedział posłuszeństwo zakonowi krzyżackiemu i oddał się w opiekę królowi polskiemu^[11]
• 6 marca 1454 – Kazimierz Jagiellończyk inkorporował Prusy do Królestwa Polskiego^[11]
• 18 września 1454 – polskie pospolite ruszenie odniosło klęskę pod Chojnicami^[11]
• 11–12 listopada 1454 – Kazimierz Jagiellończyk wydał przywilej nieszawski, na mocy którego pospolite ruszenia miały się odbyć tylko za zgodą sejmików ziemskich^[11]
• 1455–1480 – powstawanie Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza^[11]
• czerwiec 1457 – Polska kupiła od zakonu krzyżackiego Malbork, Tczew i Iławę. Nową siedzibą zakonu stał się Królewiec^[11]
• wrzesień 1457 – Krzyżacy odbili Malbork^[11]
• sierpień 1460 – Polacy ponownie zajęli Malbork^[11]
• 17 września 1462 – wojska polskie pokonały zakon krzyżacki pod Świecinem^[11]
• 15 września 1463 – rozegrała się bitwa na Zalewie Wiślanym, wygrana przez Polskę^[11]
• 19 października 1466 – na mocy II pokoju toruńskiego zakończono wojnę trzynastoletnią – Polska odzyskała Pomorze Gdańskie, Malbork, Elbląg, ziemię michałowską i chełmińską oraz warmińskie księstwo biskupie^[11]
• 1468 – Kazimierz Jagiellończyk zawarł układ z czeskim królem Jerzym z Podiebradu w sprawie sukcesji czeskiego tronu dla Jagiellonów^[11]
• 22 lipca 1471 – Władysław Jagiellończyk objął tron czeski^[11]
• 1471 – odbyła się nieudana polska wyprawa na Węgry^[11]
• 1473–1474 – konflikt z Węgrami – Kazimierz Jagiellończyk próbował obsadzić tron węgierski swoim synem Kazimierzem^[11]
• 19 lutego 1473 – urodził się Mikołaj Kopernik^[11]
• 1473 – w Krakowie powstała pierwsza polska drukarnia^[11]
• 1475–1476 – uchwalono memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej Jana Ostroroga^[11]
• 1477–1489 – Wit Stwosz stworzył Ołtarz Mariacki^[11]
• 1478–1479 – wojna popia: Krzyżacy zajęli kilka pruskich miast, ale musieli się wycofać – sprzymierzony z zakonem Maciej Korwin zajął Śląsk^[11]
• 1490 – Władysław Jagiellończyk objął tron węgierski^[11]
• 1490–1492 – wojna o tron między Władysławem Jagiellończykiem a Janem Olbrachtem^[11]
• 7 lipca 1492 – zmarł Kazimierz Jagiellończyk^[11]
• 1492 – zerwano unię personalną pomiędzy Polską a Litwą w wyniku obsadzenia syna Kazimierza Jagiellończyka, Aleksandra, na wielkiego księcia litewskiego^[11]

• 1496 – Jan Olbracht wydał przywilej piotrkowski, który ograniczył wychodźstwo chłopów oraz zakazał nabywania dóbr ziemskich przez mieszczan^[11]
• 1497 – Jan Olbracht przeprowadził nieudaną wyprawę na Mołdawię^[11]
• 1499 – Polska z Litwą zawarły unię wileńską, która potwierdziła równorzędność obu państw^[11].
• 1500 – nad Wiedroszą Litwa została pokonana przez siły moskiewskie – Litwa utraciła część ziemi czernihowsko-siewierskiej oraz Smoleńszczyznę^[11]
• 17 czerwca 1501 – zmarł Jan Olbracht^[11]

• 1501 – w wyniku przywileju mielnickiego zwiększono rolę senatu^[11]
• 12 grudnia 1501 – Aleksander Jagiellończyk został koronowany^[11]
• 1505 – sejm radomski przyjął konstytucję Nihil novi, która anulowała postanowienia mielnickie oraz wprowadziła zasadę, że nic nowego nie może być postanowione bez zgody obu izb sejmu, senatu i izby poselskiej^[11]
• 1506 – powstał Statut Łaskiego^[11]
• 1506 – zmarł Aleksander Jagiellończyk^[11]

• 8 grudnia 1506 – sejm zebrany w Piotrkowie wybrał Zygmunta Starego na króla polski i wielkiego księcia litewskiego^[11].
• 24 stycznia 1507 – koronowano Zygmunta Starego^[11]
• 1507 – wojska litewskie powstrzymały ofensywę moskiewską w Smoleńsku^[11]
• 1507 – zakończono przebudowę zamku królewskiego na Wawelu w stylu odrodzeniowym^[11]
• 1508 – wybuchł bunt księcia Michała Glińskiego na Litwie^[11]
• 14 grudnia 1511 – Zygmunt Stary zezwolił na objęcie urzędu wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego przez księcia brandenburskiego Albrechta Hohenzollerna^[12]
• 1512 – wojska koronne i litewskie pokonały pod Łopusznem wojska tatarskie^[12]
• 1514 – wojska moskiewskie zdobyły Smoleńsk^[12]
• 8 września 1514 – armia polsko-litewska pokonała wojska moskiewskie w bitwie pod Orszą^[12]
• 1515 – powstała Historia de Rega opisująca dzieje Władysława Warneńczyka^[12]
• 17–22 lipca 1515 – odbył się zjazd w Wiedniu^[12]
• 13 marca 1516 – zmarł Władysław Jagiellończyk – władca Węgier i Czech. Oba trony przejął jego syn Ludwik^[12]
• 1517 – rozpoczęto budowę kaplicy Zygmuntowskiej^[12]
• 18 kwietnia 1518 – ślub Zygmunta Starego z Boną Sforzą^[12]
• 1519–1521 – wojna pruska^[12]
• 1522–1526 – konflikt pomiędzy katolikami a protestantami w Gdańsku, zakończony interwencją króla^[12]
• 10 kwietnia 1525 – Albrecht Hohenzollern złożył w Krakowie hołd lenny Zygmuntowi Staremu
• 1526 – Ludwik Jagiellończyk zmarł podczas bitwy pod Mohaczem – trony Węgier i Czech objął arcyksiążę Ferdynand Habsburg^[12]
• 1528 – Mikołaj Kopernik wydał traktat O sposobie bicia monety, w której zawarł tezę o wypieraniu monety lepszej przez gorszą^[12]
• 1529 – inkorporowano Mazowsze do Korony^[12]
• 1529 – wydano pierwszy statut litewski, który kodyfikował prawo zwyczajowe w Wielkim Księstwie^[12]
• 18 grudnia 1530 – na mocy vivente rege koronowano Zygmunta Augusta^[12]
• 1533 – Polska zawarła pokój z Turcją^[9]
• 1534–1537 – wojna litewsko-moskiewska^[12]
• 1534–1535 – odbył się sejm piotrkowski^[12]
• 1538–1539 – w Piotrkowie odbyły się sejmy egzekucyjne^[12]
• 1543 – powstała Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Mikołaja Reja^[12]
• 1543 – Mikołaj Kopernik wydał traktat O obrotach ciał niebieskich, w którym udowodnił, że Ziemia kręci się wokół Słońca^[12]
• 1544 – Zygmunt Stary przekazał Zygmuntowi Augustowi władzę na Litwie^[12]
• 1547 – Zygmunt August potajemnie ożenił się z Barbarą Radziwiłłówną – małżeństwo wywołało wzburzenie wśród szlachty^[12]
• 1 kwietnia 1548 – zmarł Zygmunt Stary^[12]

• 1548 – odbył się sejm w Piotrowie, zdominowany sprawą małżeństwa Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną^[12]
• 2 lipca 1549 – Zygmunt August zawarł przymierze z królem Czech Ferdynandem Habsburgiem^[12]
• 1550 – Barbara Radziwiłłówna została koronowana^[12]
• 1550 – Zygmunt August wydał edykt przeciwko różnowiercom^[12]
• 8 maja 1551 – zmarła Barbara Radziwiłłówna^[12]
• 1551 – Andrzej Frycz Modrzewski wydał O naprawie Rzeczypospolitej^[12]
• 1557 – w Bari otruto Bonę Sforzę^[12]
• 1558 – Iwan IV Groźny zaatakował Inflanty^[12]
• 1558 – powstała pierwsza polska poczta^[12]
• 1558 – Bartłomiej Groicki wydał pierwszą prawniczą książkę w języku polskim: Artykuły prawa magdeburskiego^[12]
• 1559 – Zygmunt August wydał edykt gwarantujący swobodę wyznania w Prusach Królewskich^[12]
• 1560 – Gdańsk zorganizował flotę kaperską w służbie polskiej^[13]
• 1561 – mistrz zakonu inflanckiego Gotthard Kettler sekularyzował Inflanty i przekazał je Polsce i Litwie^[13]
• 1562–1563 – odbył się sejm piotrkowski, na którym Zygmunt August zwiększył przywileje szlachty^[13]
• 1563–1564 – odbył się sejm warszawski, na którym Zygmunt August zrzekł się praw dziedzicznych do Wielkiego Księstwa Litewskiego^[13]
• 1564 – armia litewska rozbiła siły rosyjskie pod Orszą i Czaśnikami^[13]
• 1564 – księstwa zatorskie i oświęcimskie inkorporowano do Korony^[13]
• 1564 – ukazały się pierwsze utwory Jana Kochanowskiego^[13]
• 1566 – odbył się drugi statut litewski^[13]
• 1568–1570 – konflikt Zygmunta Augusta z patrycjatem Gdańska^[13]
• 1568 – ukazało się Zwierciadło Mikołaja Reja^[13]
• 1568 – we wrześniu król przenosi się na stałe wraz z dworem i urzędami centralnymi do Warszawy^[14]
• 16 marca 1569 – Prusy Królewskie inkorporowano do Korony^[13]
• 1 lipca 1569 – Polska i Litwa zawarły unię lubelską, na mocy którego oba państwa połączyły się w jeden kraj^[13]
• 7 lipca 1572 – zmarł Zygmunt August – koniec dynastii Jagiellonów^[13]

• 1572–1573 – okres bezkrólewia^[13]
• 6–28 stycznia 1573 – odbył się sejm konwokacyjny w Warszawie^[13]
• 28 stycznia 1573 – odbyła się konfederacja warszawska, podczas której zapewniono swobodę wyznania dysydenckiej szlachcie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[13]
• 16 maja 1573 – odbyła się pierwsza wolna elekcja w Polsce^[13]

• 21 lutego 1574 – koronowano Henryka Walezego^[13]
• 18–19 czerwca 1574 – Henryk Walezy potajemnie wyjechał z Polski^[13]
• 12 maja – 8 lipca 1575 – podczas zjazdu szlachty w Stężycy ogłoszono bezkrólewie^[13]

• 1576 – zjazd szlachty w Jędrzejowie poparł kandydaturę Stefana Batorego^[13]
• 1 maja 1576 – Stefan Batory ożenił się z Anną Jagiellonką^[13]
• 1576–1577 – konflikt Stefana Batorego z Gdańskiem^[13]
• 1577 – Iwan IV Groźny najechał na Inflanty^[13]
• 1578 – ustanowiono Trybunał Koronny^[13]
• 1578 – Jan Kochanowski wydał Odprawę posłów greckich^[13]
• wrzesień 1578 – Stefan Batory utworzył we Lwowie rejestr 530 kozaków na wojnę z Moskwą^[13]
• 1579–1581 – wojna z Rosją o Inflanty^[15]
• czerwiec – wrzesień 1579 – odbyła się pierwsza wyprawa Stefana Batorego na Moskwę^[13]
• maj 1579 – Stefan Batory założył Akademię Wileńską^[13]
• 5 sierpnia 1580 – odbyła się druga wyprawa Stefana Batorego przeciwko Moskwie^[13]
• 1580 – Jan Zamoyski założył Zamość^[13]
• 1581 – odbyła się trzecia wyprawa Stefana Batorego przeciwko Moskwie, podczas której wojska polskie otoczyły Psków^[13]
• 1581 – powstał Trybunał Litewski^[13]
• 15 stycznia 1582 – w Jamie Zapolskim Polska zawarła z Moskwą rozejm – Moskwa zwróciła Polsce Inflanty i ziemię połocką^[13]
• 1584 – wydano Fraszki Jana Kochanowskiego^[13]
• 12 grudnia 1586 – w Grodnie zmarł Stefan Batory^[13]
• 30 czerwca – 22 sierpnia 1587 – podczas zjazdu elekcyjnego wybrano na króla Zygmunta Wazę^[13]

