ZiŁ-485 – Wikipedia, wolna encyklopedia

ZiŁ-485
Ilustracja
BAW w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Inne nazwy

BAW (БАВ)

Producent

ZiS/ZiŁ, BAZ

Okres produkcji

1952–1962

Miejsce produkcji

ZSRR, Moskwa
ZSRR, Briańsk

Dane techniczne
Segment

amfibia 6×6

Silniki

R6, gaźnikowy, 5,56 l, moc 110 KM

Długość

9533 mm
9540 mm BAW-A[1]

Szerokość

2475 mm
2485 mm BAW-A[1]

Wysokość

2635 mm (z dachem)
2780 mm BAW-A[1]

Rozstaw osi

4228 mm (1 / 2 oś)[1]

Masa własna

BAW – 7050 kg
BAW-A – 7400 kg

Liczba miejsc

28 miejsc

Ładowność

ląd – 2,5 t
woda – 3,5 t[1]

Dane dodatkowe
Pokrewne

GMC DUKW-353
ZiS-151

BAW od tyłu
BAW w służbie radzieckiej

ZiŁ-485 (początkowo ZiS-485) lub BAW (ros. БАВ - большой автомобиль водоплавающий - bolszoj awtomobil wodopławajuszczij) – ciężarowo-terenowy samochód pływający (amfibia) produkowany w latach 50. XX wieku w ZSRR w Moskiewskiej Fabryce Samochodów im. Stalina (ZiS, później ZiŁ).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pojazd ten był wzorowany na amerykańskiej amfibii GMC DUKW-353, których 586 sztuk zostało dostarczonych w czasie wojny do ZSRR w ramach planu Lend-Lease. Skonstruowany został w 1949 w filii zakładów ZiS w Dniepropietrowsku i początkowo oznaczony był DAZ-485 (od Dniepropietrowskij Awtozawod)[2]. Głównym konstruktorem zakładów był Witalij Graczow[3]. Samochód oparty był na podzespołach mechanicznych ciężarówek terenowych ZiS-151 i GAZ-63[2]. W związku z brakiem doświadczenia z konstrukcją amfibii, półsamonośne pływające nadwozie skopiowano co do formy z DUKW, aczkolwiek z ulepszeniami, z których najistotniejsze było wprowadzenie otwieranej burty z tyłu, ułatwiającej załadunek na większą o 1/3 skrzynię ładunkową (o powierzchni 10,44 m²)[2]. Wciągarkę umieszczono pośrodku samochodu, między kabiną a skrzynią, przez co mogła być używana do wciągania ładunku lub wyprowadzona do przodu[2]. Jesienią 1950 roku prowadzono próby porównawcze samochodu z DUKW. Samochód został uznany za udany i w kwietniu 1951 jego konstruktorzy otrzymali Nagrodę Stalinowską[4]. W 1951 roku trwały przygotowania do produkcji, kiedy władze w maju zdecydowały zlikwidować Dniepropietrowskie Zakłady Samochodowe i umieścić tam produkcję rakiet[4]. Rozwój i produkcja amfibii zostały przekazane do zakładów ZiS, pod oznaczeniem ZiS-485. W lipcu 1952 wyprodukowano tam pierwsze pojazdy[5]. Od 1953 roku samochody weszły na uzbrojenie Armii Radzieckiej pod wojskowym oznaczeniem BAW[5].

W 1957 powstał ulepszony model ZiŁ-485A (BAW-A), oparty na podzespołach zunifikowanych ze zmodernizowanym transporterem opancerzonym BTR-152W1 i ciężarówką ZiŁ-157[6]. Otrzymał m.in. szersze mosty napędowe i nowe opony o rozmiarach 12,00-18" zamiast 11,00-18" (z wewnętrznym systemem centralnej regulacji ciśnienia zamiast zewnętrznych przewodów), co wraz ze zwiększeniem prześwitu o 27 mm polepszyło zdolność przekraczania terenu[6]. Minimalnie zwiększyły się wymiary pojazdu[6]. Do produkcji został wprowadzony we wrześniu 1958 roku[6]. Produkcja w zakładach ZiŁ trwała do końca grudnia 1959 roku; łącznie w zakładach ZiS/ZiŁ wyprodukowano 2005 amfibii BAW/BAW-A[6]. Od stycznia 1960 produkcję przeniesiono do nowo powstałych zakładów BAZ w Briańsku, jednakże w tym czasie wojsko uznało parametry terenowe BAW za już niewystarczające i do końca 1962 zbudowano tam jedynie 24 pojazdy[6]. W 1960 w zakładach ZiŁ powstał prototyp zmodernizowanej wersji ZiŁ-485B, z nową skrzynią biegów, sprzęgłem jednotarczowym i innymi ulepszonymi podzespołami, lecz nie wszedł do produkcji[6].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

Samochody BAW weszły na uzbrojenie Armii Radzieckiej, a także były eksportowane do państw Układu Warszawskiego i innych zaprzyjaźnionych. W latach 50. pojazdy te weszły na wyposażenie wojsk inżynieryjnych Wojska Polskiego. Po wycofaniu ze służby w Wojsku Polskim pewną liczbę pojazdów otrzymały jednostki straży pożarnej.

Samochody ZiŁ-485 były produkowane w małych liczbach także dla gospodarki narodowej ZSRR, między innymi powstał na jego bazie samochód UROM-2 dla rybołówstwa[6].

Ciężarowo-terenowy samochód pływający BAW był przeznaczony do przepraw przez przeszkody wodne i przewozu 28 żołnierzy z pełnym ekwipunkiem lub sprzętu, np. 1 armaty kalibru 85 mm czy 1 haubicy kalibru 122 mm.

Na stalowej ramie został zamocowany hermetyczny stalowy korpus z otwieraną tylną burtą. Pod maską zamontowano silnik ZiŁ-485 o mocy 110 KM, analogiczny jak w BTR-152, wykorzystano też części z samochodu ZiS-151 (m.in. zawieszenie i rozrząd). Pojazd wyposażony został w system centralnej regulacji ciśnienia w ogumieniu.

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]
  • masa pojazdu: BAW: 7050 kg, BAW-A: 7400 kg
  • ładowność na lądzie: 2,5 t
  • ładowność na wodzie: 3,5 t
  • silnik: 6-cylindrowy ZiŁ-485 o mocy 110 KM, pojemność skokowa 5555 cm³
  • prędkość maksymalna:
    • na lądzie: 60 km/h
    • na wodzie: 8–9 km/h
  • zasięg:
    • na lądzie: 510 km
    • na wodzie: 6 godzin
  • wymiary: 9540 × 2485 × 2600 mm.

Egzemplarze muzealne

[edytuj | edytuj kod]

Zachowane samochody ZiŁ-485 można obejrzeć w następujących placówkach muzealnych:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Proczko 2009b ↓, s. 21-25
  2. a b c d Proczko 2009a ↓, s. 19-22
  3. Proczko 2009a ↓, s. 17
  4. a b Proczko 2009b ↓, s. 16
  5. a b Proczko 2009b ↓, s. 20
  6. a b c d e f g h Proczko 2009b ↓, s. 25-26

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jewgienij Proczko. «Bolszoj awtomobil wodopławajuszczij». „Tiechnika i Woorużenije”. 03/2009, s. 15-22, 2009. (ros.). 
  • Jewgienij Proczko. «Bolszoj awtomobil wodopławajuszczij». „Tiechnika i Woorużenije”. 04/2009, s. 16-26, 2009. (ros.).