• 27 grudnia 1587 – koronowano Zygmunta Wazę^[16]
• 2 sierpnia 1589 – w zamachu zginął Henryk Walezy^[16]
• 1589 – Jan Zamoyski utworzył ordynację zamojską – zespół dóbr ziemskich nie podlegających podziałowi^[16]
• 1591–1593 – wybuchło powstanie kozackie Krzysztofa Kosińskiego^[16]
• 31 maja 1592 – Zygmunt III Waza ożenił się z Anną Habsburżanką^[16]
• wrzesień–październik 1592 – wybuchł kryzys polityczny^[16]
• 20 lutego 1594 – w Uppsali koronowano Zygmunta Wazę^[16]
• 1594–1596 – wybuchło kozackie powstanie Semena Nalewajki^[16]
• wrzesień–listopad 1595 – odbyła się zwycięska wyprawa Jana Zamoyskiego na Mołdawię^[16]
• 6–10 października 1596 – zawarto unię brzeską^[16]
• 1597 – wydano Kazania sejmowe Piotra Skargi^[16]
• 1598 – odbyła się wyprawa Zygmunta III Wazy do Szwecji. Celem wyprawy było poskromienie buntu Karola Sudermańskiego^[16]
• 25 września 1598 – Zygmunt III Waza wrócił do Rzeczypospolitej^[16]
• lipiec 1599 – parlament Szwecji detronizował Zygmunta III^[16]
• 1599 – ukazał się pierwszy pełny przekład Biblii na język polski ks. Jakuba Wujka^[16]
• 12 marca 1600–1611 – wojna polsko-szwedzka o Inflanty^[16]
• 12 marca 1600 – Polska inkorporowała Estonię^[16]
• 1604–1606 – odbyła się pierwsza dymitriada, wyprawa zbrojna wojsk kilku polskich magnatów na Rosję w celu osadzenia na tronie moskiewskim Dymitra Samozwańca^[16]
• 1605 – Polacy osadzili na tronie Dymitra Samozwańca^[16]
• 3 czerwca 1605 – zmarł Jan Zamoyski^[16]
• 27 września 1605 – pod Kircholmem wojska hetmana polnego litewskiego Jana Chodkiewicza pokonały trzykrotnie silniejszą armię szwedzką^[16]
• 1606–1609 – rokosz Zebrzydowskiego^[16]
• 1607–1610 – odbyła się druga dymitriada^[16]
• 10 marca 1609 – w Wyborgu uchwalono antypolski traktat szwedzko-rosyjski^[16]
• 28 maja 1609 – Zygmunt III Waza przeniósł siedzibę królestwa z Krakowa do Warszawy^[16]
• październik 1609 – wojska Rzeczypospolitej zaatakowały Rosję: oblężenie Smoleńska^[16]
• 4 lipca 1610 – wojska polskie pod dowództwem Stanisława Żółkiewskiego rozbiły liczniejsze wojska rosyjskie pod Kłuszynem^[16]
• sierpień–październik 1610 – Polska zajęła moskiewski Kreml^[16]
• 1611–1612 – wybuchł antypolski bunt w Moskwie^[16]
• 13 lipca 1611 – Polacy zdobyli Smoleńsk^[16]
• 1612 – Zygmunt III przeprowadził nieudaną wyprawę na Moskwę^[16]
• 23 marca 1613 – Rzeczpospolita zawarła sojusz z Austrią^[16]
• 1617–1618 – odbyła się nieudana wyprawa na Rosję^[16]
• 1617–1618 – wojna polsko-szwedzka^[16]
• 3 stycznia 1618 – na mocy rozejmu w Deulinie Polska otrzymała nowe zdobycze terytorialne^[16]
• wrzesień 1620 – odbyła się nieudana wyprawa na Mołdawię^[16]
• 18–20 września 1620 – podczas bitwy pod Cecorą zginął Stanisław Żółkiewski^[15]
• 15 listopada 1620 – Michał Piekarski przeprowadził nieudany zamach na króla Zygmunta III^[16]
• 1621 – bitwa pod Chocimiem^[15]
• 1622 – Szwedzi ponownie najechali na Inflanty^[16]
• 1625 – trzeci najazd Szwecji na Inflanty^[16]
• 1626–1629 – wojna polsko-szwedzka^[16]
• 28 listopada 1627 – Polska pokonała flotę szwedzką pod Oliwą^[16]
• 27 lipca 1629 – hetman Stanisław Koniecpolski pokonał Szwedów pod Trzcianą^[16]
• 26 września 1629 – zawarto rozejm altmarski pomiędzy Polską a Szwecją^[16]
• 30 kwietnia 1632 – zmarł Zygmunt III Waza^[17]

• 8 listopada 1632 – Władysław IV został wybrany na króla Polski^[17]
• 1632–1634 – wojna polsko-moskiewska^[17]
• 25 lutego 1634 – Polacy zdobyli twierdzę smoleńską^[17]
• 12 listopada 1635 – w Sztumskiej Wsi zawarto rozejm ze Szwecją, na mocy którego podzielono Inflanty^[17]
• 10 marca 1637 – Rzeczpospolita przyłączyła księstwa lęborskie i bytowskie^[17]
• 16 marca 1637 – Władysław IV ożenił się z Cecylią Renatą^[17]
• 1637 – na Zadnieprzu wybuchł bunt kozacki Pawła Pawluka^[17]
• 29–30 stycznia 1644 – hetman Stanisław Koniecpolski pokonał pod Ochmatowem wyprawę tatarską Tuhaj beja^[17]
• 24 marca 1644 – zmarła Cecylia Renata^[17]
• 1644 – odsłonięto kolumnę Zygmunta III Wazy^[17]
• 1645–1647 – Władysław IV przygotował wielką wyprawę na Turcję^[17]
• 11 marca 1646 – zmarł Stanisław Koniecpolski^[17]
• 20 maja 1648 – zmarł Władysław IV Waza^[17]
• 1648 – wybuchło powstanie Chmielnickiego na Ukrainie^[17]

• 20 listopada 1648 – elekcja Jana Kazimierza na króla polskiego^[17]
• lipiec – sierpień 1649 – wojska kozackie oblegały twierdzę Zbaraż^[17]
• lipiec 1649 – w Zborowie zawarto ugodę polsko-kozacką^[17]
• 28–30 czerwca 1651 – pod Beresteczkiem wojska polskie pokonały armię Kozaków i Tatarów^[17]
• 22 września 1651 – w Białej Cerkwi zawarto ugodę polsko-kozacką^[17]
• 1–3 czerwca 1652 – Kozacy pokonali armię koronną pod Batohem^[17]
• kwiecień–październik 1653 – Kozacy przeprowadzili nieudaną wyprawę na Mołdawię^[17]
• 1 października 1653 – moskiewski sobór ziemski uchwalił objęcie protektoratem Ukrainy i wypowiedział wojnę Rzeczypospolitej^[17]
• 15–17 grudnia 1653 – na mocy ugody pod Żwańcem Tatarzy przeszli na stronę Rzeczypospolitej^[17]
• 17–18 stycznia 1654 – Ukrainę włączono do Rosji^[17]
• maj – listopad 1654 – wojna polsko-moskiewska^[17]
• czerwiec – październik 1655 – wojska moskiewskie zajęły część Litwy z Wilnem, Białoruś z Mińskiem, dochodząc do Lublina^[17]
• 19 lipca 1655 – król Karol X wypowiedział wojnę Rzeczypospolitej – początek potopu szwedzkiego^[17]
• 25 lipca 1655 – Szwedzi zajęli Wielkopolskę^[17]
• 8 września 1655 – Szwedzi zajęli Warszawę^[17]
• wrzesień–październik 1655 – oblężenie Krakowa^[17]
• 17 października 1655 – król Jan Kazimierz opuścił Polskę i udał się na austriacki Śląsk^[17]
• 20 października 1655 – Janusz i Bogusław Radziwiłłowie zawarli w Kiejdanach układ z Karolem X Gustawem^[17]
• 21 października 1655 – szlachta województw południowo-wschodnich uznała władzę Karola Gustawa^[17]
• 26 października 1655 – wojska koronne kapitulowały przed Szwedami^[17]
• listopad 1655 – pod Jezierną Tatarzy pokonali Kozaków – otoczony Bohdan Chmielnicki uznał zwierzchnictwo Jana Kazimierza^[17]
• 18 listopada – 26 grudnia 1655 – oblężenie Częstochowy przez Szwedów^[17]
• 20 listopada 1655 – Jan Kazimierz wydał uniwersał wzywający do walki przeciwko Szwedom^[17]
• 18 grudnia 1655 – Jan Kazimierz wrócił do Polski^[17]
• 29 grudnia 1655 – w Tyszowicach zawiązała się zbrojna konfederacja szlachty w celu walki ze Szwecją^[17]
• 31 grudnia 1655 – podczas oblężenia Tykocina zmarł Janusz Radziwiłł^[17]
• 3 listopada 1656 – w Niemieży zawarto rozejm polsko-moskiewski^[17]
• 6 sierpnia 1657 – zmarł Bohdan Chmielnicki^[17]
• 16 września 1658 – w Hadziaczu zawarto unię polsko-kozacką^[17]
• 14 grudnia 1658 – polska kawaleria pod wodzą Czarnieckiego przeprawiła się przez cieśninę morską w Danii^[17]
• 1658–1660 – wojna polsko-moskiewska^[17]
• 1658 – wypędzono braci polskich^[15]
• 1–3 listopada 1660 – zawarto ugodę cudnowską^[17]
• 3 stycznia 1661 – ukazał się pierwszy numer Merkuriusza Polskiego – pierwszej polskiej gazety^[17]
• 30 stycznia 1667 – na mocy rozejmu polsko-moskiewskiego w Andruszowie podzielono Ukrainę pomiędzy oba państwa wzdłuż Dniepru^[17]
• 1668 – wprowadzono prawo zakazujące odchodzenia od katolicyzmu^[15]
• 1668 – abdykacja Jana Kazimierza^[17]

• 19 czerwca 1669 – elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego na Woli pod Warszawą^[18]
• 29 listopada 1669 – koronowano Michała Korybuta Wiśniowieckiego^[18]
• 1670 – wybuchł konflikt o buławę hetmańską na Prawobrzeżnej Ukrainie: Rzeczpospolita poparła Michała Chanenkę, zaś Turcy i Tatarzy opowiedzieli się za Petrem Doroszenko^[18]
• 1670–1675 – powstał wierszowany epos Wojna chocimska Wacława Potockiego, poświęcony obronie Chocimia w 1621 roku^[18]
• lipiec – październik 1671 – odbyła się ofensywa kozacko-tatarska na Ukrainie, którą powstrzymały wojska Jana Sobieskiego^[18]
• 10 grudnia 1671 – Turcja wypowiedziała wojnę Rzeczypospolitej^[18]
• lipiec – październik 1672 – Turcy najechali na Podole^[18]
• 26 sierpnia 1672 – Kamieniec Podolski kapitulował^[18]
• 16 października 1672 – w Buczaczu zawarto niekorzystny traktat pokojowy, na mocy którego Rzeczpospolita oddała Turcji Podole oraz zobowiązała się płacić trybut. Sejm nie ratyfikował traktatu^[18]
• 16 października 1672 – prokrólewska konfederacja w Gołąbiu ogłosiła zdrajców narodu (m.in. Jana Sobieskiego oraz prymasa Mikołaja Prażmowskiego)^[18]
• 23 listopada 1672 – wojsko koronne zawiązało w Szczebrzeszynie konfederację w obronie Sobieskiego^[18]
• 16 grudnia 1672 – zmarł Jan Kazimierz Waza^[18]
• marzec – kwiecień 1672 – sejm pacyfikacyjny w Warszawie uchwalił rozwiązanie obu wrogich konfederacji^[18]
• 10 listopada 1673 – zmarł Michał Korybut Wiśniowiecki^[18]
• 11 listopada 1673 – wojska Jana Sobieskiego pokonały Turków pod Chocimiem^[18]

• 21 maja 1674 – Jan Sobieski został królem Polski^[18]
• 1674 – ofensywa Turków na Prawobrzeżną Ukrainę^[18]
• 1674 – Jan III Sobieski zorganizował wyprawę na Podole, odzyskując Bar i Bracław^[18]
• 11 czerwca 1675 – Jan III Sobieski zawarł tajny traktat z Francją, skierowany przeciwko Habsburgom oraz Brandenburgii^[18]
• 2 lutego 1676 – koronowano Jana III Sobieskiego^[18]
• wrzesień–październik 1676 – Jan III Sobieski pokonał turecko-tatarski najazd na Ruś Czerwoną^[18]
• 17 października 1676 – Polska zawarła z Turcją rozejm w Żórawnie, na mocy którego Turcja otrzymała Podole i Ukrainę Prawobrzeżną, zaś Rzeczpospolita nie musiała od tego momentu płacić haraczu^[18]
• 1677–1696 – budowa pałacu królewskiego w Wilanowie^[18]
• 1677–1695 – budowa pałacu Krasińskich w Warszawie^[18]
• 1678 – magnaci zawiązali spisek detronizacyjny, na mocy którego tron polski miał objąć ks. Karol Lotaryński^[18]
• 1678–1679 – odbył się sejm w Grodnie^[18]
• 1678–1679 – Jan III Sobieski porzucił obóz profrancuski i zbliżył się do stronnictwa habsburskiego^[18]
• 1679 – Jan Heweliusz wydał traktat astronomiczny Machina coelestis^[18]
• 1682 – Stanisław Czernicki wydał pierwszą polską książkę kucharską^[18]
• marzec 1683 – na Węgry i Austrię ruszyła wielka wyprawa turecka pod wodzą wezyra Kara Mustafy^[18]
• 1 kwietnia 1683 – Polska zawarła z Austrią antyturecki sojusz^[18]
• 14 lipca 1683 – wojska Kara Mustafy rozpoczęły oblężenie Wiednia^[18]
• 29 lipca 1683 – wojska cesarskie, wspierane polskimi siłami, pokonały Turków pod Bratysławą^[18]
• lipiec – wrzesień 1683 – koncentracja wojsk koronnych pod Krakowem i przemarsz pod Wiedeń^[18]
• 12 września 1683 – bitwa pod Wiedniem: siły koalicji austriacko-niemiecko-polskiej pod dowództwem Jana III Sobieskiego pokonały wojska tureckie^[18]
• 7–9 października 1683 – odbyły się dwie bitwy pod Parkanami, pierwsza wygrana przez Turków, druga przez Polaków^[18]
• listopad – grudzień 1683 – polskie wojska wróciły do kraju^[18]
• grudzień 1683 – oddziały polskie i kozackie wyzwoliły Podole^[18]
• 1683 – Wespazjan Kochowski wydał pierwszy tom Annales (Roczników), poświęconych historii Polski w latach 1648–1675^[18]
• 5 marca 1684 – powstał antyturecki sojusz Polski, Austrii, Wenecji i papiestwa (Liga Święta)^[18]
• 1684 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba Sobieskiego^[18]
• 6 maja 1686 – Rzeczpospolita podpisała z Rosją pokój wieczysty (tzw. traktat Grzymułtowskiego)^[18]
• 1686 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba Sobieskiego^[18]
• 1691 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba Sobieskiego^[18]
• 1692 – królowa Maria Kazimiera Sobieska podpisała w imieniu króla tajny traktat z francuskim królem Ludwikiem XIV o przymierzu pomiędzy obydwoma państwami^[18]
• 1695 – najazd tatarski na kresy południowo-wschodnie Rzeczypospolitej odparty przez Stanisława Jabłonowskiego^[18]
• ok. 1695 – Jan Chryzostom Pasek ukończył pisanie Pamiętników^[18]
• 17 czerwca 1696 – zmarł król Jan III Sobieski^[18]
• 1696–1697 – bezkrólewie po śmierci Jana III Sobieskiego^[19]

• 27 czerwca 1697 – elekcja elektora saskiego Fryderyka Augusta i Wettina na króla Polski^[19]
• 15 września 1697 – koronowano Augusta II Mocnego^[19]
• 8–9 września 1698 – hetman Feliks Kazimierz Potocki odniósł zwycięstwo nad tatarską armią pod Pohajcami^[19]
• 26 stycznia 1699 – Liga Święta zawarła w Karłowicach pokój z Turcją^[19]
• 30 listopada 1700 – 10 listopada 1721 – trwała wojna północna, która toczyła się głównie na terenie Polski^[15]
• czerwiec – sierpień 1701 – armia szwedzka zajęła Kowno^[19]
• 24 lipca 1702 – Szwedzi zajęli Warszawę^[19]
• 19 lipca 1702 – pod Kliszowem Szwecja pokonała armię sasko-polsko-tatarską^[19]
• 10 sierpnia 1702 – Szwedzi zajęli Kraków^[19]
• luty 1704 – opozycja antykrólewska zawiązała w Warszawie konfederację i ogłosiła bezkrólewie^[19]
• 20 maja 1704 – zwolennicy Augusta II Mocnego zawiązali konfederację w Sandomierzu i zawarli sojusz z Rosją^[19]
• 12 lipca 1704 – odbył się zjazd szlachty w Warszawie, podczas którego detronizowano Augusta II i wybrano Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski^[19]

• 30 sierpnia 1704 – August II zawarł traktat z carem Piotrem I, wojska rosyjskie wkroczyły do Rzeczypospolitej^[19]
• 4 października 1705 – w katedrze warszawskiej koronowano Stanisława Leszczyńskiego^[19]
• 28 listopada 1705 – Stanisław Leszczyński zawarł przymierze z Karolem XII^[19]
• 1705 – August II ustanowił Order Orła Białego^[19]
• 24 września 1706 – zawarto pokój szwedzko-saski w Altranstäd: August II Mocny zrzekł się korony polskiej i uznał władzę Leszczyńskiego^[19]
• czerwiec 1707 – konfederacja sandomierska nie uznała władzy Leszczyńskiego i oddała się pod protekcję cara Rosji^[19]
• sierpień 1709 – August II wrócił do Rzeczypospolitej, Stanisław Leszczyński uciekł z Polski^[19]

• 1710 – wojska rosyjskie zajęły Inflanty^[19]
• 1713 – August II rozlokował saskie garnizony w Rzeczypospolitej^[19]
• 26 listopada 1715 – opozycja przeciwko Augustowi II zawiązała konfederację tarnogrodzką^[19]
• 1 lutego 1717 – odbył się Sejm Niemy – jednodniowe posiedzenie, na którym w obawie przed zerwaniem obrad, nie dopuszczono nikogo do głosu. Obradami zza kulis sterował rosyjski ambasador^[19].
• 17 lutego 1720 – w Poczdamie zawarto tajny układ rosyjsko-pruski, który miał utrzymać obecny stan polityczny Rzeczypospolitej^[19]
• 23 listopada 1732 – Austria, Rosja i Prusy zawarły traktat trzech czarnych orłów w celu zablokowania ponownego wybrania Leszczyńskiego na króla Polski^[19]
• 1733 – wprowadzono prawo wykluczające innowierców ze sprawowania urzędów państwowych i z sejmu^[15]
• 1 lutego 1733 – zmarł August II Mocny^[19]

• 1733–1735 – wojna o sukcesję polską: na tron wybrano Stanisława Leszczyńskiego (12 listopada 1733) oraz Augusta III Wettina (5 października 1733)^[19]
• 1733 – ukazał się traktat polityczny Głos wolny wolność ubezpieczający, przypisywany Leszczyńskiemu, głoszący m.in. zniesienie liberum veto, pańszczyzny oraz wolnej elekcji^[19]
• 17 stycznia 1734 – koronowano Augusta III^[19]
• maj 1734 – Stanisław Leszczyński uciekł z kraju^[19]
• 5 listopada 1734 – zwolennicy Leszczyńskiego zawarli konfederację dzikowską, na której ogłosili, że August III jest uzurpatorem^[19]
• 26 stycznia 1736 – abdykacja Stanisława Leszczyńskiego^[19]
• czerwiec – sierpień 1736 – odbył się sejm pacyfikacyjny w Warszawie^[19]
• 1737 – Rzeczpospolita zawarła traktat ze Stolicą Apostolską^[19]
• 1740 – Stanisław Konarski założył Collegium Nobilium^[19]
• 1744 – w Warszawie powstała pierwsza loża masońska „Trzej bracia”^[19]
• 1746 – Benedykt Chmielowski wydał pierwszą polską encyklopedię, Nowe Ateny^[19]
• 1747 – Józef Andrzej Załuski otworzył pierwszą w Polsce publiczną bibliotekę^[19]
• 1760 – Andrzej Zamoyski zniósł poddaństwo chłopów w swoich dobrach^[19]
• 5 października 1763 – zmarł August III Sas^[19]
• maj – lipiec 1764 – przeprowadzono reformy skarbu, wojska i sądownictwa oraz ograniczono liberum veto^[20]

• 6 września 1764 – elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego^[20]
• 19 listopada 1765 – otworzono Teatr Narodowy w Warszawie^[20]
• 1765 – Stanisław Poniatowski założył Szkołę Rycerską^[20]
• 1765–1785 – ukazywało się czasopismo społeczno-polityczne „Monitor”^[20]
• 1766 – sejm warszawski odrzucił projekty przyznania w pełni praw innowiercom^[20]
• 23 czerwca 1767 – konfederacja radomska zawiązała spisek przeciwko Stanisławowi Poniatowskiemu^[20]
• 1767–1780 – w Rzeczypospolitej działał włoski malarz Bernardo Bellotto zwany Canaletto^[20]
• 29 lutego 1768 – zawiązano konfederację barską^[20]
• czerwiec – lipiec 1768 – wybuchło powstanie chłopskie na Ukrainie (koliszczyzna)^[20]
• 22 października 1770 – władze konfederackie ogłosiły detronizację monarchy i bezkrólewie^[20]
• 3 listopada 1771 – konfederaci barscy dokonali nieudanej próby porwania Stanisława Poniatowskiego^[20]
• 1772 – włoski kartograf Jan Antoni Rizzi-Zannoni opracował mapę Polski w skali 1:962 000^[20]
• 5 sierpnia 1772 – I rozbiór Polski między Prusy, Rosję i Austrię^[20]
• 30 września 1773 – sejm nadzwyczajny w Warszawie ratyfikował traktaty rozbiorowe^[20]
• 14 października 1773 – powstała Komisja Edukacji Narodowej^[20]
• 1773–1774 – budowa Kanału Bydgoskiego^[20]
• 1775 – Ignacy Krasicki wydał utwór Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki^[20]
• marzec 1775 – sejm powołał Radę Nieustającą, stały rząd złożony z króla, 18 senatorów i 18 posłów^[20]
• 1777–1783 – reformowanie Akademii Krakowskiej przez Hugo Kołłątaja^[20]
• 11 października 1779 – w bitwie pod Savannah zginął Kazimierz Pułaski^[20]
• 1780–1784 – budowa Kanału Ogińskiego łączącego dorzecze Niemna i Dniepru^[20]
• 1784–1793 – przebudowa pałacu w Łazienkach^[20]
• 6 maja 1787 – doszło do spotkania Stanisława Poniatowskiego z carycą Katarzyną Wielką – caryca nie zezwoliła na przeprowadzenie reform ustrojowych i wojskowych w Polsce^[20]
• październik 1788 – maj 1792 – obrady Sejmu Wielkiego (Czteroletniego)^[20]
• 1788 – Sejm uchwalił zwiększenie etatu wojska do 100 tys. żołnierzy oraz wprowadził podatek na armię^[20]
• 19 stycznia 1789 – Stanisław August rozwiązał Radę Nieustającą^[20]
• 2 grudnia 1789 – ulicami Warszawy przeszła „czarna procesja”, w której mieszczanie domagali się praw ekonomicznych i politycznych^[20]
• 1789–1790 – odbył się pierwszy w historii spis powszechny^[20]
• 29 marca 1790 – Polska zawarła sojusz z Prusami^[20]
• 1790 – odbyły się dodatkowe wybory do sejmu^[20]
• 24 marca 1791 – sejm uchwalił prawo o sejmikach, które odsunęło gołotę od władzy^[20]
• 21 kwietnia 1791 – sejm uchwalił prawo o miastach^[20]
• 3 maja 1791 – uchwalono pierwszą polską konstytucję (Konstytucja 3 maja)
• 27 kwietnia 1792 – zawiązano konfederację targowicką^[20]
• maj – lipiec 1792 – wojna z Rosją w obronie Konstytucji 3 maja^[20]
• 18 czerwca 1792 – wojsko polskie pod wodzą ks. Józefa Poniatowskiego zwyciężyło pod Zieleńcami^[20]
• 22 czerwca 1792 – Stanisław August Poniatowski ustanowił order Virtuti Militari^[20]
• 22 czerwca 1792 – Stanisław August wysłał Katarzynie II propozycje pokojowe^[20]
• 18 lipca 1792 – wojska Tadeusza Kościuszki przegrały pod Dubienką^[20]
• 24 lipca 1792 – Stanisław Poniatowski przystąpił do konfederacji targowickiej^[20]
• lipiec – wrzesień 1792 – masowe akcesy szlachty do Targowicy^[20]
• 21 stycznia 1793 – II rozbiór Polski^[20]
• czerwiec – listopad 1793 – sejm nadzwyczajny w Grodnie przyjął traktaty rozbiorowe z Rosją i z Prusami^[20]
• 1793–1794 – wzmógł się opór wobec rosyjskiej okupacji
• luty – marzec 1794 – redukcja wojsk Rzeczypospolitej^[21]
• 12 marca 1794 – oddziały kawalerii narodowej gen. Antoniego Madalińskiego zbuntowały się^[21]
• 24 marca 1794 – wybuchła insurekcja kościuszkowska^[21]
• marzec – kwiecień 1794 – organizacja władz powstańczych i wojska^[21]
• 4 kwietnia 1794 – bitwa pod Racławicami wygrana przez wojska Kościuszki^[21]
• 17 kwietnia 1794 – wybuchło powstanie na Żmudzi^[21]
• 17–18 kwietnia 1794 – wybuchła insurekcja w Warszawie kierowana przez Jana Kilińskiego^[21]
• 22–24 kwietnia 1794 – wybuchła insurekcja w Wilnie pod wodzą płk. Jakuba Jasińskiego^[21]
• 7 maja 1794 – Tadeusz Kościuszko wydał pod Połańcem uniwersał (zwany połanieckim), w którym zapowiedział reformę agrarną^[21]
• 8–9 maja 1794 – wybuchły rozruchy w Warszawie, podczas których przeprowadzono publiczną egzekucję przywódców Targowicy^[21]
• 6 czerwca 1794 – pod Szczekocinami wojska powstańcze przegrały z oddziałami pruskimi i rosyjskimi^[21]
• 15 czerwca 1794 – wojska pruskie zajęły Kraków^[21]
• 7–11 lipca 1794 – wojska Kościuszki i gen. Józefa Zajączka bez sukcesu broniły przedpoli Warszawy^[21]
• 11–12 sierpnia 1794 – Rosjanie zdobyli Wilno^[21]
• lipiec – październik 1794 – insurekcja w Wielkopolsce, wsparta przez oddziały powstańcze gen. Jana Henryka Dąbrowskiego^[21]
• 2 października 1794 – oddziały gen. Dąbrowskiego zajęły Bydgoszcz^[21]
• 10 października 1794 – bitwa pod Maciejowicami: Kościuszko dostał się do niewoli^[21]
• 1794 – naczelnikiem powstania został Tomasz Wawrzecki^[21]
• 6 września 1794 – zakończenie pierwszego oblężenia Warszawy
• 4 listopada 1794 – oddziały rosyjskie dokonały rzezi Pragi^[21]
• 16 listopada 1794 – resztki armii powstańczej kapitulowały^[21]
• 19 listopada 1794 – Rosjanie aresztowali Tomasza Wawrzeckiego – koniec insurekcji kościuszkowskiej^[21]
• grudzień 1794 – Tadeusz Kościuszko został osadzony w Twierdzy Petropawłowskiej^[21]
• 3 stycznia 1795 – uchwalono konwencję austriacko-rosyjską o podziale ziem Rzeczypospolitej^[21]
• 24 października 1795 – III rozbiór Polski^[21]

• 9 stycznia 1797 – Jan Henryk Dąbrowski utworzył Legiony Polskie^[21]
• 26 stycznia 1797 – trzy mocarstwa zaborcze podpisały konwencję o ostatecznej likwidacji Polski^[21]
• 1797 – nowy car rosyjski Paweł I złagodził kurs wobec Polaków (m.in. wypuścił z więzienia Kościuszkę i Potockiego)^[21]
• 12 lutego 1798 – w Petersburgu zmarł ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski^[21]
• 1798 – księżna Izabela Czartoryska rozpoczęła w Puławach budowę Świątyni Sybilli, uznanej za pierwsze polskie muzeum”^[22]
• 1 listopada 1800 – w Warszawie powstało Towarzystwo Przyjaciół Nauk – pierwsze polskie stowarzyszenie narodowe^[21]
• 18 maja 1802 – żołnierze Legionów Polskich zostali wysłani na francuską kolonię San Domingo (ob. Haiti), by tłumić tamtejsze bunty miejscowych^[21]
• 1803 – Adam Jerzy Czartoryski został kuratorem wileńskiego okręgu szkolnego, dzięki czemu odegrał dużą rolę w reformie szkolnictwa polskiego w zaborze rosyjskim^[21]
• październik 1805 – z inicjatywy Tadeusza Czackiego powstało Liceum Krzemienieckie^[21]
• 7 listopada 1806 – pod wodzą Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego wybuchło powstanie wielkopolskie^[21]
• 28 listopada 1806 – wojska francuskie przybyły do Warszawy^[21]
• 1806 – Samuel Bogumił Linde wydał pierwszy z sześciu tomów „Słownika języka polskiego”^[21]
• 14 stycznia 1807 – dekretem Napoleona I powstała 7-osobowa Komisja Rządząca^[21]
• 7–9 lipca 1807 – na mocy pokoju tylżyckiego ustanowiono powstanie Księstwa Warszawskiego^[21]
• 22 lipca 1807 – w Dreźnie uchwalono konstytucję Księstwa Warszawskiego^[21]
• 14 kwietnia 1809 – Austria zaatakowała Księstwo Warszawskie^[21]
• 19 kwietnia 1809 – bitwa pod Raszynem^[21]
• maj – lipiec 1809 – wódz armii księstwa książę Józef Poniatowski oddał Warszawę i zaatakował ziemie zaboru austriackiego: wyzwolenie Krakowa, Lwowa i Zamościa^[21]
• 14 października 1809 – na mocy pokoju francusko-austriackiego w Schönbrunn, Księstwo Warszawskie uzyskało Nową Galicję^[21]
• 22 lutego lub 1 marca 1810 – urodził się Fryderyk Chopin^[21]
• 14 września 1811 – przeprowadzono uwłaszczenie chłopów w Prusach^[21]
• 26 maja 1812 – książę warszawski Fryderyk August przekazał pełnię władzy wykonawczej Radzie Ministrów księstwa^[21]
• 1 lipca 1812 – Napoleon powołał Komisję Rządu Tymczasowego Wielkiego Księstwa Litewskiego^[21]
• styczeń–luty 1813 – wojska rosyjskie wkroczyły do Warszawy^[21]
• 14 marca 1813 – car Aleksander I utworzył w Warszawie Tymczasową Radę Najwyższą Księstwa Warszawskiego^[21]
• 19 października 1813 – podczas Bitwy pod Lipskiem zginął książę Józef Poniatowski^[21]
• 3 maja 1815 – Rosja, Prusy i Austria zawarły traktat o podziale ziem polskich: utworzono Królestwo Polskie połączone unią personalną z Rosją, autonomiczne Wielkie Księstwo Poznańskie w granicach Prus oraz Rzeczpospolitą Krakowską władaną przez Austrię^[21]

• 20 maja 1815 – Aleksander I powołał Rząd Tymczasowy i Tymczasową Radę Stanu Królestwa Polskiego^[21]
• 27 listopada 1815 – Aleksander I nadał konstytucję Królestwu Polskiemu^[21]
• 19 listopada 1816 – Aleksander I założył Królewski Uniwersytet Warszawski^[23]
• 1816 – w Wilnie powstało Towarzystwo Filomatów^[23]
• 15 października 1817 – w Szwajcarii zmarł Tadeusz Kościuszko^[23]
• 1817 – Józef Maksymilian Ossoliński założył Zakład Narodowy (zwany Ossolineum)^[23]
• 3 maja 1819 – major Walerian Łukasiński założył w Warszawie Wolnomularstwo Narodowe, organizację dążącą do zjednoczenia ziem polskich^[23]
• 1 maja 1821 – powstała organizacja spiskowa Towarzystwo Patriotyczne^[23]
• 1821 – Towarzystwo Filomatów zmieniło nazwę na Towarzystwo Filaretów^[23]
• 1822 – w Wilnie ukazały się Ballady i romanse Adama Mickiewicza^[23]
• październik 1822 – aresztowano Waleriana Łukasińskiego i innych przywódców Towarzystwa Patriotycznego^[23]
• 8 kwietnia 1823 – w zaborze pruskim przeprowadzono reformę uwłaszczeniową^[23]
• 1823–1824 – aresztowano wileńskich filomatów i filaretów^[23]
• 1 grudnia 1825 – zmarł car Aleksander I, tron rosyjski i polski objął jego brat Mikołaj I^[23]
• 1826–1828 – przeprowadzono proces sądowy przeciwko Towarzystwu Patriotycznemu^[23]
• 29 stycznia 1828 – powstał Bank Polski^[23]
• grudzień 1828 – Piotr Wysocki zakłada tajny Związek w Szkole Podchorążych Piechoty^[23]
• 1828 – w Petersburgu ukazała się powieść poetycka Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza^[23]
• 17 marca 1830 – w warszawskim Teatrze Narodowym odbył się pierwszy koncert Fryderyka Chopina^[23]
• 29/30 listopada 1830 – „noc listopadowa” – początek powstania listopadowego^[23]

• 30 listopada 1830 – niepowodzeniem zakończył się zamach na wielkiego księcia Konstantego^[23]
• 30 listopada 1830 – Rada Administracyjna powierzyła dowództwo nad wojskiem gen. Józefowi Chłopickiemu oraz rozpoczęła rozmowy z Konstantym^[23]
• 3 grudnia 1830 – Rada Administracyjna przekształciła się w Rząd Tymczasowy^[23]
• 3 grudnia 1830 – wielki książę Konstanty wycofał się z Królestwa Polskiego^[23]
• 5 grudnia 1830 – generał Józef Chłopicki ogłosił się dyktatorem powstania^[23]
• 18 grudnia 1830 – Sejm Królestwa Polskiego uznał powstanie za narodowe^[23]
• 18 stycznia 1831 – generał Chłopicki złożył funkcję dyktatora powstania^[23]
• 25 stycznia 1831 – sejm zdetronizował Mikołaja I^[23]
• 30 stycznia 1831 – powstał Rząd Narodowy na czele z ks. Adamem Jerzym Czartoryskim^[23]
• 5-6 lutego 1831 – siły rosyjskie wkroczyły do Królestwa Polskiego^[23]
• 14 lutego 1831 – zwycięstwo wojsk polskich pod Stoczkiem^[23]
• 19–20 lutego 1831 – zwycięstwo wojsk polskich pod Wawrem^[23]
• 25 lutego 1831 – bitwa o Olszynkę Grochowską^[23]
• 26 lutego 1831 – wodzem naczelnym powstania został gen. Jan Zygmunt Skrzynecki^[23]
• 3 marca 1831 – wojska powstańcze zajęły Lublin i Zamość^[23]
• marzec 1831 – wybuch powstania na Litwie^[23]
• 31 marca 1831 – rozpoczęła się polska ofensywa według planu gen. Ignacego Prądzyńskiego^[23]
• kwiecień 1831 – odbyła się nieudana wyprawa korpusu gen. Dwernickiego na Wołyń^[23]
• 26 maja 1831 – klęska Polaków w bitwie pod Ostrołęką^[23]
• 21 czerwca 1831 – Rząd Narodowy ogłosił pobór pospolitego ruszenia^[23]
• lipiec – sierpień 1831 – armia rosyjska przekroczyła Wisłę i zajęła tereny na północny zachód od Warszawy^[23]
• 17 sierpnia 1831 – nowym szefem rządu oraz głównodowodzącym wojskiem został gen. Jan Krukowiecki^[23]
• 6–8 września 1831 – szturm Rosjan na Warszawę^[23]
• 10 września 1831 – gen. Maciej Rybiński przejął dowództwo nad wojskiem^[23]
• 5 października 1831 – armia polska przekroczyła granicę pruską: członkowie władz powstańczych udali się na emigrację^[23]
• 21 października 1831 – twierdza Zamość kapitulowała: koniec powstania listopadowego^[23]

• 1 listopada 1831 – ogłoszono amnestię carską dla żołnierzy i podoficerów biorących udział w powstaniu listopadowym^[23]
• 6 listopada 1831 – w Paryżu powstał Komitet Tymczasowy Emigracji Polskiej^[23]
• 14 listopada 1831 – car ustanowił granicę celną między Cesarstwem Rosyjskim a Królestwem Polskim^[23]
• 15 grudnia 1831 – Joachim Lelewel założył Komitet Narodowy Polski^[23]
• grudzień 1831 – Mikołaj I nakazał zamknięcie Uniwersytetów Warszawskiego i Wileńskiego oraz szkół średnich^[23]
• 26 lutego 1832 – Mikołaj I zniósł konstytucję, wcielił Królestwo do Cesarstwa Rosyjskiego oraz zlikwidował polski sejm, armię oraz odrębny budżet^[23]
• 26 lutego 1832 – Fryderyk Chopin zagrał pierwszy koncert w Paryżu^[23]
• 17 marca 1832 – powstało Towarzystwo Demokratyczne Polskie^[23]
• kwiecień 1832 – Rosjanie zaczęli budowę warszawskiej Cytadeli^[23]
• po 1832 – zaczęła wykształcać się polska inteligencja^[24]
• marzec – kwiecień 1833 – płk. Józef Zaliwski przeprowadził nieudaną próbę wywołania powstania w Królestwie^[23]
• listopad 1833 – w Szwajcarii powstała Młoda Polska – polska sekcja międzynarodowej organizacji rewolucyjnej Młoda Europa^[23]
• 1 stycznia 1834 – językiem urzędowym na ziemiach polskich został język rosyjski^[23]
• 1834 – ukazał się Pan Tadeusz Adama Mickiewicza^[23]
• 1835 – w Paryżu ukazała się anonimowo Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego^[23]
• 1837 – przeprowadzono reformę administracyjną^[23]
• 24 listopada 1838 – w Paryżu powstała Biblioteka Polska^[23]
• 1841 – na ziemiach polskich wprowadzono rosyjski system monetarny^[23]
• 15 czerwca 1845 – otworzono pierwszy odcinek Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej^[23]
• 20 lutego 1846 – wybuchła rewolucja krakowska^[25]
• 15 kwietnia 1846 – Austria zlikwidowała Rzeczpospolitą Krakowską^[25]
• 1847 – wprowadzono rosyjski kodeks karny w Królestwie Polskim^[25]
• 1 stycznia 1848 – odbyła się prapremiera Halki Stanisława Moniuszki^[25]
• 20 marca 1848 – wybuchło powstanie wielkopolskie^[25]
• marzec – kwiecień 1848 – w Krakowie oraz Lwowie powstały polskie reprezentacje narodowe^[25]
• 22 kwietnia 1848 – austriacki gubernator Galicji ogłosił zniesienie pańszczyzny chłopskiej^[25]
• 26–29 kwietnia 1848 – rozruchy w Krakowie^[25]
• kwiecień–maj 1848 – wielkopolscy powstańcy stoczyli walki z wojskami pruskimi^[25]
• 7 września 1848 – w Austrii przeprowadzono uwłaszczenie chłopów^[25]
• październik – listopad 1848 – wojsko austriackie zajęło Lwów^[25]
• 17 października 1849 – w Paryżu zmarł Fryderyk Chopin^[25]
• grudzień 1849 – Wielkie Księstwo Poznańskie wcielono do Prus^[25]
• 25 października 1850 – zniesiono granicę celną między Królestwem Polskim a Cesarstwem Rosyjskim^[25]
• 1851 – Cyprian Kamil Norwid wydał Promethidion^[25]
• 1854 – Ignacy Łukasiewicz zbudował pierwszy szyb naftowy w Bóbrce koło Krosna^[25]
• 2 maja 1855 – zmarł car Mikołaj I, tron przejął jego syn Aleksander II^[25]
• 26 listopada 1855 – zmarł Adam Mickiewicz^[25]
• maj 1856 – wizyta cara Aleksandra I w Warszawie^[25]
• 1 października 1857 – w Warszawie otwarto Akademię Medyko-Chirurgiczną^[25]
• 24 listopada 1857 – w Warszawie powstało Towarzystwo Rolnicze z hr. Andrzejem Zamoyskim na czele^[25]
• 1858–1862 – rozwój konspiracji niepodległościowej wśród młodzieży^[25]
• 29 listopada 1860 – z okazji 30 rocznicy wybuchu powstania listopadowego wybuchła wielka manifestacja w Warszawie^[25]
• 1860–1861 – w Krakowie wydano manifestacje patriotyczne^[24]
• 1861–1864 – zniesienie pańszczyzny^[24]
• 25–27 lutego 1861 – wojska rosyjskie rozproszyły dwie manifestacje zorganizowane w Warszawie^[25]
• 26 lutego 1861 – kraje koronne w Austrii otrzymały autonomię^[25]
• 28 lutego 1861 – powstała Delegacja Miejska^[25]
• 27 marca 1861 – rozpoczęto polonizację szkolnictwa^[25]
• 18 czerwca 1861 – w Królestwie Polskim powstały samorządowe rady gubernialne, powiatowe i miejskie^[25]
• 14 października 1861 – władze carskie ogłosiły stan wojenny w Królestwie Polskim^[25]
• 15-16 października 1861 – wojsko rosyjskie stłumiło demonstracje w Warszawie^[25]
• grudzień 1861 – działalność rozpoczęli „Biali” dążący do odbudowy autonomii Królestwa^[25]
• 18 maja 1862 – otworzono pierwszy odcinek Kolei Warszawsko-Petersburskiej^[25]
• 1862 – „Czerwoni” utworzyli konspiracyjny Komitet Centralny Narodowy z Jarosławem Dąbrowskim na czele^[25]
• 5 czerwca 1862 – przeprowadzono oczynszowanie chłopów^[25]
• 5 czerwca 1862 – przeprowadzono reformę szkolnictwa^[25]
• 14 czerwca 1862 – Aleksander Wielopolski został mianowany naczelnikiem rządu cywilnego Królestwa^[25]
• 27 czerwca 1862 – „Czerwoni” przeprowadzili nieudany zamach na wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza oraz Aleksandra Lüdersa^[25]
• 2 lipca 1862 – „Czerwoni” po raz kolejny przeprowadzili nieudany zamach na wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza oraz Aleksandra Lüdersa^[25]
• 8 sierpnia 1862 – przeprowadzono próbę zamachu na Aleksandra Wielopolskiego^[25]
• 14 sierpnia 1862 – aresztowano Jarosława Dąbrowskiego^[25]
• 15 sierpnia 1862 – przeprowadzono próbę zamachu na Aleksandra Wielopolskiego^[25]
• październik 1862 – władze carskie przeprowadziły pobór do wojska^[25]
• 25 listopada 1862 – w Warszawie otworzono Szkołę Główną^[25]
• 2–3 stycznia 1863 – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania z chwilą rozpoczęcia poboru^[25]
• 14–15 stycznia 1863 – do wojska wcielono 1,5 tys. młodych ludzi – początek rosyjskiej branki^[25]
• 15–22 stycznia 1863 – na apel organizacji młodzież masowo uciekła z miast^[25]
• 22 stycznia 1863 – wybuchło powstanie styczniowe – władze w kraju objął Tymczasowy Rząd Narodowy^[25]

• 7 lutego 1863 – Tymczasowy Rząd Narodowy wydał odezwę do Polaków^[25]
• 8 lutego 1863 – Prusy zawiązały układ wojskowy z Rosją w sprawie stłumienia powstania styczniowego^[25]
• 13 kwietnia 1863 – car Aleksander II zapowiedział amnestię dla powstańców, którzy złożyli broń^[25]
• kwiecień 1863 – rozwój powstania na Litwie^[25]
• 10 maja 1863 – Tymczasowy Rząd Narodowy przekształcił się w Rząd Narodowy^[25]
• 12 czerwca 1863 – Karol Majewski został kierownikiem Rządu Narodowego^[25]
• 16 września 1863 – upadł rząd Majewskiego – władzę przejęli „Czerwoni”^[25]
• 17 października 1863 – dyktatorem powstania został Romuald Traugutt^[25]
• 29 lutego 1864 – władze austriackie ogłosiły stan oblężenia w Galicji^[25]
• 11 kwietnia 1864 – aresztowano Traugutta^[25]
• 28 kwietnia 1865 – odbyła się premiera opery Straszny dwór Stanisława Moniuszki w Warszawie^[26]
• 5 sierpnia 1864 – stracono Romualda Traugutta^[25]
• 1864 – koniec powstania styczniowego

• 10 grudnia 1865 – car Aleksander II zabronił Polakom zakupu majątków na tzw. Ziemiach Zabranych^[26]
• 1865 – ogłoszono amnestię dla więźniów politycznych^[26]
• 20 września 1866 – Agenor Gołuchowski został namiestnikiem Galicji^[26]
• 1866–1871 – przeprowadzono rusyfikację szkolnictwa w Królestwie Polskim^[26]
• 7 lutego 1867 – we Lwowie powstał Związek Polskich Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”^[26]
• 1867–1869 – przeprowadzono likwidację instytucji Królestwa Polskiego (m.in. Rady Stanu i Rady Administracyjnej)^[26]
• 4 czerwca 1869 – wprowadzono język polski do galicyjskich urzędów^[26]
• 1869 – powstał rosyjski Uniwersytet Warszawski^[26]
• 23 października 1870 – w szwajcarskim Rapperswilu Władysław Plater założył Muzeum Narodowe Polskie^[26]
• 1870 – ukazał się pierwszy tom Bibliografii polskiej Karola Estreichera^[26]
• 1871 – Aleksander Świętochowski ogłosił na łamach „Przeglądu Tygodniowego” zasady polskiego pozytywizmu^[26]
• 1871 – przeprowadzono polonizację szkół wyższych w Krakowie oraz Lwowie^[26]
• 1872 – rozpoczęto germanizację szkół^[26]
• 1872 – w Krakowie powstała Akademia Umiejętności^[26]
• 1872 – w Wielkopolsce powstało Towarzystwo Oświaty Ludowej dla obrony Polaków przed germanizacją^[26]
• 1872–1879 – kulturkampf^[26]
• 1874 – zlikwidowano urząd namiestnika Królestwa Polskiego^[26]
• 1876–1880 – rozwój ruchu socjalistycznego na ziemiach polskich^[26]
• 19 czerwca 1876 – przeprowadzono germanizację szkół w Wielkopolsce^[26]
• 1876 – ukazała się Stara baśń Józefa Ignacego Kraszewskiego^[26]
• 1878 – Jan Matejko namalował Bitwę pod Grunwaldem^[26]
• 7 października 1879 – otworzono Muzeum Narodowe w Krakowie^[26]
• lata 70. XIX w. – na terenie Galicji zaczął rozwijać się przemysł naftowy^[24]
• 1882 – w Krakowie oddano do użytku linię „konnej kolei żelaznej zwanej tramwajem”^[27]
• 1 września 1882 – Ludwik Waryński utworzył polską partię robotniczą „Proletariat”^[27]
• 1883 – Zygmunt Wróblewski oraz Karol Olszewski jako pierwsi skroplili tlen i azot^[27]
• 1885 – „rugi pruskie”^[27]
• 28 stycznia 1886 – proletariatczycy zginęli na stokach Cytadeli Warszawskiej^[27]
• 26 kwietnia 1886 – władze Rzeszy powołały Komisję Kolonizacyjną dla popierania osadnictwa niemieckiego na ziemiach polskich^[27]
• 1886 – w Warszawie powstał Uniwersytet Latający^[27]
• 1887 – ukazała się książka Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej^[27]
• 1887–1889 – na łamach „Kuriera Codziennego” ukazała się Lalka Bolesława Prusa^[27]
• 1887–1888 – powstała organizacja socjalistyczna „II Proletariat”^[27]
• 1887 – w Szwajcarii powstała Liga Polska^[27]
• 1890 – Jan Matejko stworzył „Poczet królów i książąt polskich”^[27]
• 1 maja 1890 – odbyły się pierwsze manifestacje pierwszomajowe w Królestwie Polskim i Galicji^[27]
• 31 stycznia 1892 – we Lwowie powstała Galicyjska Partia Socjaldemokratyczna^[27]
• 17–23 listopada 1892 – w Paryżu odbył się zjazd socjalistów – ogłoszono program odbudowy niepodległego państwa polskiego oraz powołano Polską Partię Socjalistyczną^[27]
• 30 lipca 1893 – rozłam w PPS^[27]
• 1893–1894 – Wojciech Kossak i Jan Styka stworzyli Panoramę Racławicką^[27]
• 1 kwietnia 1893 – powstała Liga Narodowa^[28]
• 12 lipca 1894 – ukazał się pierwszy numer „Robotnika”^[27]
• 28 lipca 1895 – powstało Stronnictwo Ludowe^[28]
• 1896 – ukazała się powieść Quo vadis Henryka Sienkiewicza^[28]
• 1897 – powstało Stronnictwo Demokratyczno-Narodowe^[28]
• kwiecień 1901 – we Wrześni wybuchły strajki szkolne dzieci w obronie języka polskiego^[28]
• 1903 – Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie otrzymali Nagrodę Nobla z dziedziny fizyki za odkrycie polonu^[28]
• 1903 – Stronnictwo Ludowe zmieniło nazwę na Polskie Stronnictwo Ludowe^[28]
• 17 stycznia 1904 – w Galicji odbył się zjazd założycielski Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego^[28]
• październik – listopad 1904 – powstała Organizacja Bojowa PPS^[28]
• 1905 – Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla za Quo vadis^[28]
• 28 stycznia 1905 – PPS ogłosił strajk powszechny w Królestwie Polskim, domagając się swobód politycznych^[28]
• 1 listopada 1905 – wojska rosyjskie stłumiły manifestację w Warszawie: zginęło 40 osób, a 170 zostało rannych^[28]
• 10 listopada 1905 – władze rosyjskie wprowadziły stan wojenny w Królestwie Polskim^[28]
• grudzień 1905 – styczeń 1906 – kolejny strajk powszechny w Królestwie Polskim^[28]
• 15 sierpnia 1906 – „krwawa środa” – bojówki PPS dokonały ok. 100 zamachów na rosyjskich wojskowych, policjantów i urzędników^[28]
• 1908–1914 – w Galicji powstały liczne organizacje paramilitarne, które odegrały dużą rolę podczas I wojny światowej^[24]
• 1911 – Maria Skłodowska-Curie otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za pracę nad radem, polonem oraz promieniotwórczością^[28]
• 1913–1914 – rozłam w PSL na dwa ugrupowania: PSL „Piast” oraz PSL-Lewica^[28]
• 28 lipca 1914 – początek I wojny światowej^[29]

• 3 sierpnia 1914 – ogłoszono mobilizację oddziałów Związku Strzeleckiego i Drużyn Strzeleckich w Krakowie^[28]
• 6 sierpnia 1914 – wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa^[29]
• 8 sierpnia 1914 – najwyżsi dowódcy armii Austro-Węgier i Niemiec ogłosili orędzie do Polaków^[29]
• 14 sierpnia 1914 – odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa^[29]
• sierpień 1914 – powstały Legiony Polskie^[29]
• jesień 1914 – powstała konspiracyjna Polska Organizacja Wojskowa^[29]
• sierpień 1915 – państwa centralne opanowały Królestwo Polskie^[29]
• 4–6 lipca 1916 – bitwa pod Kostiuchnówką^[29]
• 5 listopada 1916 – monarchowie Niemiec i Austro-Węgier ogłosili Akt 5 listopada^[29]
• 22 stycznia 1917 – Woodrow Wilson, prezydent USA, wygłosił przemówienie, w którym była mowa o powstaniu niepodległej i zjednoczonej Polski^[29]
• marzec 1917 – Roman Dmowski wydał memoriał w sprawie odbudowy Polski^[29]
• 4 czerwca 1917 – we Francji rozpoczęto formowania Armii Polskiej (tzw. Armii Błękitnej)^[29]
• lipiec 1917 – wybuchł „kryzys przysięgowy”, w Magdeburgu internowano Józefa Piłsudskiego^[29]
• sierpień 1917 – w Lozannie powstał Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele^[29]
• wrzesień 1917 – rozwiązano Legiony Polskie^[29]
• 8 stycznia 1918 – ogłoszono 14 punktów prezydenta Wilsona^[30]
• 3 marca 1918 – w Brześciu Rosja Sowiecka i państwa centralne podpisały traktat pokojowy^[30]
• 3 czerwca 1918 – premierzy Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch złożyli deklarację, w której zawarli, że stworzenie państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w Europie^[30]
• 7 października 1918 – Rada Regencyjna przejęła władzę nad Polską Siłą Zbrojną^[30]
• 7 października 1918 – Józef Świeżyński został premierem^[30]
• 18 października 1918 – powstała Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego^[30]
• 28 października 1918 – w Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna^[31]
• 31 października 1918 – Polacy zdobyli władzę w Krakowie oraz Lwowie^[30]
• 1 listopada 1918 – wybuchły walki z Ukrainą o Lwów i Galicję Wschodnią^[30]
• 7 listopada 1918 – w Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej^[32]
• 10 listopada 1918 – sprowadzono Józefa Piłsudskiego do Warszawy^[32]
• 11 listopada 1918 – Niemcy i ententa podpisały zawieszenie broni; Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu dowództwo nad Polską Siłą Zbrojną – Polska odzyskała niepodległość^[32]

• 14 listopada 1918 – władzę polityczną objął Józef Piłsudski^[30]
• 12 listopada 1918 – Józef Piłsudski wydał pierwszy rozkaz do Wojska Polskiego, w którym podkreślał szkodliwą rolę niejednolitości i różnic w szeregach armii^[33]
• 16 listopada 1918 – Józef Piłsudski wysłał telegram do państw uczestniczących w I wojnie światowej i państw neutralnych mówiący o odzyskaniu niepodległości^[30]
• 18 listopada 1918 – powołano rząd Jędrzeja Moraczewskiego^[30]
• 19 listopada 1918 – ostatnie oddziały niemieckie ustąpiły z warszawskiej cytadeli; do Warszawy przybył poseł Harry Kessler, co oznaczało uznanie państwa polskiego przez Niemców^[33]
• 21 listopada 1918 – wyparto oddziały ukraińskie ze Lwowa^[30]
• 22 listopada 1918 – ustanowiono dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego; Tymczasowym Naczelnikiem Państwa został Józef Piłsudski^[30]
• 9 grudnia 1918 – odbyła się inauguracja Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – czwartej (po Krakowie, Lwowie i Warszawie) ogólnopolskiej szkoły wyższej^[33]
• 26 grudnia 1918 – do Poznania przyjechał Ignacy Paderewski^[30]
• 27 grudnia 1918 – wybuchło powstanie wielkopolskie^[30]
• 5 stycznia 1919 – oddziały Armii Czerwonej zajęły Wilno^[33]
• 6 stycznia 1919 – powstańcy wielkopolscy zajęli Inowrocław oraz port lotniczy Ławica pod Poznaniem
• 16 stycznia 1919 – do dymisji podał się rząd Jędrzeja Moraczewskiego – nowym premierem został Ignacy Paderewski^[30]
• 26 stycznia 1919 – przeprowadzono wybory do Sejmu Ustawodawczego^[30]
• styczeń 1919 – na Śląsk Cieszyński wkroczyła armia czechosłowacka^[30]
• 20 lutego 1919 – uchwalono „małą konstytucję”^[30]
• 19 kwietnia 1919 – Wojsko Polskie zajęło Wilno^[34]
• 25 maja 1919 – komisariat NRL przekazał armię wielkopolską do dyspozycji Naczelnego Wodza^[33]
• 28 czerwca 1919 – podpisano traktat wersalski, dzięki któremu Polska otrzymała Wielkopolskę oraz Pomorze^[34]
• 16 sierpnia 1919 – wybuchło I powstanie śląskie^[34]
• 11 października 1919 – polski Uniwersytet im. Stefana Batorego w Wilnie uroczyście wznowił działalność; w Krakowie utworzono Polski Związek Lekkoatletyczny^[33]
• 27 listopada 1919 – rząd Ignacego Paderewskiego podał się do dymisji^[33]
• 21 grudnia 1919 – utworzono Polski Związek Piłki Nożnej^[33]
• 15 stycznia 1920 – Sejm przyjął ustawę uznającą markę polską za jedyną walutę dopuszczoną do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej^[33]
• 25 kwietnia – 7 maja 1920 – zwycięska ofensywa wojsk polskich i ukraińskich, zajęcie Kijowa^[34]
• 7 maja 1920 – Sejm przyjął ustawę o likwidacji serwitutów na terenie byłego Królestwa Polskiego^[33]
• 9 maja 1920 – na froncie ukraińskim Polacy zajęli Bracław i Tulczyn^[33]
• 13 maja 1920 – w Warszawie odbył się I zjazd Związku Zawodowego Literatów Polskich; prezesem został Stefan Żeromski^[33]
• lipiec 1920 – Wincenty Witos powołał Rząd Obrony Narodowej^[34]
• lato 1920 – rosyjska kontrofensywa na całym froncie: Armia Czerwona dotarła do brzegów Wisły^[34]
• 11 lipca 1920 – odbyły się plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu^[34]
• 26 lipca 1920 – Naczelny Wódz zwolnił szefa Sztabu Generalnego gen. Stanisława Hallera; następcą został gen. Tadeusz Rozwadowski^[33]
• 11 sierpnia 1920 – oddziały sowieckiego Frontu Zachodniego dotarły do brzegów Wisły^[33]
• 13–15 sierpnia 1920 – bitwa warszawska
• 16 sierpnia 1920 – początek polskiej kontrofensywy znad Wieprza^[34]
• 20–28 sierpnia 1920 – II powstanie śląskie^[34]
• 21 września 1920 – rozpoczęły się pokojowe rokowania polsko-sowieckie w Rydze^[33]
• październik 1920 – na terenie opanowanym przez oddziały gen. Lucjana Żeligowskiego powstało terytorium Komisji Rządzącej Litwy Środkowej^[34]
• 31 grudnia 1920 – w Warszawie rozpoczęły się obrady I zjazdu walnego Związku Harcerstwa Polskiego^[33]
• 21 stycznia 1921 – Sejm zdecydował o ustanowieniu Senatu jako izby wyższej polskiego parlamentu^[33]
• 19 lutego 1921 – Polska zawarła sojusz z Francją^[34]
• 17 marca 1921 – uchwalono konstytucję marcową^[34]
• 18 marca 1921 – w Rydze podpisano traktat pokojowy pomiędzy Polską a Rosją Sowiecką (traktat ryski)^[34]
• 20 marca 1921 – odbył się plebiscyt na Śląsku^[34]
• 1 kwietnia 1921 – szefem Sztabu Generalnego (na miejsce gen. Rozwadowskiego) został mianowany gen. Władysław Sikorski^[33]
• 2–3 maja 1921 – pod przywództwem Wojciecha Korfantego przeprowadzono III powstanie śląskie^[34]
• 21-26 maja 1921 – Bitwa w rejonie Góry św. Anny
• 23 maja 1921 – Bitwa pod Olzą
• 5 lipca 1921 – przerwano walki na Górnym Śląsku^[34]
• 13 września 1921 – rząd Wincentego Witosa podał się do dymisji^[33]
• 12 października 1921 – podzielono Śląsk pomiędzy Niemcy i Polskę^[34]
• 16 kwietnia 1922 – w Rapallo podpisano traktat niemiecko-sowiecki^[34]
• 5 listopada 1922 – odbyły się wybory do Sejmu I kadencji^[34]
• 12 listopada 1922 – odbyły się wybory do Senatu I kadencji^[34]
• 9 grudnia 1922 – pierwszym prezydentem Polski został Gabriel Narutowicz^[34]
• 16 grudnia 1922 – fanatyczny nacjonalista zamordował Gabriela Narutowicza^[35]
• 20 grudnia 1922 – drugim prezydentem Polski został Stanisław Wojciechowski^[34]
• 15 marca 1923 – konferencja Rady Ambasadorów uznała wschodnią granicę Polski^[36]
• 17 maja 1923 – podpisano pakt lanckoroński^[36]
• listopad 1923 – wybuchł strajk generalny^[36]
• 1923 – w wyniku hiperinflacji wybuchł kryzys gospodarczy^[35]
• styczeń 1924 – powstał Bank Polski^[36]
• 10 grudnia 1924 – Władysław Reymont otrzymał Nagrodę Nobla za powieść „Chłopi”^[36]
• 1924 – Władysław Grabski przeprowadził reformy gospodarcze (m.in. wymianę marki polskiej na złotego)^[35]
• 1 lutego 1925 – odbyła się pierwsza transmisja programu Polskiego Radia^[36]
• 10 lutego 1925 – Polska podpisała konkordat z Watykanem^[36]
• 5–16 października 1925 – odbyła się konferencja w Locarno^[36]
• 28 grudnia 1925 – uchwalono ustawę rolną^[36]
• 28 grudnia 1925 – rozpoczęła się wojna celna z Niemcami^[36]
• 10 maja 1926 – powstał rząd Wincentego Witosa^[36]
• 12–15 maja 1926 – przeprowadzono zamach majowy, po którym władzę objęła sanacja^[36]

• 1 czerwca 1926 – prezydentem Polski został Ignacy Mościcki^[36]
• 24 czerwca 1926 – August Hlond został prymasem Polski^[36]
• 2 sierpnia 1926 – uchwalono „nowelę sierpniową”^[36]
• 2 października 1926 – Józef Piłsudski objął urząd premiera^[36]
• grudzień 1927 – Polska podjęła nieudaną próbę uregulowania stosunków dyplomatycznych z Litwą^[36]
• 19 stycznia 1928 – rozpoczęto organizowanie Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem^[36]
• marzec 1928 – odbyły się wybory parlamentarne^[36]
• wrzesień 1929 – powstał Centrolew^[36]
• 1929 – Polska popadła w kryzys gospodarczy^[35]
• 9 lutego 1929 – Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, ZSRR i Rumunia podpisały deklarację wyrzeczenia się wojny jako środka rozwiązywania konfliktów
• czerwiec 1930 – zjazd Centrolewu w Krakowie^[37]
• 25 sierpnia 1930 – premierem został Józef Piłsudski^[37]
• 29 sierpnia 1930 – Ignacy Mościcki rozwiązał parlament^[37]
• 9–10 września 1930 – do Brześcia osadzono polityków Centrolewu^[37]
• 15 marca 1931 – połączenie PSL-Piast i PSL „Wyzwolenie” w Stronnictwo Ludowe^[37]
• 26 października 1931 – początek procesu brzeskiego^[37]
• 13 stycznia 1932 – koniec procesu brzeskiego^[37]
• 11 marca 1932 – odbyła się reforma oświatowa^[37]
• 25 sierpnia 1932 – podpisano polsko-radziecki pakt o nieagresji^[37]
• 2 listopada 1932 – ministrem spraw zagranicznych został Józef Beck^[37]
• 26 stycznia 1934 – podpisano polsko-niemiecki pakt o nieagresji^[37]
• 5 maja 1934 – Polska i ZSRR przedłużyły układ o nieagresji na 10 lat^[37]
• 10 czerwca 1934 – powstał obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej^[37]
• 24 kwietnia 1935 – uchwalono konstytucję kwietniową^[37]
• 12 maja 1935 – zmarł Józef Piłsudski^[37]
• 8 września 1935 – odbyły się wybory do parlamentu^[37]
• jesień 1935 – rozwiązano BBWR^[37]
• 1935 – koniec kryzysu gospodarczego^[35]
• 10 listopada 1936 – marszałkiem Polski został gen. Edward Rydz-Śmigły^[38]
• 1936–1939 – w wyniku etatyzmu oraz programu gospodarczego Eugeniusza Kwiatkowskiego doszło do szybkiego rozwoju gospodarczego oraz poprawy warunków życiowych ludności^[35]
• 21 lutego 1937 – powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego^[38]
• sierpień 1937 – wybuchły strajki chłopskie^[38]
• marzec 1938 – Polska wymusiła na Litwie nawiązanie stosunków dyplomatycznych^[38]
• 30 września 1938 – Polska przekazała Czechosłowacji ultimatum z żądaniem zwrotu Śląska Cieszyńskiego^[38]
• 2 października 1938 – polskie oddziały wkroczyły na Śląsk Cieszyński^[38]
• 24 października 1938 – Niemcy wysunęły propozycje polityczne wobec Polski^[38]
• 6 i 13 listopada 1938 – odbyły się wybory parlamentarne^[38]
• 2 stycznia 1939 – zmarł Roman Dmowski^[38]
• 6 i 13 kwietnia 1939 – Wielka Brytania i Francja udzieliły Polsce gwarancji pomocy militarnej^[38]
• 28 kwietnia 1939 – Niemcy zerwały układ o nieagresji z Polską^[38]
• maj 1939 – Francja i Wielka Brytania przedstawiły plan pomocy Polsce^[38]
• 23 sierpnia 1939 – podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow^[38]
• 25 sierpnia 1939 – Polska zawarła sojusz z Wielką Brytanią^[38]
• 26 sierpnia 1939 – pierwotna data ataku Niemiec na Polskę, przesunięta w wyniku zawarcia sojuszu polsko-brytyjskiego^[38]
• 1 września 1939 – hitlerowskie Niemcy, w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim, napadły na Polskę. Początek kampanii wrześniowej w Polsce. Początek II wojny światowej

• 3 września 1939 – Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Niemcom^[39]
• 3–4 września 1939 – „krwawa niedziela” w Bydgoszczy^[39]
• 7 września 1939 – kapitulacja Westerplatte^[39]
• 8 września 1939 – rozpoczęło się pierwsze niemieckie natarcie na Warszawę^[39]
• 9–22 września 1939 – bitwa nad Bzurą^[39]
• 17 września 1939 – ZSRR zaatakował Polskę
• 22 września 1939 – kapitulacja Lwowa^[39]
• 27 września 1939 – kapitulacja Warszawy^[39]
• 27 września 1939 – generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz powołał Służbę Zwycięstwu Polski^[39]
• 28 września 1939 – podpisanie przez III Rzeszę i ZSRR porozumienia dotyczącego podziału ziem polskich^[39]
• 2 października 1939 – kapitulacja Helu^[39]
• 2–6 października 1939 – bitwa pod Kockiem^[39]
• 22 października 1939 – odbyły się pokazowe wybory do zgromadzeń ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi^[39]
• 1–2 listopada 1939 – do ZSRR wcielono Zachodnią Ukrainę i Zachodnią Białoruś^[39]
• 4 grudnia 1939 – gen. Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej^[39]
• 10 lutego 1940 – rozpoczęto deportację Polaków w głąb ZSRR^[39]
• 5 marca 1940 – najwyższe władze ZSRR zdecydowały o rozstrzelaniu polskich oficerów polskich przebywających w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku^[39]
• 3 kwietnia 1940 – z Kozielska wywieziono pierwszą grupę jeńców polskich^[39]
• 13 kwietnia 1940 – przeprowadzono drugą deportację Polaków w głąb ZSRR^[39]
• kwiecień 1940 – Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich wzięła udział w bitwie o Narwik^[39]
• 28–29 czerwca 1940 – trzecia deportacja Polaków w głąb ZSRR^[39]
• czerwiec 1940 – rząd polski ewakuował się z Francji do Wielkiej Brytanii^[39]
• 14 czerwca 1940 – pierwszy masowy transport do obozu koncentracyjnego Auschwitz^[40]
• wrzesień 1940 – Niemcy stworzyli getto w Warszawie^[40]
• 4 marca 1941 – Niemcy wyjęli spod prawa Żydów mieszkających na ziemiach polskich^[40]
• maj – czerwiec 1941 – czwarta deportacja Polaków w głąb ZSRR^[40]
• 30 lipca 1941 – podpisano Układ Sikorski-Majski^[40]
• wrzesień 1941 – rozpoczęto tworzenie armii polskiej w ZSRR^[40]
• 5 stycznia 1942 – powstała Polska Partia Robotnicza^[40]
• 14 lutego 1942 – powstała Armia Krajowa^[40]
• marzec 1942 – ewakuowano Armię Polską do Iranu^[40]
• lipiec – sierpień 1942 – ruszyły pierwsze transporty Żydów z getta warszawskiego do Treblinki^[40]
• 2 grudnia 1942 – Mordechaj Anielewicz założył w getcie warszawskim Żydowską Organizację Bojową^[40]
• 26 marca 1943 – akcja pod Arsenałem^[41]
• 13 kwietnia 1943 – Niemcy odnaleźli groby polskich oficerów w Katyniu^[41]
• 16 kwietnia 1943 – rząd polski zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o wyjaśnienie informacji na temat Katynia^[41]
• 19 kwietnia 1943 – początek powstania w getcie warszawskim^[41]
• 25 kwietnia 1943 – Józef Stalin zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem polskim na emigracji^[41]
• kwiecień 1943 – w Janowej Dolinie UPA dokonała mordów na Polakach^[41]
• 4 lipca 1943 – śmierć gen. Władysława Sikorskiego w katastrofie lotniczej pod Gibraltarem^[41]
• lipiec 1943 – masowe mordy Polaków na Wołyniu, dokonywanych przez UPA^[41]
• lipiec 1943 – premierem został Stanisław Mikołajczyk, a Naczelnym Wodzem gen. Kazimierz Sosnkowski^[41]
• 12–13 października 1943 – walki 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki pod Lenino^[41]
• 31 grudnia 1943 – w Warszawie powstała Krajowa Rada Narodowa. W skład KRN weszli działacze Polskiej Partii Robotniczej (PPR), część działaczy Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, kilku działaczy Stronnictwa Ludowego „Wola Ludu”. Przewodniczącym KRN został Bolesław Bierut^[41]
• 4 stycznia 1944 – Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę Polski na Wołyniu^[41]
• 9 stycznia 1944 – powołano Radę Jedności Narodowej pod przewodnictwem Kazimierza Pużaka^[41]
• kwiecień 1944 – powstała kadrowa organizacja „Nie” z gen. Augustem Emilem Fieldorfem na czele^[41]
• 18 maja 1944 – II Korpus Polski gen. Władysława Andersa zdobył Monte Cassino^[41]
• czerwiec 1944 – rozpoczęła się akcja „Burza” na Wileńszczyźnie^[42]
• 22 lipca 1944 – oficjalna data utworzenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN)^[42]
• 26 lipca 1944 – członkowie PKWN podpisali w Moskwie tajne porozumienie, w którym m.in. zrzekli się wschodnich województw RP^[42]
• 30 lipca – 10 sierpnia 1944 – wizyta Stanisława Mikołajczyka w Moskwie^[42]
• 1 sierpnia 1944 – wybuchło powstanie warszawskie
• 6 września 1944 – PKWN wydał dekret o reformie rolnej^[42]
• 14 września 1944 – Armia Czerwona zajęła Pragę^[42]
• 30 września 1944 – gen. Kazimierz Sosnkowski ustąpił ze stanowiska Naczelnego Wodza, symbolicznie jego miejsce zajął przebywający w niewoli gen. Tadeusz „Bór” Komorowski^[42]
• 2 października 1944 – kapitulacja powstania warszawskiego^[42]
• 24 listopada 1944 – premier Stanisław Mikołajczyk podał się do dymisji^[42]
• 31 grudnia 1944 – PKWN przekształcono w Rząd Tymczasowy RP^[42]
• 19 stycznia 1945 – gen. Leopold Okulicki rozwiązał Armię Krajową^[42]
• styczeń–maj 1945 – ludowe Wojsko Polskie wzięło udział w ofensywie Armii Czerwonej^[42]
• 4–11 lutego 1945 – odbyła się konferencja w Jałcie^[42]
• 27 marca 1945 – NKWD aresztowało przywódców Polskiego Państwa Podziemnego^[42]
• 8 maja 1945 – koniec II wojny światowej w Europie

• 18–21 czerwca 1945 – odbył się proces szesnastu w Moskwie, będący pokazowym procesem 16 przywódców politycznych Polskiego Państwa Podziemnego aresztowanych przez NKWD 27 marca 1945^[42]
• 21 czerwca 1945 – utworzono Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej^[42]
• 1 lipca 1945 – rozwiązano Radę Jedności Narodowej^[42]
• 17 lipca – 2 sierpnia 1945 – odbyła się konferencja poczdamska. Na konferencji ustalono przebieg zachodniej granicy Polski na linii rzeki Odry i Nysy Łużyckiej. Ziemie na wschód od tych rzek, tzw. Ziemie Zachodnie, weszły w skład państwa polskiego^[42]
• 30 czerwca 1946 – w Polsce przeprowadzono sfałszowane referendum ludowe^[43]
• 4 lipca 1946 – doszło do pogromu Żydów w Kielcach^[43]
• 19 stycznia 1947 – wybory do Sejmu Ustawodawczego^[43]
• 6 lutego 1947 – powołano rząd z Józefem Cyrankiewiczem jako premierem^[43]
• 19 lutego 1947 – uchwalono Małą Konstytucję^[43]
• 9 lipca 1947 – Polska odrzuciła propozycję udziału w Planie Marshalla^[43]
• 21 października 1947 – Stanisław Mikołajczyk opuścił Polskę^[43]
• 31 sierpnia – 3 września 1948 – przeprowadzono czystki w PPR, podczas których oskarżono Władysława Gomułkę o „prawicowo-nacjonalistyczne odchylenie”^[43]
• 22 października 1948 – zmarł kardynał August Hlond, jego następcą został Stefan Wyszyński^[43]
• 15–21 grudnia 1948 – Polska Partia Robotnicza (PPR) i Polska Partia Socjalistyczna (PPS) połączyły się w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR)^[44]
• 8 stycznia 1949 – powołano w Moskwie Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG)^[44]
• 27 listopada 1949 – w wyniku połączenia PSL i SL powstało Zjednoczone Stronnictwo Ludowe^[44]
• 20 grudnia 1949 – przedstawiciele PPS, SN oraz Niepodległości i Demokracji utworzyli w Londynie Radę Polityczną z Tomaszem Arciszewskim na czele^[44]
• 14 kwietnia 1950 – komuniści i Episkopat Polski podpisali porozumienie^[44]
• 4 lipca 1950 – pierwsza polska audycja Radia Wolna Europa^[44]
• 6 lipca 1950 – w Zgorzelcu podpisano układ graniczny pomiędzy Polską a NRD^[44]
• 21 lipca 1950 – uchwalono ustawę o planie sześcioletnim^[44]
• 15 lutego 1951 – władze PRL podpisały z ZSRR umowę o wymianie terytoriów, dzięki której ZSRR otrzymało nowe złoża gazu ziemnego^[44]
• 2 sierpnia 1951 – w ramach partyjnej czystki aresztowano Władysława Gomułkę^[44]
• 22 lipca 1952 – przyjęto konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL)^[44]
• 26 października 1952 – przeprowadzono sfałszowane wybory do Sejmu^[45]
• styczeń 1953 – rozpoczęto nadawanie regularnego programu telewizyjnego^[45]
• 5 marca 1953 – zmarł Józef Stalin^[45]
• 26 września 1953 – aresztowano kardynała Stefana Wyszyńskiego, przewodniczącym Episkopatu został biskup Michał Klepacz^[45]
• 5 grudnia 1953 – wysoki funkcjonariusz MBP Józef Światło uciekł do Berlina Zachodniego^[45]
• 14 marca 1954 – przedstawiciele większości środowisk politycznych na uchodźstwie powołali Tymczasową Radę Jedności Narodowej^[45]
• 28 września 1954 – odbyła się pierwsza audycja Józefa Światły w RWE^[45]
• 7 grudnia 1954 – rozwiązano Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego^[45]
• 14 maja 1955 – utworzono Układ Warszawski^[45]
• 21 sierpnia 1955 – Adam Ważyk opublikował „Poemat dla dorosłych”, uchodzący za symboliczne zerwanie z socrealizmem^[45]
• 12 marca 1956 – w Moskwie zmarł Bolesław Bierut^[45]

• 20 marca 1956 – Edward Ochab został wybrany na I sekretarza PZPR^[45]
• 28 czerwca 1956 – początek poznańskiego Czerwca^[45]
• 21 października 1956 – podczas VIII plenum KC PZPR wybrano Gomułkę na stanowisko I sekretarza KC PZPR^[46]
• 26 października 1956 – zwolniono prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego z internowania^[46]
• 28 listopada 1956 – przejęcie kompetencji Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW). Utworzenie Służby Bezpieczeństwa (SB).
• 20 stycznia 1957 – odbyły się wybory do sejmu^[46]
• 15 kwietnia 1961 – przeprowadzono połączone wybory do sejmu i rad narodowych^[46]
• 21 października 1963 – funkcjonariusze SB i ZOMO zastrzelili ostatniego żołnierza podziemia – Józefa Franczaka „Lalkę”^[46]
• 14 marca 1964 – Antoni Słonimski wręczył premierowi List 34, będący sprzeciwem wobec polityki kulturalnej prowadzonej przez PRL^[46]
• 18 marca 1965 – Jacek Kuroń i Karol Modzelewski przedstawili „List otwarty do partii”^[46]
• 8 kwietnia 1965 – przedłużono układ o przyjaźni z ZSRR, nowa umowa trwała do 1985 roku^[47]
• 18 listopada 1965 – polscy biskupi ogłosili orędzie do narodu niemieckiego, zawierające słowa „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”^[42]
• 3 maja 1966 – odbyły się centralne obchody Milenium na Jasnej Górze^[47]
• 12 czerwca 1967 – władze PRL zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem^[47]
• 30 stycznia 1968 – kilkusetosobowy pochód przeszedł pod pomnik Adama Mickiewicza w związku z wycofaniem przez władzę spektaklu „Dziadów”^[47]
• 8 marca 1968 – milicja i „aktyw robotniczy” stłumiły protesty studentów^[47]
• 15 marca 1968 – w Gdańsku wybuchły zamieszki, podczas których milicja walczyła z 20 tys. demonstrantami^[47]
• 21 sierpnia 1968 – w ramach operacji „Dunaj”, 2. Armia Ludowego Wojska Polskiego wkroczyła do Czechosłowacji^[47]
• 8 września 1968 – podczas uroczystości dożynkowych w Warszawie Ryszard Siwiec dokonał aktu samospalenia w proteście przeciwko udziałowi Polski w inwazji na Czechosłowację^[47]
• 7 grudnia 1970 – kanclerz RFN Willy Brandt i premier Józef Cyrankiewicz podpisali układ o nienaruszalności granic na Odrze i Nysie^[48]
• 12 grudnia 1970 – ogłoszono w radiu podwyżkę cen żywności, która miała obowiązywać od 13 grudnia^[48]
• 14 grudnia 1970 – wybuchły protesty robotnicze w Gdańsku – początek Grudnia 1970^[48]
• 15 grudnia 1970 – protesty stoczniowców w Gdańsku, pod gmachem Komendy Miejskiej MO zamordowano pierwszych protestujących^[48]
• 17 grudnia 1970 – żołnierze blokujący Stocznię Gdańską otworzyli ogień do robotników – zginęło kilkanaście osób^[48]
• 17 grudnia 1970 – w Szczecinie wybuchły protesty, podczas których podpalono siedzibę KW PZPR. Podczas walk z milicją zginęło kilkanaście osób^[48]
• 20 grudnia 1970 – odsunięto Władysława Gomułkę od władzy. Pierwszym sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek^[48]

• 24 stycznia 1971 – Edward Gierek i premier Piotr Jaroszewicz spotkali się ze stoczniowcami w Szczecinie i w Gdańsku^[48]
• 1 grudnia 1971 – po strajku w Łodzi władze wycofały się z grudniowej podwyżki cen^[48]
• 5–6 października 1971 – w proteście przeciwko nieukaraniu sprawców masakry na Wybrzeżu, bracia Jerzy i Ryszard Kowalczykowie wysadzili aulę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu^[48]
• maj 1976 – grupa intelektualistów powołała Polskie Porozumienie Niepodległościowe^[49]
• 24 czerwca 1976 – premier Jaroszewicz przedstawił plan zmian cen, w wyniku czego wybuchły protesty (głównie w Radomiu i Ursusie)^[49]
• 23 września 1976 – powstał Komitet Obrony Robotników (KOR)^[49]
• 7 maja 1977 – zamordowano Stanisława Pyjasa^[49]
• 21 lutego 1978 – w Katowicach powstał pierwszy Komitet Założycielski Wolnych Związków Zawodowych^[49]
• 16 października 1978 – wybór kardynała Karola Wojtyły na biskupa Rzymu. Nowy papież przybrał imię Jan Paweł II^[49]
• 8 kwietnia 1979 – Edward Raczyński został prezydentem RP na uchodźstwie^[49]
• 2–10 czerwca 1979 – odbyła się pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski^[49]
• lipiec 1979 – powstał Ruch Młodej Polski^[49]
• 1 lipca 1980 – władze przeprowadziły podwyżkę cen na niektóre produkty mięsne, wybuch fali strajków^[49]
• 14 sierpnia 1980 – wybuchły strajki na Wybrzeżu, podczas których strajkujący wysunęli trzy żądania: podwyżka płac, przywrócenie do pracy Lecha Wałęsy i Anny Walentynowicz oraz upamiętnienie poległych w grudniu 1970^[49]
• 16 sierpnia 1980 – powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z Lechem Wałęsą na czele^[50]
• 19 sierpnia 1980 – w Szczecinie powstał MKS z Marianem Jurczykiem na czele^[50]
• 30 sierpnia 1980 – podpisano porozumienia sierpniowe^[50]
• 17 września 1980 – początek istnienia „Solidarności”^[50]
• 10 listopada 1980 – Sąd Najwyższy zarejestrował NSZZ „Solidarność”^[50]
• 10 grudnia 1980 – Czesław Miłosz odebrał Nagrodę Nobla^[50]
• 16 grudnia 1980 – w Gdańsku odsłonięto Pomnik Poległych Stoczniowców^[50]
• 19 grudnia 1980 – Edward Gierek i Piotr Jaroszewicz podali się do dymisji^[51]

• 18 lutego 1981 – zalegalizowano Niezależne Zrzeszenie Studentów^[50]
• 19 marca 1981 – początek kryzysu bydgoskiego^[50]
• 13 maja 1981 – zamach na papieża Jana Pawła II^[50]
• 28 maja 1981 – zmarł prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński^[50]
• 5 czerwca 1981 – KC KPZR w Moskwie wystosowała list do KC PZPR w Warszawie oceniający sytuację w Polsce^[51]
• 18 października 1981 – premier Wojciech Jaruzelski został także I sekretarzem KC PZPR w miejsce Stanisława Kani^[50]
• 4 listopada 1981 – w Warszawie odbyło się spotkanie Wojciecha Jaruzelskiego, Lecha Wałęsy i kard. Józefa Glempa w sprawie powołania Rady Porozumienia Narodowego^[51]
• 13 grudnia 1981 – władze komunistyczne PRL wprowadziły w Polsce stan wojenny^[50]
• 16 grudnia 1981 – przeprowadzono pacyfikację strajku w kopalni „Wujek” w Katowicach, podczas której zginęło 9 osób^[50]
• 23 grudnia 1981 – Stany Zjednoczone nałożyły sankcje gospodarcze wobec Polski^[51]
• czerwiec 1982 – powstała Solidarność Walcząca^[50]
• 31 sierpnia 1982 – największa fala demonstracji w okresie stanu wojennego^[50]
• 8 października 1982 – zdelegalizowano związki zawodowe^[50]
• 31 grudnia 1982 – zawieszono stan wojenny^[50]
• 16–23 czerwca 1983 – odbyła się druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski^[50]
• 22 lipca 1983 – zniesiono stan wojenny^[50]
• 5 października 1983 – Lech Wałęsa otrzymał pokojową Nagrodę Nobla^[52]
• 19 października 1984 – w Toruniu uprowadzono i zamordowano księdza Jerzego Popiełuszkę^[51]
• 8 kwietnia 1986 – prezydentem RP został Kazimierz Sabbat^[52]
• 11 września 1986 – władze PRL zdecydowały się na zwolnienie większości więźniów politycznych^[52]
• 29 września 1986 – Lech Wałęsa powołał jawną Tymczasową Radę NSZZ „Solidarność”^[52]
• 8–14 czerwca 1987 – odbyła się trzecia podróż Jana Pawła II do Polski^[51]
• 25 października 1987 – powołano Krajową Komisję Wykonawczą „Solidarność”^[51]
• 29 listopada 1987 – odbyło się referendum, w którym wyborcy odrzucili rządowy program reform, frekwencja wyniosła 68%^[51]
• kwiecień–maj 1988 – fala strajków^[52]
• 11–16 lipca 1988 – wizyta Michaiła Gorbaczowa w Polsce^[51]
• 15 sierpnia – 1 września 1988 – wybuchła kolejna fala strajków^[51]
• 31 sierpnia 1988 – Lech Wałęsa spotkał się z gen. Czesławem Kiszczakiem – zapowiedziano rozmowy okrągłego stołu^[52]
• 18 grudnia 1988 – Lech Wałęsa powołał Komitet Obywatelski^[52]
• 23 grudnia 1988 – Sejm przyjął ustawę o wolności inicjatywy gospodarczej^[51]
• 6 lutego – 5 kwietnia 1989 – odbyły się obrady Okrągłego Stołu^[52]
• 8 maja 1989 – ukazał się pierwszy numer „Gazety Wyborczej”^[52]
• 4 czerwca 1989 – odbyła się pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół „Solidarności”. Datę tę przyjmuje się najczęściej za koniec władzy komunistycznej w Polsce^[52]

• 18 czerwca 1989 – odbyła się druga tura wyborów do Sejmu kontraktowego^[52]
• 4 lipca 1989 – odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu III RP^[51]
• 19 lipca 1989 – Ryszard Kaczorowski objął urząd Prezydenta RP^[52]
• 19 lipca 1989 – Zgromadzenie Narodowe przewagą jednego głosu wybrało generała Jaruzelskiego na urząd Prezydenta PRL^[52]
• 1 sierpnia 1989 – urynkowiono ceny żywności – zniesienie systemu kartkowego^[52]
• 2 sierpnia 1989 – Czesław Kiszczak został premierem, lecz nie zdołał utworzyć rządu^[53]
• 17 sierpnia 1989 – Polska i Watykan wznowiły stosunki dyplomatyczne^[51]
• 24 sierpnia 1989 – Tadeusz Mazowiecki został premierem PRL^[52]
• 27 grudnia 1989 – Sejm i Senat zatwierdziły pakiet reform gospodarczych zwanych planem Balcerowicza^[51]
• 29 grudnia 1989 – nowelizacja konstytucji; usunięto zapisy o roli PZPR i sojuszu z ZSRR oraz zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolitą Polskę^[51]
• 31 grudnia 1989 – zmieniono konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej podczas której m.in. zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska i przywrócono koronę w Godle Polski^[54]
• 31 grudnia 1989 – początek realizacji planu Balcerowicza^[54]
• 29 stycznia 1990 – nastąpiło samorozwiązanie PZPR^[53]
• 8 marca 1990 – uchwalono ustawę o samorządzie terytorialnym i nowej demokratycznej ordynacji wyborczej^[51]
• 12 kwietnia 1990 – zniesiono cenzurę^[51]
• 12 listopada 1990 – Polska i Niemcy podpisały układ o nienaruszalności granic^[51]
• 25 listopada 1990 – odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich^[53]
• 9 grudnia 1990 – wybory prezydenckie wygrał Lech Wałęsa^[53]
• 1–9 czerwca 1991 – odbyła się czwarta wizyta Jana Pawła II w Polsce^[51]
• 17 czerwca 1991 – podpisano polsko-niemiecki traktat „O dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy”^[51]
• 28 czerwca 1991 – uchwalono proporcjonalną ordynację wyborczą^[51]
• 27 października 1991 – odbyły się pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory parlamentarne, w których Unia Demokratyczna i Sojusz Lewicy Demokratycznej zdołały jako jedyne ugrupowania zdobyć powyżej 10% głosów – frekwencja wyniosła 43,2%, zaś do sejmu dostało się 29 partii^[53][55]
• 27 października – 6 grudnia 1991 – urząd premiera sprawował Jan Bielecki^[53]
• grudzień 1991 – czerwiec 1992 – urząd premiera sprawował, aż do tzw. „nocnej zmiany” Jan Olszewski^[53]
• 23 kwietnia 1992 – Sejm uchwalił ustawę o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji^[56]
• 22 maja 1992 – Boris Jelcyn i Lech Wałęsa podpisali układ o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy między Polską i Rosją^[51]
• czerwiec – lipiec 1992 – urząd premiera sprawował Waldemar Pawlak^[53]
• lipiec 1992 – październik 1993 – urząd premiera sprawowała Hanna Suchocka^[53]
• 17 października 1992 – uchwalono Małą Konstytucję^[56]
• 17 września 1993 – ostatnie wojska rosyjskie opuściły Polskę^[51]
• 19 września 1993 – odbyły się wybory parlamentarne, w których wprowadzono minimalny próg 5%; wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD)^[53][51]
• wrzesień 1993 – marzec 1995 – urząd premiera sprawował Waldemar Pawlak^[53]
• 9 kwietnia 1994 – Polska złożyła wniosek o przyjęcie do Unii Europejskiej^[51]
• 1 stycznia 1995 – przeprowadzono denominację złotówki w stosunku 1:10 000^[51]
• marzec 1995 – styczeń 1996 – urząd premiera sprawował Józef Oleksy^[53]
• 19 października 1995 – wybory prezydenckie wygrał Aleksander Kwaśniewski^[51]
• 4 kwietnia 1996 – rozpoczęły się formalne rozmowy w sprawie przystąpienia do NATO^[51]
• 7 marca 1997 – w Brukseli odbyła się konferencja Komitetu Stowarzyszenia Polski z Unią Europejską^[51]
• 22 marca 1997 – Zgromadzenie Narodowe przyjęło projekt konstytucji^[56]
• 2 kwietnia 1997 – Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową konstytucję^[51]
• 25 maja 1997 – odbyło się referendum konstytucyjne^[56]
• 8 czerwca 1997 – Polska, Czechy i Węgry zostały zaproszone do NATO^[51]
• lipiec 1997 – powódź tysiąclecia^[57]
• 17 października 1997 – w życie weszła konstytucja^[56]
• 21 października 1997 – odbyły się wybory parlamentarne, które wygrała Akcja Wyborcza Solidarność, na czele rządu stanął Jerzy Buzek^[53][51]
• 4 grudnia 1997 – odbyło się spotkanie premiera Jerzego Buzka i kanclerza Kohla na granicy polsko-niemieckiej^[51]
• 23 lutego 1998 – ratyfikowano konkordat^[51]
• 20 marca 1998 – Sejm RP przyjął ustawę w sprawie członkostwa Polski w UE^[51]
• 1998 – Polska rozpoczęła rozmowy nt. przystąpienia do Unii Europejskiej^[53]
• 1 stycznia 1999 – przeprowadzono reformę administracyjną, reformę służby zdrowia i reformę systemu ubezpieczeń społecznych^[53]
• 26 lutego 1999 – prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał akt ratyfikacyjny Traktatu Północnoatlantyckiego^[51]
• 12 marca 1999 – Polska przystąpiła do NATO^[53]
• 5–17 czerwca 1999 – wizyta Jana Pawła II w Polsce^[51]
• 8 października 2000 – odbyły się wybory prezydenckie, które ponownie wygrał Aleksander Kwaśniewski^[53]
• 2000 – rozpadła się rządząca koalicja^[53]
• 23 września 2001 – wybory parlamentarne wygrał sojusz SLD-UP, na czele rządu stanął Leszek Miller^[53][51]
• 26 grudnia 2002 – wybuchła afera Rywina^[58]
• 5 lutego 2003 – ambasadorowie państw członkowskich Unii Europejskiej przyjęli ostateczny tekst traktatu akcesyjnego dla 10 nowych państw członkowskich^[51]
• 16 kwietnia 2003 – na konferencji w Atenach podpisano traktat akcesyjny^[59]
• 7–8 maja 2003 – w referendum Polacy opowiedzieli się za przystąpieniem do Unii Europejskiej (77%)^[51]
• 6 czerwca 2003 – Aleksander Kwaśniewski podpisał decyzję o udziale polskiego wojska w misji stabilizacyjnej w Iraku^[51]
• 1 maja 2004 – Polska przystąpiła do Unii Europejskiej^[53]

• 2 maja 2004 – urząd premiera objął Marek Belka^[53]
• 13 czerwca 2004 – odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego^[51]
• 2 kwietnia 2005 – zmarł Jan Paweł II
• 25 września 2005 – odbyły się wybory parlamentarne, w których zwyciężyło Prawo i Sprawiedliwość (PiS) – premierem został Kazimierz Marcinkiewicz^[60]
• 9 października 2005 – I turę wyborów prezydenckich wygrał Donald Tusk (36,33%). Drugie miejsce zdobył Lech Kaczyński (33,10%)^[61]
• 23 października 2005 – II turę wyborów prezydenckich wygrał Lech Kaczyński (54,04%)^[61]
• 28 stycznia 2006 – doszło do katastrofy budowlanej na Śląsku w której zginęło 65 osób a 140 zostało rannych^[62]
• 2 lutego 2006 – przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, Samoobrony i Ligi Polskich Rodzin podpisali tzw. pakt stabilizacyjny na okres jednego roku (przetrwał tydzień)^[63]
• 5 maja 2006 – powstała koalicja PiS-Samoobrona-LPR^[64]
• 25–28 maja 2006 – odbyła się I pielgrzymka do Polski papieża Benedykta XVI^[65]
• 9 czerwca 2006 – powstało Centralne Biuro Antykorupcyjne^[66]
• 10 lipca – premierem został Jarosław Kaczyński^[67]
• 8 września 2006 – Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji, dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego
• 22 września 2006 – wicepremier i minister rolnictwa Andrzej Lepper został zdymisjonowany. Samoobrona opuściła koalicję. Rząd Jarosława Kaczyńskiego stracił tym samym stabilne poparcie w parlamencie^[64]
• 26 września 2006 – wybuchła afera taśmowa^[68]
• 12 listopada 2006 – odbyły się wybory samorządowe^[69]
• 21 listopada 2006 – Wybuch metanu w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej. Zginęło 23 górników^[70]
• lato 2007 – rozpadła się koalicja PiS-Samoobrona-LPR^[71]
• 21 października 2007 – wybory parlamentarne, w których zwyciężyła Platforma Obywatelska (PO) z wynikiem 41,5%^[71]
• 23 stycznia 2008 – w Mirosławcu doszło do katastrofy lotniczej, w której zginęło 20 osób^[72]
• 1 kwietnia 2008 – Polska ratyfikowała traktat lizboński^[73]
• 1–12 grudnia 2008 – w Poznaniu odbyła się Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu^[74]
• 11 lutego 2009 – zniesiono obowiązkową służbę wojskową^[75]
• 13 kwietnia 2009 – w Kamieniu Pomorskim spłonął hotel socjalny. W wyniku katastrofy zginęły 23 osoby^[76]
• 7 czerwca 2009 – odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego^[77]
• 14 lipca 2009 – Jerzy Buzek został Przewodniczącym Parlamentu Europejskiego^[78]
• 10 kwietnia 2010 – w katastrofie lotniczej w Smoleńsku zginął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński wraz z żoną. Śmierć poniosły także inne osoby, m.in.: ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. Łącznie zginęło 96 osób^[71]
• maj – czerwiec 2010 – Polskę nawiedziła powódź, porównywana do wielkiej powodzi z 1997 roku^[79]
• 20 czerwca 2010 – odbyła się I tura wyborów prezydenckich. Żaden z kandydatów nie uzyskał minimum połowy głosów, do II tury przeszli Bronisław Komorowski i Jarosław Kaczyński^[80]
• 4 lipca 2010 – II tura wyborów prezydenckich. Bronisław Komorowski został wybrany prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej^[80]
• 9 października 2011 – odbyły się wybory parlamentarne. Największe poparcie uzyskała Platforma Obywatelska (39,18% głosów)^[71]
• 3 marca 2012 – w wyniku czołowego zderzenia dwóch pociągów pasażerskich pod Szczekocinami zginęło 16 osób, a 57 zostało rannych^[81]
• 8 czerwca – 1 lipca 2012 – organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012 wraz z Ukrainą. Była to pierwsza tak dużego wymiaru impreza sportowa w historii Polski^[82]
• 26 lipca 2012 – Główny Urząd Statystyczny opublikował szczegółowe wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, które wykazały, że w dniu referencyjnym spisu, czyli 31 marca 2011, ludność faktyczna Polski wynosiła 38 511 824 osoby^[83]
• 28 października 2013 – zmarł pierwszy niekomunistyczny premier III RP Tadeusz Mazowiecki^[84]
• 25 maja 2014 – przeprowadzono wybory do Parlamentu Europejskiego^[85]
• 25 maja 2014 – zmarł generał Wojciech Jaruzelski^[86]
• 4 czerwca 2014 – obchodzono 25. rocznicę wyborów do Sejmu Kontraktowego^[87]
• 14 czerwca 2014 – wybuchła afera podsłuchowa^[88]
• 22 września 2014 – po ustąpieniu Donalda Tuska z urzędu premiera, zaprzysiężono Rząd Ewy Kopacz^[89]
• 16 listopada 2014 – odbyły się wybory samorządowe^[90]
• 1 grudnia 2014 – Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady Europejskiej^[91]
• 10 maja 2015 – I turę wyborów prezydenckich wygrał Andrzej Duda z wynikiem 34,76%^[92]
• 24 maja 2015 – II turę wyborów prezydenckich wygrał Andrzej Duda z wynikiem 51,55%^[92]
• 6 sierpnia 2015 – zaprzysiężenie Andrzeja Dudy na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej^[93]
• 6 września 2015 – odbyło się referendum dotyczące wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, stosunku do dotychczasowego sposobu finansowania partii politycznych z budżetu państwa oraz interpretacji zasad prawa podatkowego w razie wątpliwości na korzyść podatnika. Ze względu na niską frekwencję (7,80%) wynik referendum nie był wiążący^[94]
• 25 października 2015 – odbyły się wybory parlamentarne, które wygrało Prawo i Sprawiedliwość^[95]
• 5 listopada 2015 – zmarł gen. broni Czesław Kiszczak, premier w roku 1989, współodpowiedzialny za wprowadzenie stanu wojennego w 1981^[96]
• 16 listopada 2015 – zaprzysiężono Radę Ministrów Beaty Szydło i inauguracyjne posiedzenie rządu^[97]
• 16 grudnia 2016 – 12 stycznia 2017 – Kryzys sejmowy
• 11 grudnia 2017 – zaprzysiężono rząd Mateusza Morawieckiego
• 11 listopada 2018 – obchody 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę
• 13 stycznia 2019 – prezydent Gdańska Paweł Adamowicz został zaatakowany nożem podczas 27. finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Gdańsku, po czym zmarł następnego dnia wskutek rozległych obrażeń
• 7 lutego 2019 – zmarł Jan Olszewski, premier w latach 1991–1992
• 8 kwietnia 2019 – rozpoczęcie ogólnopolskiego strajku nauczycieli, do którego przystąpiło blisko 2/3 ogółu publicznych placówek oświaty (zawieszony od 27 kwietnia 2019 do września 2019)^[98][99]
• 26 maja 2019 – przeprowadzono wybory do Parlamentu Europejskiego^[100]
• 13 października 2019 – odbyły się Wybory do Sejmu i Senatu, które wygrało Prawo i Sprawiedliwość z wynikiem 43,59% głosów^[101]
• 10 maja 2020 – z powodu pandemii COVID-19 przesunięto termin I tury wyborów prezydenckich
• 28 czerwca 2020 – I tura wyborów prezydenckich, do drugiej tury przeszli Andrzej Duda z wynikiem 43,50% oraz Rafał Trzaskowski z wynikiem 30,45%^[102]
• 12 lipca 2020 – II tura wyborów prezydenckich, prezydentem Rzeczypospolitej Polski został ponownie Andrzej Duda z wynikiem 51,03%^[102]
• 22 października 2020 – rozpoczęcie na masową skalę protestów przeciwko zaostrzeniu przepisów dotyczących aborcji w Polsce
• 2021 – początek kryzysu migracyjnego na granicy z Białorusią^[103]
• 15 października 2023 – odbyły się wybory parlamentarne, w których najwyższy wynik osiągnęło Prawo i Sprawiedliwość oraz referendum^[104]
• 13 grudnia 2023 – zaprzysiężono trzeci rząd Donalda Tuska wspieranego przez koalicję KO-PSL-PL2050-NL^[105]

• historia Polski
• periodyzacja historii Polski